بهمن سلیمانی، معاون مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در گفت‎وگو با خبرنگار شانا، با اشاره به پیچیدگی‌های ساختمان‌های باقی‎مانده برای اکتشاف، گفت: در ناحیه عملیاتی لرزه نگاری سپهر، لرزه نگاری دو بعدی برای اولین بار در کشور با برداشت سه مولفه (Three Component) در دست اقدام است.

وی با اشاره به جدید و کاربردی بودن برداشت سه مولفه‌ای در عملیات لرزه نگاری، افزود: این روش برای نخستین بار با طراحی کارشناسان ارشد مدیریت اکتشاف و توسط پیمانکار پروژه شرکت عملیات اکتشاف اجرایی شده است و شرکت‌های تولیدی هم بعدها می‌توانند از آن استفاده کنند.

به گفته سلیمانی، با استفاده از این روش می‌توان بخش‌هایی را که تولید از آنجا صورت می‌گیرد، ارزیابی کرد؛ مسئله ای که برای شرکت‌های تولیدی اهمیت و کاربرد دارد. همچنین علاوه بر مشخص کردن مسائل مخزنی در برداشت سه مولفه، می‌توان «دی اچ دی» مخزن را بازخوانی و پردازش کرد و به شناسایی امواج مزاحم پرداخت؛ ضمن این که می توان سرعت امواج لایه‎های مورد نظر برای اکتشاف نفت و گاز را هم به دست آورد. 

معاون مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران گفت: برداشت سه مولفه (Three Companent) دوبعدی در ساختمان سورنا در شمال شرق ساختمان سپهر انجام شده است. 

سلیمانی با یادآوری این که در منطقه عملیاتی سپهر، عملیات لرزه نگاری به صورت دوبعدی و سه بعدی انجام می شود، ادامه داد: لرزه‌نگاری سه بعدی سپهر اوایل سال آینده تمام می‌شود و پردازش و تفسیر اطلاعات لرزه‌ نگاری آن هم تقریبا یک سال طول می‌کشد. البته به موازات پردازش اطلاعات، تفسیر هم شروع می شود.

سلیمانی با اشاره اولویت منطقه به دلیل مرزی بودن آن، تصریح کرد: برای ما مهم است که هرچه سریع‌تر به نتایج اطلاعات دسترسی پیدا کنیم.

معاون مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران درباره عملیات لرزه نگاری تندیس هم گفت: عملیات لرزه نگاری این منطقه به تازگی شروع شده و به صورت سه بعدی است. 

منطقه سپهر در جنوب غرب و منطقه تندیس در غرب کشور واقع شده است.

سلیمانی گفت: در طراحی عملیات لرزه‌نگاری سه بعدی سپهر و تندیس اهداف تولیدی برای شرکت‌های توسعه‌ای و تولیدی، اهداف اکتشافی تعمیقی و اکتشاف تله‌های چینه‌ای و تله‌های ترکیبی چینه‌ای و ساختمانی در نظر گرفته شده است.  

با توجه به این که ساختمان‌های باقی‎مانده برای اکتشاف دارای پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به گذشته هستند، برای کاهش ریسک اکتشافی در حفاری اکتشافی از عملیات لرزه نگاری سه بعدی استفاده می شود. در منطقه عملیاتی سپهر عملیات لرزه نگاری به صورت دو بعدی و سه بعدی انجام می شود و در منطقه تندیس عملیات لرزه نگاری سه بعدی در حال انجام است. 

وی افزود: در بخش‌هایی که عملیات لرزه نگاری سه بعدی انجام می‌شود، نیازی نیست لرزه‌ نگاری دیگری برای اهداف تولید و توسعه انجام شود و همه اهداف اکتشاف و تولید را یک‌جا در این پروژه‌ها با جلسات کارشناسی با شرکت‌های تولیدی و توسعه‌ای در نظر گرفته شده است.  

بر مبنای مطالعات زمین شناسی و ژئوفیزیکی، مناطق اکتشافی دارای اولویت است و با در نظر گرفتن مباحث کارشناسی و مدیریتی در نواحی دارای اولویت عملیات اکتشافی، نواحی برای انجام عملیات ژئوفیزیکی مشخص می‌شوند. از سوی دیگر بعضی از ساختمان‌ها هندسه پیچیده ای در افق‌های مخزنی اکتشافی دارند و عملیات لرزه نگاری دو بعدی جوابگوی آن نیست، براین اساس از لرزه نگاری‌های سه بعدی در آنها استفاده می‌شود. 

پایان عملیات لرزه نگاری دوبعدی ذهاب 

سلیمانی همچنین با اشاره به اتمام عملیات لرزه نگاری دوبعدی ذهاب در شمال غرب کشور در نیمه مهرماه امسال، گفت: حدود هزار و 400 کیلومتر خط لرزه‌نگاری دو بعدی در مناطق مرزی مشترک استان کرمانشاه در غرب کشور با موفقیت انجام شده است. 

عملیات لرزه نگاری دوبعدی در ذهاب به دلیل قرار گرفتن در ارتفاعات کوهستانی یکی از سخت‌ترین و پیچیده ترین عملیات‌ ژئوفیزیک دوبعدی در مدیریت اکتشاف است؛ زیرا این پروژه در شرایط کوهستانی، در محلی با ساختار زمین شناسی پیچیده اجرایی شد.

معاون مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در این‎باره گفت: محل اجرای پروژه نزدیک سرپل ذهاب بود که بخش شمال آن کاملا در ارتفاعات سخت و برفگیر قرار داشت و برداشت‌های لرزه‌ نگاری تا ارتفاعات انجام شد.

وی با بیان این که سخت‌ترین مرحله کار از نظر عملیات حفاری با سخت‎ترین مرحله کار از نظر عملیات ژئوفیزیک فرق می‌کند٬ ادامه داد: برای انجام عملیات لرزه نگاری دوبعدی در روی زمین باید صخره نوردی کرد؛ اما در پروژه ذهاب، در سخت‎ترین شرایط، عملیات را با پیمانکاری شرکت عملیات اکتشاف به اتمام رساندیم.

سلیمانی افزود: در پروژه ذهاب، ناحیه مرزی مشترک ایران و عراق پوشش دوبعدی خوبی داده شد و امیدواریم اطلاعات به دست آمده از این کار، برای اکتشاف‌های آینده در این منطقه، مبنای خوبی شود.

به گفته وی، پس از اتمام عملیات لرزه نگاری٬ پردازش اطلاعات شروع شده است که این امر به همراه تفسیر این خطوط در حدود یکسال طول می کشد.

سلیمانی از برداشت تمام خطوط لرزه ای طراحی و برنامه ریزی شده جهت شناسایی ساختارهای اکتشافی در محدوده پروژه ذهاب خبر داد و گفت: اگر در حین انجام کار ساختمان جدید شناسایی می شد با وجود شرایط سخت عملیاتی، اطلاعات لرزه ای آن به طور کامل برداشت می شد.

براساس برنامه، عملیات لرزه ای بر روی یک هزار و پنجاه کیلومتر خط لرزه ای پیش بینی شده بود که در حین عملیات بر اساس اطلاعات ژئوفیزیک اکتشافی و طراحی همزمان با همکاران زمین شناس خطوط لرزه ای به حدود هزار و 386 کیلومتر افزایش یافت.  در این پروژه ۲۱ هزار و ۲۲۰ شوت لرزه نگاری برداشت شد.