خاتمی و چند رئیس جمهور و رئیس دولت دیگر به کاراکاس رفتند و چاوز موفق شد تأییدیه سران کشورهای عضو را برای اعطای دبیرکلی به نماینده ونزوئلا جلب کند. حضور علی رودریگرز در رأس دبیرخانه اوپک ماحصل سفرهای دیپلماتیک چاوز بود. پس از بحران گسترده در صنعت نفت ونزوئلا و کودتای نافرجام این کشور، هوگو چاوز، علی رودریگرز را به کاراکاس فراخواند و این بار وی را در راس شرکت ملی نفت ونزوئلا قرار داد. آلوروسیلوا کالدرون گزینه جایگزین ونزوئلا برای رودریگرز بود تا صندلی دبیرکلی ونزوئلا را تا پایان دوره حفظ کند. کالدرون در شرایطی دبیرخانه اوپک را اداره کرد که کشورش مغضوب ایالات متحده شده و کاخ سفید رسماً از کودتای نافرجام در ونزوئلا حمایت کرده بود. کالدرون به زبان انگلیسی مسلط نبود و تا پایان دوره اش همواره از یک مترجم بهره می جست. اما دبیرکل بود و سایه سفرهای چاوز و کسب تأیید سران اوپک همچنان بر سرش پایدار. - اخراج نماینده ونزوئلا از اوپک وقتی نوبت به انتخاب دبیرکل جدید اوپک رسید کالدرون باز هم کاندیدا شد. از ایران نژادحسینیان و از کویت عدنان شهاب الدین هم رقیب وی شدند. عربستان بزرگترین تولیدکننده اوپک در راس گروهی قرار گرفت که نه با کالدرون موافق بود و نه با نژادحسینیان. کویت انتخاب اول آنها بود. در راس جناح مقابل اما ایران قرار داشت، زنگنه در آستانه اجلاس پیشین اوپک وین صراحتاً اظهارداشت: «معنی ندارد به نامزدی غیر از نامزد ایران برای دبیرکلی اوپک رای دهیم.» ایران از بنیانگذاران اوپک بود و در غیاب عراق دومین تولیدکننده نفت این سازمان. ونزوئلا هم اگرچه موضع ایران را درباره کالدرون می دانست اما ترجیح می داد تا به ایران نزدیک تر بماند تا عربستان. ائتلاف اعراب در اوپک تصمیم به حذف کالدرون داشت و این علاوه بر تغییر دبیرکل معنای دیگری هم داشت. ایران و کویت در دبیرخانه نبودند بنابراین عدم انتخاب نماینده شان به عنوان دبیرکل کمتر به چشم ناظران آمد. ونزوئلا اما ضربه سختی بود. به رغم اینکه دوره کالدرون می توانست یکبار دیگر تمدید شود اما این بار لابی ونزوئلا رای نیاورد و کالدرون در یک تعبیر گزنده از دبیرخانه اوپک اخراج شد. - اوپک بر سر دوراهی ونزوئلا علاوه بر دبیرکلی اوپک بر سر سقف قیمت نفت این سازمان نیز سوژه خبری شد. رامیرز در ماه های گذشته بحث افزایش محدوده قیمت سبد اوپک را مطرح کرد. وی اعتقاد داشت محدوده قیمتی اوپک باید از ۲۲ تا ۲۸ دلار تغییر کرده و رقم بالاتری در نظر گرفته شود. این پیشنهاد وقتی برای اولین بار مطرح شد بازار را دچار تنش کرد. وزاری اوپک هم یک به یک موضع گرفتند و با آن مخالفت کردند. فریدون فشارکی، یکی از کارشناسان بین المللی نفتی درباره این پیشنهاد رامیرز به شرق گفته بود: «پیشنهاد افزایش محدوده قیمتی اوپک از طرف ونزوئلا در بین اعضای این سازمان به یک جوک تبدیل شده است.» تحلیل مخالفان این بود که در صورت افزایش قیمت های نفت، تولید از میادینی که هزینه برداشت از آنها بالاست برای کشورهای غیراوپک مقرون به صرفه خواهد