اجرای «طرح ایجاد مناطق ویژه استقرار صنایع انرژی بر» در شهرستان لامرد اگر چه به تازگی کلید خورده است اما گرد محرومیت را از چهره این شهرستان زدوده و انجام ساخت و ساز در گوشه و کنار شهر نوید بخش آینده‌ای درخشان برای این مناطق دور افتاده است.

«طرح ایجاد مناطق ویژه استقرار صنایع انرژی بر» در شهرستان لامرد پس از بهره‌برداری از منابع گازی این شهرستان در دامنه کوههای تابناک، هما، شازل و دراوی شکل گرفت.

ذخایر گازی که علی‌رغم مخازن ترش عسلویه گاز با کیفیت و به اصطلاح شیرینی است و هم اکنون حدود 20 درصد گاز مورد نیاز شبکه گاز سراسری کشور اعم از خانگی و صنعتی را تامین می‌کند.

به گفته اهالی شهرستان لامرد بهره‌برداری از منابع نفت و گاز پارس جنوبی در روستای محروم عسلویه قیمت اراضی این منطقه را با جهشهایی غیرقابل تصور روبرو کرد و اراضی خشک و لم یزرع دیروز بعضا با قیمت چند میلیارد تومان به دولت واگذار شد.

با تداوم توسعه در اکتشاف و استخراج ذخایر نفت و گاز پارس جنوبی اکنون دامنه این رشد به شهرستانهای لامرد و مهر رسیده و با ایجاد جنب و جوش اقتصادی در منطقه قیمت زمین، مسکن و اجاره بها در این مناطق نیز افزایش یافته است.

شهرستانهای لامرد و مهر در جنوب شرقی استان فارس و همسایگی بوشهر و هرمزگان قرار گرفته‌اند و بیش از 160 کیلومتر با مرزهای آبی کشور فاصله دارند.

این فاصله را در حال حاضر می‌توان با خودرو سواری در زمانی کمتر از یک ساعت و نیم پیمود، در عین حال با اتمام اتوبان لامرد، پارسیان، پارس جنوبی زمان دستیابی به دریا به کمتر از نیم ساعت کاهش خواهد یافت و همین امر توجیه‌پذیری ایجاد صنایع انرژی بر و پائین دستی نفت را در شهرستانهای لامرد و مهر توجیه پذیرتر کرده است.

در عین حال این اتوبان نیز به دو اتوبان دیگر یعنی عسلویه، جم، فیروزکوه و همچنین اتوبانی که از بوشهر به عسلویه خواهد آمد، وصل می‌شود.

عملیات اجرایی اتوبان لامرد، پارسیان، پارس جنوبی از 3 سال قبل شروع شده و در سال 87 به اتمام خواهد رسید.

هزینه احداث این اتوبان همانند سایر زیرساختهای ایجاد شده در منطقه توسط وزارت نفت پرداخت خواهد شد، چرا که نه تنها برای دسترسی به فرودگاه پشتیبانی در دست ساخت عسلویه به این راه نیاز است بلکه ظرفیت محدوده عسلویه برای استان نیروی کار رو به افزایش آن، استان نیروی کار جدید این منطقه در شهرستانهای اطراف مانند لامرد و مهر را اجتناب‌ناپذیر کرده است.

آلومینیوم؛ سرآغاز ایجاد سایت صنایع انرژی بر

محمد جعفری فرماندار لامرد انگیزه ایجاد سایت صنایع انرژی بر در شهرستان لامرد را اینگونه توضیح می‌دهد: آلومینیوم در صنایع دنیا جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است و همین امر سبب شده است برای ساخت بزرگترین واحد تولید آلومینیوم کشور در لامرد با ظرفیت 900 هزار تن در سال برنامه‌ریزی شود.

جعفری اضافه می‌کند؛ احداث فاز اول این طرح در هفته دولت با حضور سرپرست وزارت صنایع و معادن کلنگ خورد و همین امر سبب شد بحث ایجاد منطقه صنایع انرژی بر و ایجاد ظرفیت 10 میلیون تن فولاد و ده میلیون تن سیمان پیش‌بینی شود.

جعفری می‌گوید: واحد تولید آلومینیوم لامرد با مشارکت 49 درصدی دولت «ایمیدرو» و 51 درصدی بخش خصوصی ایجاد می‌شود و در عین حال همچنین از آماده شدن زیرساختهای لازم برای سرمایه‌گذاری سایر صنایع انرژی بر در این منطقه فراخوان داده خواهد شد.

هر چند هم اکنون نیز تعداد زیادی از شرکتهای خارجی متقاضی سرمایه گذاری در این منطقه هستند.

