به گزارش شانا، وزارتخانه های نفت و نیرو به عنوان دو بال اصلی تامین انرژی کشور علاوه بر پاسخگویی به نیاز داخلی، مسئولیت بازاریابی و افزایش بازارهای صادراتی را در بخش انرژی نیز بر عهده دارند، با این حال، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری معتقد است که "نباید برق را به قیمتی صادر کنیم که صادرات گاز ما آسیب ببیند." او می‌گوید: "باید برای گاز، قیمت واقعی فرض و قیمت برق را براساس آن محاسبه کرد."

 هزینه 60 میلیارد دلاری تولید برق در ایران

همایون حائری مدیرعامل سازمان توانیر معتقد است که سالانه پنج هزار مگاوات نیروگاه با صرف پنج میلیارد دلار در کشور احداث می‌شود ضمن این که برای تولید 260 میلیارد کیلووات ساعت برق در سال حدود 65 میلیارد لیتر سوخت معادل در این واحدها توزیع می‌شود تا برق تولید شود.

در واقع، اگر هر مترمکعب گاز با هر لیتر سوخت مایع را یکی در نظر بگیریم قیمت این 65 میلیارد لیتر سوخت، حدود 55 میلیارد دلار می‌شود؛ حال اگر این 55 میلیارد دلار را با پنج میلیارد دلار(هزینه سالانه ساخت پنج هزار مگاوات نیروگاه) جمع بزنیم، هزینه تولید برق داخل به 60 میلیارد دلار می رسد. حائری گفته است:"سالانه 150 هزار میلیارد تومان سوخت در داخل نیروگاهها می ریزیم تا برق تولید شود."

تبدیل 3.5 میلیارد دلار گاز و فرآورده نفتی به برق

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری درحالی شنبه ( سوم آبانماه ) در همایش مدیران ارشد صنعت آب و برق به استعداد طبیعی ایران در تولید برق اشاره کرد که نیروگاههای کشور پارسال به طور میانگین 36 میلیارد مترمکعب گاز و 27 میلیارد لیتر سوخت مایع دریافت کردند تا خللی در جریان تولید و صادرات برق کشور بوجود نیاید.

آمارها نشان می‌دهد، در حالی طی سالهای اخیر ۳.۵ میلیارد دلار گاز و فرآورده نفتی در نیروگاهها مصرف و تبدیل به برق شده که درآمد صادرات برق ۸۰۰ میلیون دلار بوده است، از طرفی، بهره‌وری نیروگاهها به گفته معاون اول رئیس جمهوری زیر 40 درصد است که باید به 50 درصد برسد، مساله‌ای که وزیر نیرو هم بر آن تاکید می‌کند و معتقد است که باید بهره‌وری نیروگاهها افزایش یابد تا تولید برق در ایران صرفه اقتصادی داشته باشد.

هیچ انسان عاقلی گازوئیل را برای تولید برق نمی‌سوزاند

البته حمید چیت چیان وزیر نیرو پیشتر 16 شهریورماه 93 با بیان این که باید به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر حرکت کنیم گفته بود: هیچ انسان و کشور عاقلی گازوئیل را برای تولید برق نمی‌سوزاند. اما هنوز هم به گفته وزیر نیرو، زمانی که قرار است به سمت انرژیهای نو حرکت شود در داخل وزارت نیرو مقاومتهایی صورت می‌گیرد.

شاید اگر از همان ابتدا در وزارت نیرو بر استفاده از این منابع برای تولید برق تاکید می‌شد امروز شرایط نیروگاهها برای تولید برق در وضع بهتری بود.

طی هشت سال گذشته میزان زیادی گازوییل در نیروگاهها برای تولید برق سوزانده شده است که اگر از این گازوییلها استفاده نمی‌شد یا این سوخت صادر و از واردات گازوییل جلوگیری می‌شد می‌توانستیم به خرید نیروگاه بادی و نصب آن اقدام کنیم که این نیروگاه می‌توانست به اندازه نیروگاههایی که گاوزییل سوزاندند، برق تولید کند.

