«اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» نامی است که مقام معظم رهبری برای سال 96 برگزید. با اندکی تأمل در این عنوان و همچنین علم به ایفای نقش اساسی صنعت پتروشیمی به عنوان موتوری محرک در اقتصاد کشور، می توان به راحتی اهمیت توسعه این صنعت به منظور دستیابی به رشد تولید ملی و اشتغال جوانان برای افزایش قدرت و عزت ملی پی برد.

اوج تحریم های ظالمانه علیه ایران در دولت یازدهم صورت گرفت اما این تنوع محصولات پتروشیمی کشور بود که در این دوران کشور را از ضربه اقتصادی نجات و بخش اعظم صادرات غیرنفتی و ارزآوری را به خود اختصاص داده بود؛ اما صنعت پتروشیمی در چند سال گذشته به دلیل عدم مدیریت صحیح و پس از آن تحریم ها، پیشرفت چندانی نداشته و سرمایه گذاری کافی در آن انجام نشده بود اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید از سال 92 و سیاست گذاری صحیح و اجرای برجام، صنعت پتروشیمی حیاتی دوباره یافت و امکان جهش توسعه ای این صنعت به وجود آمد، به طوری که از سال گذشته تاکنون شکوفایی صنعت پتروشیمی کشور بیش از پیش نمایان شده است.

البته باید به این نکته نیز توجه کرد که توجه به صنعت پتروشیمی در دولت یازدهم نمود دیگری یافت به طوری که تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی در دستور کار وزارت نفت دولت تدبیر و امید قرار گرفت در حالی که پیش از این از محصولات فرعی پالایشگاه های نفت و گاز به عنوان خوراک مجتمع های پتروشیمی استفاده می شده است.

از آنجا که صنعت پتروشیمی، صنعتی سرمایه بر و دانش محور است بنابراین در صورت تأمین منابع مالی، ایران می تواند جایگاه نخست این صنعت در منطقه کسب کند؛ بنابراین برای تحقق اهداف توسعه ای و رقابت در بازارهای بین المللی، مستلزم تأمین مالی طرح ها و پروژه ها و همکاری و تعامل با تأمین کنندگان دانش فنی و تجهیزات و مواد با کیفیت و به روز دنیاست.

بنابراین پس از اجرایی شدن برجام در دولت یازدهم، به منظور تکمیل طرح های نیمه تمام و اجرای طرح های جدید و دستیابی به افزایش تولید، شرکت ملی صنایع پتروشیمی در قالب سیاست های دولت و در چارچوب نظام اقتصادی کشور در حوزه اقتصاد مقاومتی به برقراری و تقویت تعاملات داخلی و بین المللی برای جذب سرمایه گذاران خارجی برای تأمین منابع مالی و دانش‌های فنی به‌روز مورد نیاز توسعه این صنعت متمرکز شده است.

آگاهی کامل شرکت های خارجی از امنیت و مزایای سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران سبب شد تا در پسابرجام، کشور با سیل علاقه مندان و سرمایه گذاران این صنعت روبرو شود؛ خوراک فراوان، دسترسی به آب های آزاد، نیروی انسانی جوان و متخصص، بازار بزرگ و رو به رشد داخلی محصولات پتروشیمی، زیرساخت های لازم و ... همه و همه از فرصت های مناسب سودآوری و ارزش افزایی صنعت پتروشیمی کشور است.

البته ناگفته نماند، اطمینان از تأمین کمی و کیفی خوراک مجتمع های پتروشیمی با توجه به ابلاغ فرمول خوراک گازطبیعی، تکمیل فازهای باقیمانده پارس جنوبی و بهره برداری از واحدهای ان جی ال به عنوان اولویت های کاری وزارت نفت نیز در جذب سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی نقش مهمی بازی می کند.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، تاکنون شرکت‌هایی همچون توتال فرانسه، لینده آلمان، باسف آلمان، میتسویی و سوجیتز ژاپن، هیوسانگ کره جنوبی، سارکوبه اسپانیا، شل اظهار علاقه برای سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران داشته اند و در این مسیر مذاکراتی انجام و تفاهمنامه هایی امضا شده است. همچنین در این میان اسامی همچون DZ BANK، KFW BANK و HERMES برای تأمین منابع مالی پروژه ها به چشم می خورد.

«سال استثنایی صنعت پتروشیمی» عنوانی بود که مهندس بیژن زنگنه، وزیر نفت در سال گذشته در موقعیت ها و مراسم مختلف برای این صنعت برگزید و بیان کرد؛ با راهبردهای موفق دولت تدبیر و امید و وزارت نفت، صنعت پتروشیمی ایران به موفقیت های انکارناپذیری دست یافت؛ بهره برداری از طرح های پلی اتیلن ایلام، پلی استایرن تخت جمشید، پلی اتیلن لرستان، پلی اتیلن مهاباد، آمونیاک و اوره شهدای مرودشت، واحد اسیدسولفوریک پتروشیمی ارومیه و فاز دوم ایزوسیانات‌های کارون در سال گذشته، مجتمع های تولیدی صنعت پتروشیمی کشور را به 52 واحد با ظرفیت اسمی سالانه 60 میلیون تن و تولید محصولات پتروشیمی در سال 95 را به 51 میلیون تن رسانده است.