فعالیت هلدینگ سرمایه‌گذاری ایرانیان مقیم دوبی

کشورهای عربی حاشیه خیلج فارس از گذشته‌های دور بازار کار مرزنشینان ایرانی حاشیه خلیج فارس و حتی شهرستانهای دورتر مانند لامرد بوده‌اند، در عین حال از مدتی قبل با حضور شرکت سرمایه‌گذار متشکل از ایرانیان فعال در دوبی در استان فارس و شهرستان لامرد این وضعیت جهت عکس پیدا کرده است.

احداث واحد سیمانی لامرد که با ظرفیت 3 هزار و 800 تن در روز 60 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و با تولید کلینکر اقدام به تولید سیمان با هدف صادرات خواهد کرد، یکی از پروژه‌های هلدینگ سرمایه‌گذاران ایرانی فعال در کشور دوبی است.

به گفته جعفری این واحد تولید سیمان به طور مستقیم 500 اشتغال و به طور غیر‌مستقیم 2هزار و 500 اشتغال را در منطقه ایجاد خواهد کرد و بهره‌برداری از آن سال آینده آغاز خواهد شد.

احداث واحد ذوب و نورد فولاد در سایت صنایع انرژی به لامرد دیگر پروژه فعالان ایرانی حاضر در دوبی است که به گفته جعفری این واحد اقتصادی نیز هزار و 200 شغل مستقیم و 600 هزار شغل غیر مستقیم را در منطقه ایجاد می‌کند.

همزمان با ساخت واحدهای صنعتی، احداث شهرکهای مسکونی برای اسکان مهندسان و نیروی کار در گوشه و کنار شهر قابل مشاهده است.

توسعه توامان زیر ساختها

طرحهای آب رسانی از سد کوثر در کهگیلویه و بویر احمد، برق رسانی به منطقه توسط 2 خط 400 کیلو ولت، ایجاد نیروگاه‌های تولید 3 هزار و صد مگاوات برق در جوار واحدهای صنعتی جدید، احداث خط آهن بندر عباس لار، لامرد، عسلویه و احداث بازارچه مرزی و گمرک در منطقه، زیرساختهایی است که هماهنگ با احداث واحدهای اقتصادی در حال شکل‌گیری هستند.

کاهش بیکاری از 16 به 11 درصد

حبیب صفری رئیس سازمان کار شهرستان لامرد نیز عنوان می‌کند؛ جذب تسهیلات بنگاه‌های زودبازده در منطقه توسط بخش خصوصی از وضعیت مطلوبی برخوردار بوده و بیکاری از هم اکنون از 16 درصد به 11 درصد کاهش یافته است.

وی پیش بینی می کند این منطقه نه تنها در آینده مشکل اشتغال نخواهد داشت، که ناگزیر به جذب نیرو از دیگر مناطق نیز خواهد بود.

هماهنگیهای توسعه آفرین و منطقه گرایی اختلاف افکن

شهرستانهای لامرد و مهر در مجموع 140 هزار نفر جمعیت را در خود جای داده‌اند که حدود 6 درصد این جمعیت را اهل سنت تشکیل می‌دهند.

شهر لامرد به عنوان مرکز شهرستان دارای 23 هزار نفر جمعیت است و شهر مهر، مرکز شهرستان مهر دارای بیش از 2 هزار نفر جمعیت نیست.

در عین حال برخی از مسئولان سیاسی و نظامی در سطح کشور، شهردار سابق شیراز، معاونان و مدیران کل استانداری فارس و اعضای شورای شهر شیراز متعلق به این منطقه هستند که عبدالواحد موسوی لاری وزیر سابق کشور از جمله انهاست.

اگرچه ذخایر گازی مناطق مهر و لامرد که در مجموعه پارس جنوبی جای گرفته‌اند را باید عامل اصلی توسعه این شهرها دانست اما جعفری فرماندار لامرد هماهنگی و همکاری مسئولان این شهر که اغلب از بومیان منطقه هستند را عامل مهم دیگری در حرکت رو به توسعه این شهرها می‌داند. هر چند جدا شدن روستای مهر زادگاه وزیر کشور سابق از لامرد و تبدیل آن به مرکز شهرستان از مسایلی است که لامردیها از آن با دلخوری یاد می‌کنند.

شهر مهر که اکنون مرکز شهرستان مهر است تا سال 1380 روستایی تابعه شهرستان لامرد بود اما در زمان وزارت موسوی لاری به مرکز شهستان ارتقاء پیدا کرد. اهالی لامرد می‌گویند پس از این ارتقاء پروژه پالایشگاهی که قرار بود در لامرد ساخته شود به شهر مهر انتقال پیدا کرد و همین امر سبب درگیری مردم در منطقه شد.

