اگر چه برخی بر این باورند که تحریمها سبب شکوفایی استعدادها و نگاه به تواناییهای داخلی شد اما با توجه به ماهیت بین المللی صنعت نفت، این موضوع به شکل خسارت باری اقتصاد ما را که چندان با نفت هم بیگانه نیست با مشکل روبرو کرد.

از جمله آثار این تحریمها می توان به کاهش فروش نفت خام و رسیدن این مقدار به روزانه یک میلیون بشکه اشاره کرد و قرار بود این رقم به 500 هزار بشکه برسد و سرانجام رقم صفر را تجربه کند. در زمینه سرمایه گذاری هم نمی توان از آثار تخریبی تحریم چشم پوشی کرد که در صورت تداوم آن بخشهای بالادستی و پایین دستی با مشکل شدیدی همراه می شدند.

در چنین فضایی بود که برجام به داد صنعت نفت ایران رسید و در دوره کوتاهی پس از آن نظاره گر افزایش تولید هستیم که اکنون به مرز چهار میلیون بشکه در روز نزدیک شده است و به موازات آن صادراتی که می رفت رقم صفر را تجربه کند، امروز از مرز 2 میلیون بشکه در روز عبور کرده است. مهمتر آن که در زمان کوتاهی می توان از درآمدهای فروش این کالای راهبردی در بخشهای مختلف بهره برد که به اعتقاد من اولویت آن باید در مسیر سرمایه گذاریها باشد.

بیژن زنگنه، وزیر نفت اعلام کرده است در برنامه ششم توسعه پیش بینی سرمایه گذاری 200 میلیاردی در این صنعت شده است که بدون شک تحقق این مهم با حضور شرکتهای خارجی میسر می شود و اقتصاد ما توانایی این حجم از سرمایه گذاری را ندارد.

بعد دیگر برجام در فصل نو اقتصاد ایران، استقبال شرکتهای معتبر خارجی برای سرمایه گذاری، ایجاد دفاتر و همچنین خرید نفت از ایران است. آن گونه که در روزهای اخیر خبر بازگشت شرکت انگلیسی- هلندی شل به فهرست خریداران نفتی ایران و پیش از آن شرکت فرانسوی توتال را شاهد بودیم. بدون شک سرمایه در همه جا به دنبال سود است، ایران ظرفیت بالایی در این زمینه دارد و اکنون که نه صحبت از جنگ و نه تحریم است؛ صف شرکتهای خارجی در کشورمان زیاد می شود.

به هر رو در دوره پسابرجام همه شرایط متحول شده است و متاثر از آن نگاه جهان به ایران تغییر کرده است؛ که بیشترین تحول را در حوزه صنعت نفت شاهد هستیم و امیدوارم آثار این گام بزرگ با رفع مشکلات تبادل ارزی بیش از پیش شود.

هر چه ما بگوییم ایران بدون اقتصاد نفت؛ تا چند دهه آینده اقتصاد کشور وابسته به نفت است و رشد و توسعه در صنعت نفت ایران می تواند با سرمایه گذاری و اشتغالزایی زمینه ساز خروج کشور از رکود شود.

فرهاد جولایی مقدم

کارشناس حوزه انرژی