30 نوامبر 2016 شاید برای همیشه به عنوان روز تاریخی اوپک در یادها بماند؛ روزی که اعضای اوپک پس از هشت سال توانستند بر سر کاهش سقف تولید به اجماع برسند؛ و ایران، همان ایرانی که چند سال قبل و به لطف درایت وزیر نفت وقتش، به حذف سهمیه تولید اعضای اوپک لبیک گفته و بازار نفت را با چالش جدی مواجه کرده بود، در این روز به مدد تدبیر وزیر نفت دولت یازدهم، مقتدرانه از حقش دفاع و به دنیا ثابت کرد همچنان در بازار نفت جهان تعیین کننده است.

اجماع اعضای اوپک در صد و هفتاد و یکمین نشست این سازمان حاصل عوامل متعددی است؛ عواملی که بررسی دقیق هر یک از آنها نشان دهنده ردپایی از دیپلماسی نفتی ایران است:

**این اجماع نظر محدود به کشورهای عضو اوپک نیست و اعضای این سازمان توانسته اند غیراوپکی ها را نیز در این مسیر همراه کنند. بر اساس گزارش های رسیده از وین، احتمال کاهش 600 هزار بشکه ای تولید کشورهای غیراوپک زیاد است و قرار است مسئولیت نیمی از این کاهش تولید بر عهده روسیه باشد. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه پس از اعلام نتیجه نهایی نشست اوپک برای کاهش 300 هزار بشکه ای نفت این کشور اعلام آمادگی کرد. قبل از اجلاس اوپک نیز، روسای جمهوری ایران و روسیه گفتگو کردند؛ گفتگویی که ایجاد تفاهم بین کشورهای عضو غیرعضو اوپک از محورهای آن بوده است.  

**در تمام گزارش ها و تحلیل هایی که درباره نشست دیروز اوپک به رشته تحریر درآمده است، یک اصل مشترک خودنمایی می کند و آن اهمیت توافقی است که ایران و عربستان در آن نقش تعیین کننده ای داشته اند؛ منتها نقشی کاملا متفاوت. ایران با اقتدار از سهم تولید خود دفاع کرد و عربستان به کاهش 500 هزار بشکه ای تولید تن داد. فارغ از آنکه عقب‎نشینی عربستان از دوراندیشی این کشور در قبال سیاست های ترامپ نشات می گیرد یا از خمودگی اقتصاد وابسته به نفت و روبه زوالش، نکته اینجاست عربستان در شرایطی حاضر به پذیرفتن کاهش تولید و مهمتر از آن پذیرفتن حفظ سقف تولید ایران شده است که تنش های سیاسی دو کشور به قوت خود باقیست. آری؛ دیپلماسی نفتی ایران از پس عربستان هم برآمد.

**توافق اخیر اعضای اوپک را بی تردید باید ثمره توافق اجلاس الجزایر دانست. اجلاسی که به گفته دبیرکل اوپک، اگر راهبری ایران و بیژن زنگنه نبود، راه به جایی نمی برد. بارکیندو درست می گفت. دستاوردهای دیپلماسی نفتی ایران یکی پس از دیگری نمود می یابد: از الجزایر تا وین.

**بی شک دستاورد اوپک را نمی توان در کاهش سقف تولید اعضای سازمان خلاصه کرد. سی ام نوامبر برای اوپک روز مهمی بود چون ثابت شد این سازمان همچنان می تواند در بازار جهانی نفت نقش بی‎بدیل و تعیین کننده‎ای ایفا کند. در آستانه برگزاری نشست رسمی اوپک بهای هر بشکه نفت از 50 دلار گذشت و نقش اوپک در بازار جهانی طلای سیاه احیا شد.

وزیر نفت دولت یازدهم که در کمتر از چهار سال اخیر، به دلایل مختلف آماج حملات منتقدان بوده است، امروز نه تنها به اذعان موافقانش که به باور همگان حتی در سطوح بین المللی، در توافق اوپک نقش انکارناپذیری ایفا کرده است. زمان آن رسیده فارغ از تمام نقدها و هجمه‎ها، در هر جناح و با هر رویکردی، لحظه‎ای درنگ کنیم و به احترام ایرانی که بی تردید باید منافع آن اصل و جز آن همه در فرع باشد، از وی به دلیل نمایش حضور مقتدرانه و تعیین کننده کشورمان در توافق اوپک قدردانی کنیم.    

هانیه موحد