به گزارش شانا، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران از شرکت های چهارگانه تابعه وزارت نفت است که فعالیت های مربوط به پالایش نفت خام، تولید فرآورده های نفتی و انتقال و توزیع آنها را برعهده دارد. در این گزارش بازخوانی مجددی می شود به فعالیت های اصلی این شرکت در میانه سال های 1375 تا 1383.

اصلی ترین وظیفه این شرکت که همان پالایش و فرآورش نفت خام است در این دوران با بهره گیری از 9 پالایشگاه آبادان، اصفهان، اراک، تهران، بندرعباس، تبریز، کرمانشاه، شیراز و لاوان به حدود 1.5 میلیون بشکه در روز رسیده بود که در این میان پالایشگاه آبادان با 350 هزار بشکه بیشترین و پالایشگاه لاوان با 20 هزار بشکه کمترین ظرفیت پالایشی کشور را داشته اند.

البته توقف روند پالایشگاه سازی در این دوران همواره از جمله موارد انتقاد و سوال از مهندس زنگنه بوده است که وی در جواب گفته بود: « خیلی ‌ها امروز بحث می ‌کنند که چرا پالایشگاه نساختید ولی نمی‌ دانند که پالایشگاه سازی تا یک سال و نیم پیش (1382) اصلا اقتصادی نبود. نه تنها ما نساختیم که در کل دنیا هم پالایشگاهی ساخته نشد. الان هم که مجلس اجازه ساخت و توسعه پالایشگاه‌ ها را داده به شرط اقتصادی بودن طرح است. دوستان خوب شعار می ‌دهند ولی مصوبه‌ شان مشروط به اقتصادی بودن است که باید سرمایه‌گذاری از محل خود طرح بازپرداخت شود. آن وقت وزیر بیچاره را گیر می آورند که چرا پالایشگاه نساختید؟ خوب اقتصادی نبوده. ما بدون پول دولت صنعت نفت را توسعه دادیم زیرا می ‌خواستیم پول فروش نفت را سایر بخش‌ های دولت مصرف کند».

هرچند با وجود حرف و حدیث هایی که در این باره گفته شد؛ در طول تصدی 8 ساله زنگنه بر وزارت نفت مقدمات و فعالیت های اجرایی برای ساخت واحدهای جدید و تغییرات دورن پالایشگاهی در پالایشگاه های تهران و تبریز، طرح توسعه پالایشگاه آبادان و طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه بندرعباس از 232 به 320 هزار بشکه انجام شد.

ضمن اینکه مطالعات امکان سنجی طرح ساخت پالایشگاه جدید نفت خام فوق سنگین و طراحی بنیادی ساخت پالایشگاه میعانات گازی بندرعباس و خرید لیسانس نیز در دوران کوزارت مهندس زنگنه رقم خورده بود.

ساخت واحد تبدیل کاتالیستی در پالایشگاه لاوان با هدف تصفیه نفتای تولیدی این پالایشگاه و تبدیل آن به بنزین نیز از دیگر افتخارات این دوره بوده که تماما به دست مهندسان و متخصصان ایرانی انجام شده است.

پس از پالایش نفت خام دیگر وظیفه مهم صنعت پالایش کشور تولید فرآورده هایی چون بنزین و گازوئیل با ارزش افزوده بالاتر از نفت خام است. براساس آمارهای رسمی وزارت نفت تولید بنزین موتور 42 درصد، نفت گاز (گازوئیل) 33 درصد و نفت کوره 9 درصد از سال پایه (1375) تا سال 1383 رشد داشته اند.

در این میان با رشد تولید برخی از این فرآورده ها، واردات آنها قطع و صادرات افزایش چشمگیر داشته به نحوی که از سال 1377 صادرات نفت گاز و یک سال پس از آن صادرات نفت سفید نیز آغاز شده است.

گواه این ادعا حجم درآمدهای کشور از محل صادرات فرآورده های نفتی است که از حدود یک میلیارد دلار در سال 75 به دو میلیارد و 821 میلیون دلار در سال 83 افزایش یافته است.

البته این رقم منهای فرآورده های نفتی ویژه ای چون قیر، گوگرد و حلال است و بنابر آمارهای رسمی وزارت نفت تنها در سال 83 بیش از 700 میلیون دلار از این فرآورده های ویژه صادر شده است.

درحالی که بیژن زنگنه برای کسب رای اعتماد از نمایندگان مجلس مهیا می شود ایجاد مرکزیت جذب، تولید، انتقال و ارتقای فناوری های نوین صنعت پالایش از جمله برنامه های اصلی وی جای دارد.