هشتمین گردهمایی شرکتهای ملی نفت جهان از 15 تا 17 فروردین امسال در کارتاجنای کلمبیا برگزار شد و مدیران عامل شرکت های ملی نفت جهان طی این گردهمایی در باره منابع هیدروکربوری دنیا و چالشهای مربوط به آن بحث و گفتگو کردند. این گردهمایی که برای نخستین بار در سال 2001 در کشور الجزایر برگزار شده بود، معمولا هر یک سال و نیم تا دوسال یکبار برپا می شود. در هشتمین گردهمایی شرکتهای ملی نفت جهان، محمدعلی عمادی، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و علی کاردر، معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران به عنوان نمایندگان شرکت ملی نفت ایران (NIOC) حضور یافتند. آنچه در پی می آید، مشروح جزییات این گردهمایی و دستاوردهای آن، در گفتگو با محمدعلی عمادی است:

شرکت کنندگان در این گردهمایی، چه سهمی از نفت و گاز جهان را در اختیار قرار دارد؟

کشورهای شرکت کننده در این اجلاس 80 درصد کل گاز دنیا، 68 درصد نفت و 44 درصد آبهای عمیق دنیا را در اختیار دارند و از جمله شرکت کنندگان می توان به شرکت ملی نفت الجزایر (SONATRACH)، شرکت ملی نفت مکزیک (PEMEX)، شرکت ملی نفت کلمبیا (ECOPETROL)، شرکت ملی نفت ترکیه (TPAO)، شرکت YPA آرژانتین، شرکت ملی نفت هند (ONGC)، شرکت ملی نفت مناطق دریایی چین (CNOOC) و موسسه IHS آمریکا اشاره کرد.

 کلمبیا به عنوان میزبان این گردهمایی، از چه جایگاهی در صنعت نفت جهان برخوردار است؟

بر مبنای اطلاعاتی که آقای خاویر گوتیرز، رئیس شرکت ملی نفت کلمبیا (ECOPETROL) در نخستین روز این اجلاس اعلام کرد، این شرکت در حوزه نفت و گاز قاره آمریکای جنوبی در رتبه چهارم قرار دارد و در سال 2013، روزانه یک میلیون بشکه نفت تولید داشته است. ذخایر نفتی کشور کلمبیا بالغ بر 1.5 تریلیون بشکه است و این شرکت قصد دارد بهره برداری و تولید از مخازن نفت سنگین را افزایش دهد و با بکار بستن روش های ازدیاد برداشت تولید خود را بالا ببرد.

مباحث مطرح شده در این گردهمایی، بیشتر حول چه محورهایی بود؟

مسائل بسیاری بحث و بررسی شد. فاکتورهای موفقیت در موارد هیدروکربور غیرمعمول، تاثیر هیدروکربورهای غیرمعمول در دورنمای انرژی، مسئولیتهای اجتماعی شرکتهای ملی، بازده انرژی و قوانین محیط زیستی، بررسی چالشهای معمول صنعت نفت نظیر تکنولوژی، نیروی انسانی و مدیریت پروژه، آینده همکاریهای بین NOC ها و تاثیر تغییرات آینده انرژی روی مدل تجاری شرکتهای ملی جهان از جمله این مباحث بود. به طور کلی این مباحث در قالب سه نشست اصلی با عناوین "دگرگونیها در آینده انرژی"، "ارتباط با جوامع، محیط و دولتها" و "چشم انداز پیش روی شرکتهای ملی جهان در صنعت انرژی" دنبال شد.

این بحث و بررسیها به چه نتیجه ای منجر شد؟

به طور نمونه در بحث فاکتورهای موفقیت در موارد هیدروکربور غیرمعمول و یا تاثیر هیدروکربورهای غیرمعمول در دورنمای انرژی، این نتیجه حاصل شد که موفقیت در این زمینه متضمن همکاریهای بسیار نزدیک میان شرکتهای ملی و پرورش نیروی انسانی متبحر است و از سوی دیگر این جمع بندی مهم به دست آمد که مهمترین عاملی که شرکتهای ملی جهان را تهدید کرده و به مرور آنها را از پای درآورده، بوروکراسی اداری حاکم بر آنها بوده است. یا در نشست "چشم انداز پیش روی شرکتهای ملی نفت در آینده انرژی"، بیشتر به حوزه های فناوری و نیروی انسانی و نقش آنها در آینده صنعت نفت و گاز پرداخته شد و شرکتهای حاضر گزارشهای کوتاهی از سیاستهای کاری خود ارائه کردند.

قاعدتا شرکتهای حاضر در این اجلاس در باره رویکردهای آتی خود در حوزه انرژی و یا نحوه تعامل با ایران مباحثی را مطرح کرده اند. در این زمینه توضیح دهید.

درست است. به طور مثال، مدیر موسسه IHS آمریکا که 25 سال است به عنوان مشاور در بخش انرژی به شرکتهای خصوصی و دولتی خدمت رسانی می کند، تاسیس مراکز تحقیقاتی جدید را با هدف شتاب بدهی در رشد تکنولوژی، راه حل مقابله با چالشهای پیش رو در تجارت منطقه و جهان می دانست و یا نمایندگان شرکت ملی نفت هند اذعان داشتند که هم اکنون روی روشهای جدید اکتشاف و تولید شیلهای گازی مطالعه و تحقیق می کنند.

آیا در خصوص فعالیت ONGC در میدان فرزاد B مذاکره ای شد؟

 آنها درخواستی مبنی بر ادامه فعالیت روی میدان فرزادB  را تحت قرارداد PSA ارائه کردند.