شد و همین امر اوپک را در بازار تضعیف خواهد کرد. رامیرز این بار نیز یک شکست دیپلماتیک را تجربه کرد و پیشنهادش در وین یخ بست. رامیرز این بار تصمیم گرفت درباره سقف تولید اوپک اعلام موضع کند. وی پیش از سفر به تهران در جمع خبرنگاران گفت: «ونزوئلا انتظار دارد اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت در اجلاس آتی این سازمان سقف تولید خود را تغییر ندهند.» وی برای تأیید اظهارات خود از تمایل دیگر اعضا برای عدم تغییر در سقف تولید خبر می دهد. «چنین به نظر می رسد که اعضای اوپک تمایل به تغییر در سهمیه تولید خود ندارند. و در حال حاضر هم هیچ عامل بنیادی در بازار وجود ندارد تا اعضای اوپک را به کاهش یا افزایش سقف تولید این سازمان ترغیب کند. اوپک در شرایط سختی قرار دارد. از طرفی قیمت های جهانی نفت به شدت صعود کرده است. بهای سبد نفتی اوپک از مرز ۳۰ دلار گذشته است و عدم افزایش تولید اوپک در این شرایط برخلاف مصوبه این سازمان است. وزرای اوپک پیش از این توافق کرده بودند تا چنانچه بهای نفت از ۲۸ دلار فراتر رفت تولید را افزایش دهند. خصوصاً اینکه ذخایر نفتی آمریکا کاهش یافته و کارشناسان پیش بینی می کنند که رشد اقتصادی جهان ادامه داشته و این روند افزایش تولید اوپک را می طلبد. همه این تحلیل ها چونان سمبه پر زوری است که وزرای نفتی اوپک را به افزایش تولید قانع کند. اما این همه ماجرا نیست. آن طرف بازی کارشناسان استدلال دیگری دارند. براساس یک روال طبیعی تقاضای نفت در سه ماه دوم سال میلادی کاهش می یابد و این روند بازار را با افزایش عرضه رو به رو خواهد کرد. از طرف دیگر گروهی افزایش قیمت های فعلی را حاصل حاصل معامله های کاغذی در بازار نفت ارزیابی می کنند. چنین نگرشی علامت خطری را پیش روی اوپک می گذارد تا تولید خود را در اجلاس آتی کاهش دهند. عدم توجه به این علامت خطر باعث خواهد شد قیمت جهانی نفت در سه ماهه دوم میلادی سقوط کند. اوپک در اجلاس الجزیره میان این دو راهی ایستاده است. آنچه از محتوای سخنان وزرای اوپک برداشت می شود این است که احتمال عدم تغییر در سقف تولید اوپک بیش از دیگر احتمالات است. - رامیرز تهران را به ریاض ترجیح داد «یورنومو یوسگیانتورو» ، رئیس کنفرانس اوپک و مسئول اندونزیایی دبیرخانه این سازمان از عدم اجماع بر سر سقف تولید اوپک خبر داده است. ۱۰ روز به اجلاس الجزیره باقی است. «یوسگیانتورو» که عدم توافق بزرگان اوپک بر سر دبیرکلی باعث دق الباب شانس بر خانه اش شده است گزینه محتمل اوپک را در اجلاس آتی حفظ سقف تولید دانسته است. رامیرز که کشورش اسیر اختلافات گسترده با ایالات متحده است خوب می داند که عربستان از چنین امری اگر استقبال نکند ناراضی هم نیست. سعودی ها از قبل افزایش تنش بین واشنگتن و کاراکاس سهم خود را در بازار انرژی آمریکا افزایش خواهند داد و مقامات آمریکایی را به تثبیت موقعیت استراتژیک شان ترغیب خواهند کرد. شاید با چنین تحلیلی است که وزیر نفت ونزوئلا تهران را بر ریاض ترجیح داده است تا در اجلاس