مهر تاییدی بر اظهارات وزیر نفت

بیژن زنگنه، از همان روزهای نشستن بر مسند وزارت نفت با اشاره به گاز و سوخت مایعی که در اختیار نیروگاهها برای تولید برق قرار می‌گرفت؛ معتقد بود که هزینه واردات برق با این شرایط ارزان‌تر از تولید آن در کشور است. با این که سخنان آن روز زنگنه با انتقادهای تندی مواجه شد، اما سخنان وزیر نیرو و معاون اول رئیس جمهوری در همایش مدیران ارشد صنعت آب و برق، مهر تاییدی بود بر سخنان آن روز وزیر نفت.

میانگین قیمت صادرات گاز ایران 45 سنت در هرمترمکعب است و هر مترمکعب گاز به ۵،۸ کیلووات ساعت برق بدل می‌شود، به این ترتیب به جای درآمد ۴۵ سنت، این گاز با قیمت ۲۰ سنت به بخش برق داده می‌شود. شاید به همین دلیل بود که اسحاق جهانگیری در این همایش گفت: نباید برق را به قیمتی صادر کنیم که صادرات گاز ما آسیب ببیند.

همین اظهارنظر حاکی از اهمیت صادرات سوخت فسیلی و بهره بردن ایران از مزیت نسبتی خود در بخش منابع هیدروکربوری است به نحوی که حمید چیت چیان وزیر نیرو هم در این همایش اظهارداشت:"از سوختهای فسیلی باید برای صادرات استفاده کرد، حتی می‌توان از طریق انرژیهای تجدید پذیر برق مورد نیاز را تولید کرد." مساله‌ای که غلامرضا مصباحی مقدم، عضو کمیسیون برنامه وبودجه هم بر آن تاکید می‌کند و می گوید: "گاز ارزانقیمت باعث تولید برق ارزانقیمت شده است، بنابراین، باید با استفاده از ارزان کردن برق تولیدی از طریق انرژی خورشیدی، ایران به صادرکننده عمده برق منطقه بدل شود."

مدیرعامل سازمان توانیر پیشتر در مورد میزان درآمد حاصل از صادرات برق گفته بود: در بهترین شرایط حدود 800 تا 900 میلیون دلار از صادرات برق درآمد داریم.

بهره‌وری پایین نیروگاهها

مساله این است که بخش قابل توجهی از برقی که در نیروگاهها تولید می‌شود به دلیل بهره‌وری پایین نیروگاهها تلف می‌شود. برای نمونه با یک لیتر گاوزییل 3.7 کیلوولت ساعت برق در نیروگاه تولید می‌شود، چیت چیان می‌گوید:" پنج درصد از این میزان مصرف داخلی نیروگاه، پنج درصد در شبکه انتقال تلف شده و حدود 15 درصد در شبکه توزیع قرار می‌گیرد، به عبارت دیگر 25 درصد از برق تولید شده تا زمان رسیدن به دست مصرف‌کننده از بین می‌رود."

این در حالی است که پارسال، 27 میلیارد لیتر سوخت مایع معادل 20میلیارد دلار در اختیار نیروگاهها برای تولید و صادرات برق قرار گرفت، سوختی که می‌توانست به ارزش افزوده و افزایش توان صادراتی ایران بینجامد، هم در نیروگاهها سوخت و هم این که منجر به افزایش آلودگی هوا در فصلهای پاییز و زمستان شد. 

حال که معاون اول رئیس جمهوری و وزیر نیرو بر ضرورت صادرات انرژی فسیلی تاکید کرده ومعتقدند که صادرات برق نباید بوسیله گاز ارزانقیمت محقق شود، زمان آن رسیده است که  با بالابردن بهره وری نیروگاهها و حرکت به سمت انرژیهای تجدیدپذیر، گامهای عملی برای کاهش هزینه تولید برق در کشور برداشته شود تا هم از بار مسئولیت وزارت نفت برای تامین سوخت مورد نیاز نیروگاهها کم شود و هم درآمدهای ارزی ایران از محل صادرات نفت، گاز و فراورده های نفتی و محصولات پتروشیمی افزایش یابد.

نگار صادقی