طی قریب به 108 سال گذشته، نفت یکی از اصلی ترین بازیگران عرصه سیاست و اقتصاد ایران بود. مقایسه اجمالی وضعیت اقتصادی ایران، پیش از کشف نفت و پس از ورود صنعت نفت، نشان از تأثیر دوگانه آن بر سرنوشت ما دارد و شاید به دلیل همین اثرگذاری دوگانه است که عده ای آن را «طلای سیاه» و گروهی «بلای سیاه» توصیف کرده اند.

از منظر اقتصادی و صنعتی، نفت در همه این سالها، نقطه اتکا و پیشران قطار توسعه و تحول کشورمان بود. اگرچه بی کفایتی و وابستگی سردمداران سیاسی وقت، اجازه نداد از این فرصت چنان که شایسته بود، به نفع رشد اقتصاد و رفاه عمومی بهره برداری شود و برنامه ریزیهای اشتباه و سیاستگذاری غیرعقلانی، به وابستگی کشور به درآمدهای نفتی منجر شد.

پیروزی انقلاب اسلامی و سپردن سکان هدایت صنعت نفت به دست تجربه، توان و تعهد نیروهای ایرانی، دریچه ای تازه به روی اقتصاد کشور گشود و نفت را به نقطه قوت صنعت و اقتصاد کشور بدل کرد. تحمیل 8 سال جنگ، اگرچه بهانه های گوناگونی برای آن اعلام شد، اما مستندات بسیاری وجود دارد که نشان می دهد هدف اصلی آن نفت بود و جلوگیری از دسترسی کشور به درآمدهای حاصل از آن که می توانست ایران اسلامی را به الگویی برای کشورهای صاحب نفت تبدیل کند.

نوک پیکان جنگ، در تمامی سالهای جنگ به سوی صنعت نفت بود. پالایشگاهها، مراکز بهره برداری، انتقال و صادرات نفت، طی 8 سال، هدف هزاران موشک و بمب قرار گرفت تا شاید لحظه ای قلب اقتصاد ایران از حرکت بازماند، اما کارکنان متعهد و میهن پرست، با تقدیم بیش از یک هزار شهید، دشمن را از رسیدن به هدف های شومش بازداشتند و با سربلندی، صنعت نفت را از این میدان، رو سپید به ساحل پیروزی رساندند.

پیروزی پر افتخاری که نماد آن آزادسازی خرمشهر در سوم خرداد 1361 است. تقارن این دو نقطه عطف تاریخی و پیوند مهمترین رویداد دفاع مقدس با بزرگترین واقعه اقتصادی قرون اخیر ایران را میتوان نمادی از همبستگی دو جبهه جنگ و صنعت تفسیر کرد. نتیجه مقاومت و پیروزی در هر دو جبهه، تقویت امنیت، قدرت سیاسی و توان اقتصادی کشور است که نیروی ایثار، تدبیر، تلاش و مقاومت به بار نشست و امید آفرین شد.

با تغییر نگاه به نفت از ثروت به سرمایه، سیاستگذاری واقع گرایانه مبتنی بر درونزایی اقتصادی و برنامه ریزی بر پایه اقتصاد مقاومتی، در کنار تعامل مبتنی بر دیپلماسی عزت مدار نفتی با دنیای پیرامون، آینده ای روشن را در افق فردای صنعت نفت به تصویر کشید که در روشنای آن میتوان از نفت به «طلای سیاه» تفسیر و تعبیر کرد و بس.

با تهنیت و تبریک فرا رسیدن پنجم خرداد، سالگشت آغاز صنعت نفت ایران و سوم خرداد، سالروز آزادسازی خرمشهر به خانواده بزرگ نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، امیدواریم با ایثار، مقاومت، همدلی، تلاش، تدبیر و امید، این امانت گرانقدر را در بلندترین قله های عزت و افتخار به دستان فرزندان آینده ساز ایران زمین برسانیم.

اکبر نعمت الهی