اقتصاد ایران در سالهای گذشته روزهای سختی را پشت سر گذاشت تا جایی که رشد اقتصادی آن منفی شد و بنیانهای توسعه را تحت تاثیر خود قرار داد و کشور در رکودی عمیق قرار گرفت. حال برای جبران آن رکود بهتر است تا سیاستگذاریهایی صورت گیرد که بتواند این رشد را جبران کند و تولید ناخالص داخلی را افزایش دهد.
به نظر می‌رسد توجه به تولید و بالا رفتن رشد صنعت و خدمات، بیشترین شانس را برای اقتصاد ایران به وجود خواهند آورد تا بتوان با توسعه آنان بر تولید ناخالص داخلی کشور افزود.
در میان همه رشتههای صنعتی موجود به نظر می رسد که صنعت نفت و زیر مجموعه های آن هنوز به عنوان پیشران‌های اصلی رشد اقتصادی در ایران مطرح هستند.
آمارهای رشد اقتصادی فصلی و 6 ماهه نشان می دهد که هر گاه بخش نفت کشور با رشد ارزش افزوده شده، اقتصاد کشور را به دنبال خود کشانده و به تحرک وا داشته است. طبیعی است که نمی توان از نفت به عنوان یکی از پیشران‌های رشد اقتصاد در کشور چشم پوشید و نقش آن را در بودجه کل کشور نادیده گرفت.
نگاهی به ارقام بودجه سال 96 کل کشور نیز نشان می دهد که اگرچه در ظاهر سهم نفت از نظر ارزش در بودجه کم شده اما نمی‌توان نتیجه گرفت که وابستگی اقتصاد ایران به این ماده زیرزمینی کاهش یافته است.
اگر امروز دیده می‌شود که اقتصاد ایران در رکود به سر می‌برد به این دلیل است که قیمت نفت به شدت کاهش یافته و این کاهش قیمت سبب شده تا بسیاری از طرحها و پروژه‌های اقتصادی در کشور به حالت نیمه تعطیل درآید. طبیعتا اگر روزی قیمت نفت افزایش یابد رفتار دولت نیز تغییر خواهد یافت و بودجه سنگین‌تری را به مجلس تقدیم خواهد کرد زیرا خواست دولت پایان پروژه‌های نیمه تمامی که وابستگی بسیار زیادی به قیمت نفت دارد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که نفت کماکان یکی از پیشران‌های رشد اقتصادی در کشور و شاید مهم‌ترین پیشران است که هر گونه تغییر در آن به‌طور مستقیم بر رکود و رونق اقتصادی اثر می‌گذارد.
صنعت پتروشیمی به عنوان دیگر پیشران رشد اقتصادی از صنایع مهم کشور است که در صورت سرمایه گذاری‌های جدید و توسعه آن می توانیم شاهد افزایش رشد اقتصادی باشیم. این صنعت به دنبال خود صنایع دیگری را تغذیه می‌کند و قادر است تا زمینه‌ای را به وجود آورد که کالای نهایی در داخل کشور تولید شده به دست مصرف کننده نهایی در قالب فروش در داخل و یا صادرات برسد.
به نظر می‌رسد که برای داشتن رشد اقتصادی پایدار و بلند مدت علاوه بر صحه گذاشتن بر نفت و پتروشیمی به عنوان پیشران‌های رشد اقتصادی بهتر است تا به پیشران‌های دیگری توجه کنیم تا آنها نیز در کنار صنعت نفت کشور در بالا بردن تولید ناخالص داخلی سهم داشته باشند.
به‌طور طبیعی در این میان توجه به صنایع کوچک و متوسط و بخش خدمات می تواند کشور را به سمتی هدایت کند که سبد متنوعی از پیشران‌های رشد داشته باشد و میانگین رشد کشور را به رقم مطلوب هشت درصد برساند.
جمشید پژویان
اقتصاددان
نظر شما