آتی در کنار ایران باشد. رامیرز می خواهد در کنار زنگنه بنشیند و برای بررسی رفتار تهران باید دید بیژن نامدار زنگنه چگونه از رامیرز استقبال می کند - چمدان های سفر به دست آقای وزیر رامیرز به ایران می آید. او به تقلید از چاوز دیپلماسی ای را آغاز کرده است تا شاید یک بار دیگر با تغییر نماینده ونزوئلا، دبیر کلی اوپک را تصاحب کند. پایتخت کشوری که دومین تولیدکننده اوپک است نیز برای شروع چنین دیپلماسی ای جای مناسبی است. نزدیکی تهران و کاراکاس، ریاض و کشورهای حاشیه خلیج فارس را نیز به واکنش واخواهد داشت و در این میان بازی زنگنه می تواند تعیین کننده باشد. اگرچه وزیر نفت ایران برای لابی جهت کسب دبیر کلی اوپک مستحقق تر از رامیرز است. زنگنه اگر می خواهد در دوره وزارتش کارستانی کند دبیر کلی اوپک سوژه مناسبی است. وزیر نفت ایران پیش از این گفته بود: «دبیر کلی اوپک یک مسئله سیاسی است و نباید از آن تلقی اقتصادی داشت و یا اینکه فکر کرد این تصمیم ۱۱ وزیر است. این موضوع ۱۱ حکومت است.» زنگنه ریشه عدم موفقیت ایران را در کسب صندلی دبیر کلی اوپک بیان کرد. اما راهکار را نگفت. سیاست عالم بازی است. امتیاز دادن و امتیاز گرفتن. زنگنه اگر چمدان ها را ببندد و با مجوز سران نظام راه در سفری گذارد که حاصلش کسب دبیر کلی اوپک باشد بیراه نرفته است. همان گونه که کسب این صندلی صرفاً اقتصادی نیست جایگاه دبیر کلی نیز علاوه بر تأثیرگذاری قوی بر ۳۳ درصد بازار نفت جهان می تواند اعتبار سیاسی یک کشور را نیز افزایش دهد. در تهران زنگنه میزبان است و رامیرز میهمان. اگر وزیر نفت ایران روزی به میهمانی ده کشور اوپک رود و در یک پروسه سیاسی حاکمان آنان را به دبیر کلی ایران مجاب کند تهران از کویت و کاراکاس در کسب برگ های مثبت وزرای اوپک برای کسب دبیر کلی اوپک چند گام جلوتر است. اگر بنا بود با روش های فعلی ایران در اوپک به جایگاهی برسد تا به حال رسیده بود. اینک گامی نو باید برداشت و الگوی چاوز را پیش رو قرار داد. حداقل سفر دیپلماتیک زنگنه می تواند ایفای نقش در انتخاب دبیر کل باشد و این در مقایسه با وضع فعلی یک گام به پیش است. چرا که اینک ایران تنها بر انتخاب نشدن نامزدها تاثیرگذار است و نه در انتخاب آنها. - زنگنه: هنوز خبر ندارم روز گذشته در گفت وگوی تلفنی کوتاهی نظر زنگنه را در مورد سفر رافائل رامیرز، وزیر انرژی ونزوئلا به تهران جویا شدم: «من خبر ندارم. من هنوز خبر ندارم.» اگرچه زنگنه در جمله کوتاه ابتدایی اش می گوید که از این سفر خبر ندارد اما در جمله بعدی کلمه ای را اضافه می کند که نشان از احتیاط آقای وزیر در تأیید زودهنگام این سفر دارد. «هنوز خبر ندارم.» استفاده از واژه «هنوز» شاید تأییدی است که با احتیاط تمام بیان شده است. حضور وزیر انرژی ونزوئلا در تهران و پیش از اجلاس فوق العاده اوپک، تحلیل های بسیاری را برمی انگیزد که احتمالاً زنگنه از شروع زودهنگام آنها خشنود نخواهد بود. گوش های بازار نفت برای چنین سفری تیز است. منبع: رضا زندف روزنامه شرقف 11 بهمن