همچنین از آغاز فعالیت دولت یازدهم یعنی از سال ۱۳۹۲ تاکنون، در مجموع ۱۳ طرح پتروشیمی با سرمایه گذاری 4 میلیارد دلار به بهره‌برداری رسیده که ۵.۲ میلیون تن به ظرفیت محصولات تولیدی کشور اضافه شده است.

و اما امسال ...

پنجم فروردین 96، همزمان با نخستین روز کاری سال جدید، مجتمع پتروشیمی کردستان، یکی از طرح های همسو با سیاست های اقتصاد مقاومتی بعد از وقفه چندساله در راه اندازی که به دلیل تحریم های ظالمانه علیه ایران صورت گرفته بود با حضور دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری و مهندس بیژن زنگنه، وزیر نفت افتتاح شد. این مجتمع علاوه بر توسعه بخش پایین دستی صنایع پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش سبب ایجاد بازارهای جدید صادراتی، اشتغالزایی و ارزش افزوده بیشتر در کشور به ویژه در مناطق غرب و شمال غرب ایران می شود.

جشن سال نو اما در پتروشیمی ها پایان ناپذیر است و در آخرین روزهای نخستین ماه بهار شاهد بهره برداری رسمی دکتر روحانی از 4 طرح پتروشیمی در عسلویه بودیم؛ پتروشیمی مروارید تولیدکننده اتیلن گلایکول با ظرفیت سالانه 554 هزار تن و سرمایه گذاری 300 میلیون دلاری، فاز 2 پتروشیمی کاویان با ظرفیت تولید یک میلیون تن اتیلن با سرمایه گذاری 313 میلیون دلاری، پلی استایرن پتروشیمی تخت جمشید با ظرفیت سالانه 55 هزار تن و سرمایه گذاری 70 میلیون دلار و پلی استایرن پتروشیمی انتخاب با ظرفیت 250 هزار تن و سرمایه گذاری 200 میلیون دلار.

مجموع سرمایه گذاری در این 4 طرح 883 میلیون دلار است که با بهره برداری از آنها حدود 2 میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی کشور به ارزش بیش از 2 میلیارد دلار افزوده می شود؛ بی شک این میزان افزایش تولید در مسیر تکمیل زنجیره ارزش اشتغالزایی بیشماری را نیز همسو با سال «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» به دنبال داشته و دارد؛ به طوری که مهندس زنگنه نیز روز یکشنبه (27 فروردین ماه) در آیین افتتاح 4 طرح توسعه ای پتروشیمی در منطقه عسلویه، توجه به محرومیت زدایی را یکی از مولفه های انتخاب مکان ساخت واحدهای پتروشیمی در کشور دانست و از این صنعت ارزش افزای مبتنی بر سیاست های اقتصاد مقاومتی به عنوان تأثیرگذارترین مجموعه به هم پیوسته برای رفع محرومیت نام برد.

افتتاح طرح متانول کاوه به عنوان بزرگترین واحد متانول دنیا با ظرفیت ٢,٥ میلیون تن، فاز ٣ پتروشیمی پردیس با ظرفیت ١.٥ میلیون تنی اوره و آمونیاک، پتروشیمی مرجان و فاز یک پتروشیمی بوشهر نیز در آینده ای نزدیک، نوید از روزهای طلایی دیگر صنعت پتروشیمی در سال 96 می دهد.

دکتر روحانی هفته گذشته در آیین افتتاح 4 طرح پتروشیمی در عسلویه اینگونه گفت: «اینکه چندین پروژه پتروشیمی در این هفته به ثمر نشست و چند پروژه دیگر پتروشیمی طی هفته های آینده به ثمر می نشیند، به معنای استعداد ملت ایران و آماده بودن مسیر پیشرفت است. امروز در عسلویه تصمیم ملت ایران و کارآفرینان بخش خصوصی، دولتی و صنعت نفت، عزم برای پیشرفت ایران عزیز است و باید برای ساختن دوباره ایران و عزتمندی کشور بیش از گذشته آماده شویم.»

امید است، به دور از نفرت پراکنی و سنگ انداختن در مسیر پیشرفت ایران عزیزمان، دست به دست هم دهیم و برای افزایش عزت و قدرت ملی، فرجامی شیرین تر را برای کشورمان رقم بزنیم.

سمانه بیدمشک