اگرچه شهر مهر اکنون مرکز شهرستانی به همین نام است و دارای پالایشگاه و دانشگاه غیر انتفاعی بوده و نسبت به گذشته خود توسعه پیدا کرده است، اما کل شهر را می‌توان با یک خودرو سواری ظرف 5 دقیقه دور زد و تمام جمعیت آن از 2 هزار نفر فراتر نمی‌رود.

فرماندار لامرد تاکید می‌کند؛ هماهنگی نیروهای اجرایی و فکری منطقه سبب توسعه آن شده است. برنامه‌ها را خوب نوشته‌اند و خوب نیز اجرا کرده‌اند و ظرف 3 سال آینده شهرستان لامرد چهره‌ای کاملا متفاوت از امروز خواهد داشت.

وی تاکید می‌کند؛ سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی یک منطقه بیشترین اثر گذاری را در توسعه آن خواهد داشت و لامرد نمونه‌ای از آن است. لامرد هنگام پیروزی انقلاب تنها 3 فارغ‌التحصیل در سطح لیسانس داشت اما هم اکنون دارای 400 متخصص در سطح کشور و 6 هزار دانشجو تنها در سطح استان است.

سرمایه‌گذاری بانک پارسیان در شهرستان مهر

ایجاد پالایشگاه مهر امکان استقرار صنایع پایین دستی و وابسته را در این منطقه فراهم آورده است و توسعه زیر ساختها چشم‌اندازهای ایجاد توسعه در این شهرستان را نیز فراهم کرده است.

احمد همتی بوشهری فرماندار مهر به خبرنگاران اعزامی به این منطقه می‌گوید: پالایشگاه گاز پارسیان شیرین ترین گاز منطقه پارس جنوبی را تولید می‌کند.

احداث اتوبان پارسیان ،اسکان کارکنان روز به افزیش عسلویه در شهرهای مهر، احداث اتوبان عسلویه، جم، فیروزکوه، شیراز که از منطقه مهر عبور کرده و فاصله این منطقه با شیراز را از 500 به 300 کیلومتر کاهش می‌دهد. سد تاخیری، تغذیه‌ای شهرستان مهر چشم‌اندازهای دیگری است که اینده منطقه را امیدوار کننده کرده است.

همتی بوشهری با اشاره به آماده شدن بسیاری از زیرساختهای شهرک صنعتی مهر، می‌گوید: سرمایه‌گذاری در این شهرک متقاضیانی دارد، از جمله این متقاضیان بانک پارسیان است که در صدد خرید صد هزار هکتار زمین برای احداث کارخانه تی‌تانیوم است.

وی ادامه می‌دهد؛ سرمایه‌گذاری برای ساخت سیلوی گندم با توجه به تولید 35 هزار تن محصول در منطقه، ایجاد صنایع غذایی با توجه به وجود نخلستانهای وسیع، احداث کارخانه سیمان و تاسیس واحد دانشگاه پیام نور دیگر برنامه‌ها و چشم‌اندازهای توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه است.

هر چند همتی تصریح می‌کند: زیرساختها در شهر لامرد قویتر بوده و این شهرستان سریعتر سیر رشد را پیموده است اما کماکان فقر در منطقه مهر بالا و چشمگیر است.

چشم‌انداز

بهره‌برداری از منابع غنی گاز و ایجاد زیرساختها زمینه جهش اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را برای جنوبی‌ترین مردم منطقه استان فارس فراهم اورده است، اما به نظر می‌رسد چیدن محصول از درخت بارور شده تابع شرایط دیگری نیز هست، این شرایط از هم اکنون اتمام تنها پروژه صنعتی راه‌اندازی شده و در دست احداث شهر لامرد را با کندی مواجه کرده است.

قاسم علی رفیعی عضو هلدینگ توسعه و از سرمایه‌گذاران ایرانی مقیم دوبی که مراحل اجرای کارخانه سیمان لامرد و واحد فولادی این هلدینگ را مدیریت می‌کند، یادآور می‌شود: 60 درصد این پروژه به اتمام رسیده و تجهیزات لازم برای اتمام پروژه‌ نیز از کشورهای اروپایی خریداری شده است. اما تجهیزات بدلیل فشارهای بین‌المللی و تحریم در بندر هامبورگ متوقف مانده و اجازه ترخیص پیدا نمی‌کنند.

رفیعی معتقد است اگر تجهیزات واحد سیمانی لامرد طی چند ماه گذشته و به موقع می‌رسید اکنون این پروژه به مرحله بهره‌برداری رسیده بود.

بر این اساس است که به نظر می‌رسد احداث و راه‌اندازی سایت صنایع انرژی بوشهر لامرد و شهرک صنعتی مهر علی‌رغم وجود زیرساختها بناچار باید از چالشی بنام تحریم بگذرد.