به گزارش خبرنگار شانا، رئیس کمیته علمی نخستین همایش بهره وری و تعالی و رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی در بررسی وضعیت کنونی و آینده صنعت نفت ایران با تاکید بر اهمیت و نقش صنعت نفت در اقتصاد ایران گفت: تولید و اکتشاف نفت و صادرات آن، حیات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورهای دارای نفت را تحت تأثیر قرار داده و در کشورهای در حال توسعه صادرکننده، این مسئله شدیدتر است.
دکتر سید حسین ایرانمنش ادامه داد: تأثیر نفت بر اقتصاد کشورهای صادرکننده بیش از آن که ناشی از ارتباط مستقیم این بخش با دیگر بخش های اقتصاد باشد، نتیجه "اثر درآمدی" نفت است.
وی افزود: عملکرد کشورها در بهره مندی از این مزیت نایکسان است و بیشتر آنها موفق به بهره مندی از این خوش شانسی نشده اند؛ از این رو به نظر می رسد منابع طبیعی موهبتی مختلط است که ملت ها را ثروتمند می سازد، اما اثر آن موقت و تداوم آن مشروط به ایجاد نهادهای مناسب است.
ایرانمنش تاکید کرد: اگر همانند کشور نروژ از منابع نفتی به خوبی استفاده شود، نتیجه آن توسعه اقتصادی خواهد بود، اما اگر از درآمدهای نفتی در جهت توسعه صنایع پایین دستی نفت و بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات مولد استفاده نشود، نتیجه آن توسعه نیافتگی و وابستگی دائم به آن خواهد بود که به دلیل نوسان های قیمتی در بازار جهانی، فرآیند رشد و توسعه اقتصادی را بی ثبات می کند.
ایرانمنش با تاکید بر اهمیت و ضرورت بهبود بهره وری گفت: بهره وری به معنای استفاده موثر و کارآمد از منابع در فرآیند تولید و مبتنی بر این باور است که هر روز می توان کارها را بهتر از روز قبل انجام داد؛ در نتیجه امکان افزایش پایدار بهره وری وجود دارد.
وی با تاکید بر این که نقش بهبود بهره‌وری در کاهش هزینه‌ها و توسعه صادرات اهمیت فراوان دارد، افزود: ارتقای بهره‌وری به صرفه‌جویی در استفاده از منابع تولید و کاهش آثار سوء زیست محیطی منجر می‌شود که در فرآیند توسعه پایدار، اهمیتی ویژه دارد، ضمن آن که بهره وری عوامل تولید، از عوامل تعیین کننده قیمت تمام شده برای تولید کننده است و امروزه استفاده موثر و کارآمد از منابع به منظور ارتقای توان رقابت بنگاه ها در بازارهای داخلی و خارجی از اهمیت زیادی برخوردار است.
ایرانمنش با تاکید بر ضرورت ارتقای بهره وری در صنعت نفت ادامه داد: توجه به ارتقای بهره وری در نفت، از جنبه های مختلف قابل توصیه است؛ شرایط کنونی نفت به دلیل ویژگی های مخازن نفتی کشور و ضریب پایین بازیافت با روش تخلیه طبیعی (قرار داشتن در نیمه دوم عمر تولید)، سرمایه بر بودن این بخش و نیاز به سرمایه گذاری های عظیم، تغییرات سریع فناوری، وابستگی شدید به دنیای خارج و تهدیدهای مداوم به دلیل محدودیت های اعمال شده بین المللی در زمینه انتقال دانش فنی از خارج به داخل، حاکی از این واقعیت است که تنها راه غلبه بر چالش‌های یادشده، توجه به "رویکرد بهره وری" و ارتقای بهره وری در بخش نفت، از منظر بهبود کارایی استفاده از منابع و بهره گیری است.
وی تاکید کرد: استفاده غیربهینه از عوامل تولید پذیرفتنی نیست و بخش نفت کشور باید هرچه بیشتر در جهت ارتقای بهره وری بکوشد تا در بازارهای جهان، امکان بقا و پیشرفت داشته باشد و از جایگاه خود دفاع کند.
رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی با بیان این که موضوع بهره وری در سیاست های کلی ابلاغی مقام رهبری برای برنامه پنجم و قانون برنامه پنجم توسعه، مورد توجه قرار گرفته است، افزود: در حوزه اقتصادی و در قسمت «الف» این سیاست ها، در جهت دستیابی به رشد مناسب اقتصادی، ارتقای سهم بهره وری در رشد اقتصادی به یک سوم در پایان برنامه آورده شده است.
رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی ادامه داد: به سخن دیگر، سیاست های کلی برنامه پنجم بر رویکرد بهره ور محوری برای دستیابی به رشد اقتصادی مناسب تاکید دارد و این اولین بار است که در سیاست های کلی برنامه ها، برای بهره وری اهداف کمی تعیین می شود که حاکی از اهمیت موضوع و تاکید بر آن است.
ایرانمنش یادآور شد: در قانون برنامه پنجم توسعه که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، مصادیق بهره‌وری به طور صریح و ضمنی مد نظر قرار گرفته و موضوع بهره وری به طور مشخص در ماده 79 مطرح شده است.
وی ادامه داد: در این ماده، تهیه برنامه جامع بهره وری شامل شاخص های استاندارد بهره وری و نظام اجرایی ارتقای بهره وری شامل توزیع نقش ها و مسئولیت ها در همه بخش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اعم از بخش دولتی و غیر دولتی و اندازه گیری بهره وری و راهکارهایی برای اجرای مصوبات مربوط به آن پیش بینی شده است.
رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی یادآور شد: همچنین در این ماده مقرر شده است شاخص های بهره وری برای تمام فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر ساله اندازه گیری و عوامل موثر بر بهبود بهره وری شناسایی و به گونه ای برنامه ریزی شود که سهم رشد بهره وری در تامین رشد تولید افزایشی باشد.
ایرانمنش با اشاره به اهداف کمی رشد شاخص های بهره وری (کار، سرمایه و TFP) بخش نفت در برنامه پنجم توسعه تاکید کرد: در مستندات برنامه پنجم توسعه مقرر شده است ارزش افزوده بخش نفت به طور متوسط سالانه 1/3 درصد افزایش داشته باشد که حدود 8/2 واحد درصد آن از طریق استفاده بیشتر از عوامل تولید(کار و سرمایه) و 3/0 واحد درصد باقیمانده از محل ارتقای بهره وری کل عوامل تولید حاصل شود.
وی ادامه داد: به بیان دیگر، حدود 10 درصد از رشد ارزش افزوده بخش نفت می بایست از طریق ارتقای بهره وری کل عوامل تولید تامین شود که در این برنامه متوسط رشد بهره وری نیروی کار و سرمایه بخش یادشده به ترتیب 2/2 و 1/0 و متوسط رشد بهره وری کل عوامل تولید، 3/0 درصد هدف گذاری شده است.
ایرانمنش یادآور شد: به نظر می رسد صنعت نفت در صورت برنامه ریزی صحیح بتواند حتی بیشتر از هدف تعیین شده، ارتقای بهره وری سرمایه داشته باشد و با توجه به این که بخش نفت یکی از بخش های اصلی اقتصاد است، شناسایی الزام های تحقق رشد بهره وری در این بخش می تواند به تحقق اهداف تعیین شده در برنامه کمک زیادی کند.
وی در باره برآورد سرمایه گذاری لازم در بخش نفت در برنامه پنجم توسعه اظهار کرد: در مستندات برنامه پنجم توسعه، مهم‌ترین الزام برای تحقق هدف 1/3 درصد رشد ارزش افزوده بخش نفت در دوران برنامه پنجم توسعه، متوسط رشد سالانه سرمایه گذاری به میزان 7/5 درصد تعیین شده است و از نظر میزان سرمایه گذاری، متوسط سالانه تشکیل سرمایه در دوران برنامه به قیمت ثابت 1389، حدود 101360 میلیارد ریال و در مجموع قرار است 506798 میلیارد ریال در طول برنامه پنجم توسعه در این بخش سرمایه گذاری شود.
رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی افزود: با تبدیل سرمایه گذاری ریالی به دلار( با احتساب نرخ دلار پیش بینی شده در برنامه) به طور متوسط سالانه به 8/12120 میلیون دلاری سرمایه گذاری نیاز است و در طول برنامه پنجم در مجموع به 8/60603 میلیون دلار سرمایه در بخش نفت نیاز است که به یقین تأمین آن از منابع داخلی و خارجی، نیازمند فراهم کردن بسترهای مناسب قانونی و نهادی است.
نظر شما