گفتگوی شانا با مهدی یوسفی درباره دلایل کاهش قیمت نفت، کاهش قیمت نفت عربستان، پیوستن روسیه به اوپک و ... ادامه می آید:
دلیل اصلی کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی را چه می دانید؟
از ابتدای سال 2014 پیش بینی می‌شد که امسال با توجه به عوامل بنیادی بازار، قیمت نفت روند نزولی داشته باشد اما در نیمه نخست سال جاری به دلیل بحرانهای سیاسی از جمله، ظهور و پیش‌روی داعش در عراق، بحران غزه و حمله زمینی اسراییل به این منطقه، بحران اوکراین و افزایش تنشها بین روسیه و غرب، ادامه ناآرامیها در لیبی و قطع تولید این کشور و بحران سوریه سبب شد که نه تنها قیمتها روند نزولی نداشته، بلکه یک روند صعودی را پشت سرگذارد اما در فصل سوم 2014 با فروکش کردن بحرانهای سیاسی بویژه عدم تاثیرگذاری داعش بر تولید عراق و افزایش تولید لیبی در پی توافق دولت با شورشیان در مناطق مختلف این کشور، قیمتها روند نزولی به خود گرفت.
هم اکنون مهمترین دلیل کاهش قیمت، وجود عرضه مازاد در بازار است. در سال جاری رشد عرضه بیش از رشد تقاضا بوده و این مسئله سبب افزایش سطح ذخیره‌سازیهای تجاری نفت خام شده است که با انفعال اوپک در زمینه کاهش سطح تولید و حتی تولید بیش از سطح تولید توافق شده قبلی (30 میلیون بشکه در روز) همراه بوده است. مضافا این که آخرین برآوردها حاکی از آنست که حتی همان افزایش تقاضایی که در ابتدای سال پیش بینی می شد اتفاق نیفتاده است. آژانس بین المللی در ابتدای امسال برآورد کرد که در سال جاری تقاضا حدود 1.2 میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد، در حالیکه در آخرین ماهنامه خود اعلام کرده افزایش تقاضا در سال جاری 650 هزار بشکه در روز خواهد بود که حدود نصف برآوردهای قبلی است. از طرف دیگر برآوردها از رشد اقتصادی جهانی نیز محقق نشده و صندوق بین المللی پول نیز در گزارشهای سال جاری خود در رشد اقتصاد جهانی به طور مرتب تجدید نظر نزولی کرد. در کنار این مسائل تقویت ارزش دلار نیز به کاهش بیشتر قیمت نفت کمک کرده است.
کاهش قیمت نفت تا چه زمانی ادامه پیدا می کند؟
با توجه به شرایط بازار پیش بینی می شود که روند نزولی قیمت کند شده و قیمتها به پایین تر از سطح 80 دلار در بشکه سقوط نکند، چرا که در قیمتهای کمتر از 80 دلار در بشکه به تدریج حدود 2.5 میلیون بشکه در روز از نفتهای غیر متعارف (بویژه نفت غیر متعارف کانادا) از بازار خارج شده و ریسک سرمایه‌گذاری برای تولید نفتهای غیر متعارف شدیدا افزایش می یابد. همچنین تا تصمیم گیری اوپک در مورد کاهش سقف تولید، قیمت نفت برنت در محدود 85 دلار در بشکه باقی بماند.
دلیل کاهش قیمت نفت عربستان برای مشتریان آسیایی از نگاه شما چیست؟
در شرایط کنونی بازار با مازاد عرضه رو به رو است و از طرف دیگر با کاهش واردات نفت خام آمریکا، نفت خامهای آمریکای لاتین و غرب آفریقا به بازار آسیا که بیشترین افزایش تقاضا را دارد روانه شده است. عربستان که اعلام کرده تا پایان سال در سطح کنونی تولید خود تغییری ایجاد نخواهد کرد برای حفظ سهم بازار خود در بازار آسیا اقدام به تخفیف در محموله‌های صادراتی خود به بازار آسیا کرده است و ایران و عراق نیز همین رویه را در پیش گرفتند.
