می گفتند هوایش شرجی است و برای زندگی در آنجا باید طاقتت بالا باشد، پیدا کردن اسمش هم در نقشه، کار دشواری است؛ شهرستانی در استان بوشهر و در کرانه خلیج فارس که باید برای شناخت آن به جهانیان تلاش کرد. سال 76 است و قرار است دولت تغییر کند، مسئولیت شناختن نام عسلویه با میدان گازی عظیم اش را چه کسی عهده دار می شود؟

میدان مشترک گازی پارس جنوبی آنگونه که آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود می نویسد در سال 67 کشف شد: «ساعت 9 صبح به مقر ریاست جمهوری رفتم. پیش از تشکیل شورای بازسازی، درباره مسئله تمرکز اطلاعات مذاکره کردیم و در مسائل مورد نظر به تفاهم رسیدیم. در شورا با حضور وزیر مسکن، در باره سیاست شهرسازی مواردی را تصویب کردیم و با حضور وزیران نفت و نیرو، سیاست تأمین نیرو و انرژی و نفت و گاز و پتروشیمی تصویب گردید. (آقای غلامرضا آقازاده) وزیر نفت اطلاع داد که نظر اولیه شرکت لرزه نگاری هلندی بر این قرار گرفته که منبع عظیم گاز آب‎های مجاور قطر تا حدود بیست و پنج کیلومتر در آب‎های ایران امتداد دارد و اگر این نظر اثبات شود، حدود سه تریلیون بر ذخایر مکشوفه گاز ایران افزوده می شود.»

سال 76 است؛ 9 سال از زمان کشف پارس جنوبی گذشته که زنگنه از وزارت نیرو به نفت می آید؛ قطر شریک ایران در میدان گازی پارس جنوبی کارش را از سال 1990 میلادی آغاز کرده است و این اختلاف از چشم زنگنه 45 ساله در آن سالها دور نمی ماند؛ بلافاصله نخستین قرارداد را امضا می کند؛ توسعه فازهای 2 و 3 پارس جنوبی. «عملیات توسعه فازهای 2 و 3 در مهرماه 1376 به گروه فرانسوی توتال با سهم 40 درصد، و به عنوان متصدی اصلی توسعه و شرکت‎های ‌گازپروم‌ روسیه و  پتروناس مالزی هر یک با 30 درصد سهم واگذار شد.»

کار توسعه پارس جنوبی در آن سال‎ها به این قرارداد ختم نشد کمی بعد، در بهمن ماه همان سال قرارداد توسعه فاز یک پارس جنوبی با شرکت تمام ایرانی پتروپارس امضا و توسعه فازهای 4 و5 هم سال 79 به کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های انی‌ ایتالیا به میزان 60 درصد، پتروپارس و نیکو به میزان 20 درصد، واگذار می شود؛ قرارداد توسعه فازهای 6 تا 8  و 9 و 10 پارس جنوبی نیز تیرماه 79 و شهریورماه 81 بسته می شود.

توتال و دیگر شرکایش سال 81 کارشان را در فاز 2 و 3 پارس جنوبی به اتمام می رسانند؛ حالا دیگر هستند کسانی که بدانند عسلویه کجاست و مخزن مشترک پارس جنوبی چیست و ایران قرار است با این میدان چه جایگاهی در دنیای انرژی جهان داشته باشد. بهمن ماه 81 بالاخره ایران موفق به برداشت 50 میلیون متر مکعب در روز از این میدان مشترک می شود؛ عدد کوچکی نیست. رئیس جمهوری دولت اصلاحات این پروژه را افتتاح می کند.

بهره برداری و افتتاح فازهای پارس جنوبی در دولت هشتم به این افتتاح ختم نشد؛ آبان ماه سال 83 عسلویه و افتتاح فاز یک پارس جنوبی را به خوبی به یاد دارم: هوا گرم بود و نمایندگان رسانه های  داخلی و خارجی از روز قبل افتتاح در پارس جنوبی گرد هم آمدند تا شاهد افتتاح ایرانی‎ترین پروژه در آن سال‎ها باشند؛ احساس آن روزهایم را نمی توانم فراموش کنم. به یکی از دوستان می گفتم به ایرانی بودنم افتخار می کنم.

آن روزها پارس جنوبی شلوغ بود، انگار از همه ایران و جهان در آنجا حضور داشتند از مو مشکی های شرقی تا بورهای غربی، آنقدر پر رفت و آمد بود که یکی می گفت غذای این تعداد از کجا تامین می شود!! از رئیس جمهوری اصلاحات پس از افتتاح این فاز می پرسیم؛ آیا این یکی از بزرگترین پروژه هایی است که در دولت شما امضا شده است؟ با آرامش همیشگی‎اش می گوید: «یکی از بزرگترین‎هاست»، 27 فروردین 84 هم فازهای 4 و 5 پارس جنوبی به بهره برداری رسید و انگار پس از آن «عسلویه در کما...»

میراث دولت هشتم برای دولت نهم از پارس جنوبی پیشرفت بیش از 70 درصدی فازهای 6 تا 8 و تعیین تکلیف فاز 9 و 10 پارس جنوبی بود؛ اما متاسفانه چراغ توسعه این منطقه مهم کشور پس از سال 84 کم فروغ تر شد؛ یادم می آید سال 87 وقتی از زنگنه پرسیدم: پارس جنوبی را در یک جمله از سال 84 به بعد تعریف کنید، گفت: «آرزوهای بر باد رفته» بگذریم از آن سال‌ها، که چیزی جز تلخی نداشت.

سال 92، زنگنه بار دیگر به وزارت نفت آمد؛ قرار است آرزوی بر باد رفته را برآورده کند، نخستین مقصد سفرش عسلویه است، نوروز سالهای 93 و 94 را هم به عسلویه می رود، سال 93 از همه فازهای پارس جنوبی بازدید می کند. سرمای زمستان یک سال پیش و تامین گاز مردم آن را به خاطر دارد، در بازدید از فاز 15 و 16 عنوان می کند: «از هم اکنون خواب زمستان را می‎بینم». ظرفیت تولید گاز از پارس جنوبی در دولت یازدهم 300 میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته است.

از زمان امضای نخستین قرارداد پارس جنوبی تا حالا 19 سال می گذرد، امروز آخرین قرارداد این میدان عظیمی گازی (فاز11) با کنسرسیومی از شرکت‌های توتال، پتروپارس و سی ان پی سی چین امروز امضا شد، شاید برایتان عجیب باشد اما در اولین قرارداد توسعه پارس جنوبی هم  توتال حضور داشت؛ به‎زودی برداشت روزانه ایران با قطر برابر می شود و طبق برنامه، تمام فازهای پارس جنوبی سال 97 به بهره برداری می رسند.

زنگنه، پرونده پارس جنوبی را که در سن 45 سالگی باز کرده بود، در 64 سالگی اش بست تا هدیه ای بزرگ به ملت ایران داده باشد.

 رویا خالقی