گزارش گروه اوپک و بازار جهانی " شانا" به نقل از خبرگزاری فرانسه حاکی است جمهوری محصور در خشکی قزاقستان، با دارا بودن میلیاردها تن ذخایر تخمینی، کشوری است که بزرگترین کشفیات نفتی در دهه اخیر در آن رخ داده است. اما دوری قزاقستان از بازارهای جهانی و ابهام در رژیم حقوقی دریای خزر منجر به نگرانی این کشور شده است. البته در کوتاه مدت ، مشکل حمل و نقل نفت و گاز طبیعی از قزاقستان بر طرف شدنی است. خطوط لوله فعلی، کشتی ها و خطوط آهن همگی در قزاقستان در دسترس است و چشم اندازهای صنایع این کشور ازطریق اعطای قدرت به کنسرسیوم خط لوله دریای خزر ( سی پی سی ) که به دریای سیاه متصل شده و از منابع میدان عظیم نفت و گاز فشرده " کاراچاگاناک" بهره می گیرد، در حال توسعه است . شرکت "بی جی" بریتانیا و " آجیب" ایتالیا از بزرگترین سهامداران " سی پی سی" محسوب می شوند . یان مک دونالد، رییس " سی پی سی" ، در نمایشگاه بین المللی نفت و گاز در قزاقستان اظهار داشت که در حال حاضر ظرفیت تولید نفت این کنسرسیوم 28 میلیون تن در سال است که می تواند به 67 میلیون تن در سال افزایش یابد و 75 درصد آن را قزاقستان تامین خواهدکرد. کایرگلدی قابیلدین، از مقامهای ارشد شرکت ملی نفت و گاز "کازمونیاگس"، اعلام کرد که قزاقستان و آذربایجان تا اواخر سال جاری احتمالا برای عرضه نفت قزاقستان به خط لوله ای که با بودجه کشورهای غربی از سواحل دریای خزر در آذربایجان به مدیترانه ساخته می شود، پیش نویس توافق نامه ای را تهیه خواهند کرد. به اعتقاد قابیلدین، این خط لوله که دریای خزر را طی کرده و از طریق خط لوله باکو – تفلیس – جیهان امتداد می یابد, تنها راه حمل و نقل نفت کشورش است. کنسرسیومی به رهبری " بی پی" ساخت این خط لوله را بر عهده دارد. خبرگزاری فرانسه در ادامه گزارش خود آورده است اما درحقیقت ، انتقال نفت دریای خزر به آذربایجان معضلی است که همچنان به چشم می خورد. این امر تا حدی ناشی از ناتوانی پنج کشور حوزه دریای خزر در رسیدن به توافق در زمینه چگونگی تعیین حدود مرزی دریای خزر است. این مشکل نیز در سال 1991 با استقلال جمهوری های قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و روسیه شکل گرفت. هرچند برخی توافق نامه های دو جانبه در این منطقه به تایید رسیده است اما تا کنون توافقی فراگیر میان این پنج کشور صورت نگرفته است. درهر حال سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در خط لوله ای که از این آب های بحث انگیز می گذرد تمایلی ندارند، بویژه آنکه احتمال نشت نفت نیز مطرح است و جای تعجب نیست که قابیلدین اعلام کرد ساخت خط لوله ای که از زیر دریای خزر عبور کند, در دستور کار نیست . روسیه نیز با ساخت چنین خط لوله ای به دلیل مسائل زیست محیطی و خطراتی که ماهیان خاویار را تهدید می کند، مخالف است. با وجود این به عقیده تحلیلگران، مخالفت روسیه با ساخت این خط لوله، جنبه سیاسی دارد. روسیه به دنبال آن است که انتقال نفت به بازارهای غربی تا آنجا که ممکن است از طریق خط لوله " سی پی سی" که از قلمرو روسیه می گذرد، صورت گیرد. ویکتور کالیوژنی ، معاون وزیر امور خارجه روسیه, گفت: نگرانی های زیست محیطی ما را وادار می کند که در ارتباط با ساخت خطوط لوله ای که از سراسر دریای خزر می گذرد، موضع محکمی اتخاذ کنیم. از نظر ما ساخت چنین خط لوله ای در زیر دریای خزر خوشایند نخواهد بود. به گفته یک مقام اجرایی غربی، درعوض این خط لوله یک ناوگان متشکل از تانکرهای جدید برای حمل نفت به باکو باید ایجاد شود که آن هم چندان مطلوب نخواهد بود . این مقام اجرایی در مصاحبه ای به خبرگزاری فرانسه گفت که سرمایه گذاران در هر بخش جدید و در بخش تولید در قزاقستان باید به دقت به این موضوع بیندیشند که اگر مسیرهای صادرات مشخص نشده باشند ، دلیلی برای توسعه تولید وجود نخواهد داشت. این مشکل خاصی است که در میدان های عظیمی مثل میدان برون ساحلی " کاشاگان" که متعلق به " اکسون موبیل"، " آجیپ"، "شل" و "توتال " است، وجود دارد و قزاقستان امید دارد به تنهایی 160 میلیون تن نفت در سال, در این میدان تولید شود. در صورت نبود توافق نامه ای بر سر رژیم حقوقی دریای خزر و با وجود ظرفیت محدود خط لوله ای که از روسیه می گذرد، سایر مسیرهای احتمالی چندان امید بخش نخواهند بود. توافق نامه فعلی سواپ( معوض) با ایران ، به عنوان یک مسیر کلیدی بالقوه به آسیا، تکمیل شده است و در این حال, نظر قزاقستان در ساخت یک خط لوله از میان این کشور پهناور به چین، به دلیل آنکه از نظرغربی ها مقرون به صرفه نیست، منتفی شده است . ب.ج