آیا روسیه درشرایط کنونی به اوپک می پیوند؟
روسیه از سال 1997 در بسیاری از نشسهای اوپک به عنوان ناظر شرکت کرده است و از سال 1997 در همکاری با اوپک دو بار متعهد شده است که تولید خود را کاهش دهد. یکبار در پی یکصد و هفتمین نشست اوپک (مارس 1999) که در آن اعضای اوپک تصمیم گرفتند تولید خود را کاهش دهند، این کشور در همکاری با اوپک توافق کرد که از آوریل 1999 روزانه 100 هزار بشکه از تولید خود را کاهش دهد و برای بار دوم در پی یکصد و هیجدهمین نشست اوپک (نوامبر 2001) و توافق برای کاهش سطح تولید، و تقبل غیر اوپک برای کاهش 500 هزار بشکه در روز، روسیه روزانه 150 هزار بشکه از این کاهش را متقبل شد که در هر دو بار بر اساس آماری که بعدا منتشر شد این کشور به تعهدات خود عمل نکرد. قسمت عمده تولید روسیه توسط شرکتهای خصوصی انجام میشود، در نتیجه این کشور برای کاهش سطح تولید با چالشهای عمدهای روبرو است از اینرو این کشور سعی می کند همانند سالیان گذشته از اوپک "سواری مجانی" بگیرد تا به عنوان عضو اوپک ملزم به اجرای تعهداتی در قبال سازمان اوپک شود و پیوستن این کشور به اوپک دور از ذهن است.
در شرایطی که بسیار معتقدند آمریکا خواهان کاهش قیمت نفت است اما به نظر می رسد در صورت کاهش قیمت نفت برداشت از شیلهای نفت و گاز که از برنامه های اصلی آمریکا است، عملیاتی نباشد با این تحلیل آیا کاهش قیمت نفت طبق خواسته آمریکا معقولانه است؟
اگر چه برخی از تحلیلگران سیاسی متعقدند که آمریکا برای فشار به روسیه و ایران خواهان کاهش قیمت نفت است اما به نظر می رسد این تحلیل با استراتژیهای میان مدت و بلند مدت آمریکا در زمینه انرژی تناقض دارد، چرا که در صورتیکه قیمتها به روند نزولی خود ادامه دهد برخی از پروژه های تولید نفت شیل در آمریکا غیر اقتصادی می شود. اگر چه بر اساس برآوردهای آژانس بین المللی در قیمتهای 80 دلار در بشکه تنها چهار درصد از نفت شیل آمریکا غیر اقتصادی است اما قطعا تاثیر زیادی در پروژه‌های آتی توسعه نفت شیل و سرمایه‌گذاری در این بخش خواهد داشت، همانطور که در ژوئن سال 2012 که برای مدت کوتاهی قیمت نفت به کمتر از 90 دلار در بشکه رسید، فعالیتهای حفاری در بخش تولید نفت شیل در آمریکا با کاهش محسوسی مواجه شد.
برای جلوگیری از کاهش قیمت نفت چه باید کرد؟ آیا برگزاری نشست اضطراری کار گشاست؟
در شرایط کنونی مهمترین عاملی که می تواند روند نزولی قیمت نفت را متوقف کند و منجر به تقویت قیمت شود، برگزاری یک نشست اضطراری توسط اعضای اوپک و کاهش سقف تولید اوپک به مقدار بیش از یک میلیون بشکه در روز و التزام اعضاء به رعایت آن است، هرچند با توجه به اظهارات مقامات نفتی اعضای اوپک (بویژه عربستان سعودی، کویت و الجزایر) رسیدن به اجماع برای برگزاری نشست اضطراری و کاهش سقف تولید اوپک با چالشهای اساسی مواجه است.
آیا در نشست آتی اوپک تصمیمی درباره کاهش سقف تولید گرفته می شود؟
قطعا اگر اوپک بخواهد روند نزولی قیمت نفت را متوقف و قیمتها را تقویت کند باید سقف تولید را کاهش دهد و اعضا ملزم به رعایت سقف تولید خود شوند تا مازاد عرضه در بازار کاهش یافته و روند صعودی سطح ذخیره‌سازیهای تجاری نفت خام متوقف شود.
آیا عربستان با کاهش سقف تولید اوپک موافقت خواهد کرد؟
عربستان به طور غیر رسمی اعلام کرده، سطح تولید کنونی خود را تا پایان سال حفظ خواهد کرد و از آنجا که تصمیم گیری برای کاهش سقف تولید بدون رضایت عربستان غیر ممکن است، انتظار می رود که سایر اعضای اوپک با فشار بر عربستان این کشور را وادار به کاهش سقف تولید خود کنند. عربستان با وضعیت متفاوتی مواجه است از یک طرف این کشور در پی وقوع بهار عربی برای جلوگیری از شورشهای داخلی و کاهش اعتراضات مردمی، طرحهای مختلفی را برای بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی تصویب کرد که برای اجرای آن نیاز به درآمدهای نفتی دارد و از طرف دیگر قیمتهای بالای نفت و ورود نفت غیر متعارف سبب شده جایگاه ویژه این کشور در بازار نفت با تهدید جدی مواجه شود، با این حال این کشور نیز توان ادامه تولید با قیمتهای پایین را ندارند.
نظر شما