با چینی ها چه مذاکره هایی داشتید؟

در ملاقاتی که با یانگ هوا، مدیرعامل شرکت ملی نفت مناطق دریایی چین (CNOOC) داشتیم، ایشان با این استدلال که نمی خواهند کمبودهای خود در حوزه انرژی را از محل واردات جبران کنند، بر صرفه جویی در بخش انرژی تاکید می کرد. وی همچنین از سرمایه گذاری عظیم کشورش در بخش R&D خبر داد و ابراز داشت که قصد دارند بهره برداری از منابع غیرمتعارف را محور تحقیقات خود قرار دهند. البته مذاکره هایی نیز در باره حضور این شرکت در بخش بالادستی صنعت نفت ایران انجام شد. CNOOC، بزرگترین شرکت نفتی کشور چین است که در سال 1982 در بیجینگ چین تاسیس شد و مطابق با لیست Fortune Global، رتبه خود را از 500 به 93 در سال 2013 ارتقا داد.

نمایندگان  CNPC در این اجلاس حضور داشتند؟

بله. ملاقات های کوتاهی با مدیران عامل شرکتهای CNPC چین و KNOC کره ترتیب داده شد و آنها بر اهمیت نیروی انسانی در موفقیت های آتی شرکت هایشان تاکید داشتند و می گفتند سرمایه گذاری های خوبی در این راستا انجام داده اند. همچنین با مدیرعامل و نمایندگان شرکت YPA آرژانتین نیز مذاکراتی داشتیم که بر مبنای آن، آنها علاقه مندی خود را برای سرمایه گذاری در توسعه میدانهای گازی با توجه به نیازهای داخلی ابراز کردند.

با الجزایر چطور؟ تا جایی که می دانم آنها بیشتر روی مباحث آموزشی سرمایه گذاری می کنند.

دقیقا. اتفاقا نمایندگان شرکت ملی نفت الجزایر اذعان داشتند که طی 20 سال گذشته، سرمایه گذاری وسیعی در حوزه آموزش داشته اند و هزاران نیروی انسانی ماهر را تربیت کرده اند. اعتقاد آنها بر این بود که با ایجاد همکاری نزدیک میان بخش آموزش و صنعت، بازدهی و کیفیت شرکتهای ملی (NOC) در مقایسه با شرکتهای بین المللی (IOC) بهبود می یابد. آنها تمایل به همکاری آموزشی با دانشگاه های ایران داشتند و برای همکاری با پژوهشکده ازدیاد برداشت در زمینه روشها و تکنولوژیهای بخش ازدیاد برداشت و سرمایه گذاری در توسعه میادین نفت و گاز کشورمان اعلام آمادگی کردند. شرکت نفت مکزیک نیز به همکاری با ایران در حوزه های آموزشی و ازدیاد برداشت به ویژه در تزریق گاز نیتروژن به میدان کانترال این کشور تمایل داشت. همانطور که می دانید این شرکت (PEMEX) در هر سه بخش پایین دستی، میان دستی و بالادستی نفت و گاز فعالیت می کند و هم اکنون 334 میدان نفتی و 225 سکوی نفتی در اختیار دارد.

استقبال شرکتها از اقدام ایران برای تدوین قراردادهای جدید صنعت نفت چگونه بود؟

این موضوع، بسیار مورد استقبال واقع شد. نمایندگان شرکت ملی نفت ترکیه از جمله شرکت کنندگانی بودند که برای دریافت اطلاعات دقیق تری از قراردادهای جدید نفتی ابراز علاقه کردند.  مدیرعامل این شرکت نیز علاقه مندی خود را به سرمایه گذاری در حوزه پارس جنوبی ابراز و از هرگونه سرمایه گذاری مشترک با ایران استقبال کرد. آنها خواهان تشکیل تیم های مذاکره کننده بودند و اعلام کردند برای سرمایه گذاری در پارس جنوبی، نامه ای را به نخست وزیر ترکیه ارائه داده اند تا از طریق روسای جمهور دو کشور، سرمایه گذاری در میادین گازی ایران پیگیری شود.

با آقای خاویر گوتیرز دیدار مشترکی داشتید؟

بله. ایشان درخواستی مبنی بر دریافت مشخصات نفت خام ایران را برای اختلاط با نفت سنگین کلمبیا اعلام کرد که این موضوع در دست بررسی قرار گرفت. اولویت شرکت ملی نفت کلمبیا نیز سرمایه گذاری برای اتمام کار پالایشگاه کارتاهینا به ظرفیت 165 هزار بشکه نفت خام در روز عنوان شد.

از دستاوردهای اجلاس، ناگفته ای باقی مانده است؟

تنها اینکه در پایان گردهمایی برای بهبود همکاری میان شرکتهای ملی نفت و کسب تجربه از عملکرد یکدیگر در قالب کارگاه های Best Practice، چارچوبهایی برای حوزه های آموزش، اجرای پروژه و تکنولوژی تعیین شد که در گزارش های آتی اطلاع رسانی می شود.

دوره بعدی این گردهمایی کجا برگزار می شود؟

مطابق تصمیمهای اتخاذ شده در این اجلاس، دوره بعدی یعنی نهمین اجلاس در آرژانتین برگزار می شود. ضمن اینکه ایران نیز کاندیداتوری خود را برای میزبانی از دهمین دوره این گردهمایی اعلام کرده است.

گفتگو: هانیه موحد