به گزارش شانا صنعت خودروسازی ایران با قدمتی دیرین هنوزهم در پیچ و خم چالش کیفیت به سر می برد و به نظر می رسد که خودرو سازان ایرانی با وجود تمام تلاشهای انجام شده نتوانسته اند کیفیت محصولات خود را به حد استانداردهای روز جهان برسانند.

ایران خودرو و سایپا به عنوان 2 غول خودرو ساز کشور اعلام کرده اند که خودرو های تولیدیشان استاندارد یورو 4 را به دست آورده اند و این شرکتها در کنار شرکتهای کوچکتر به دنبال کسب بالاترین استانداردهای بین المللی هستند اما پرسش اینجاست که تا چه حد توانسته اند موفق باشند.

آرش قربانی کارشناس خودرو بر این اعتقاد است که حتی اگر خودروهای تولید داخل موفق به کسب همه استانداردهای یورو 4 شده باشند اما مردم با وجود قیمت بالای خودرو های داخلی از حق انتخاب بیشتر محروم بوده و  مجبور به خرید خودرو های داخلی در رده قیمتهای 20 تا 50 میلیونی هستند.

مجادله بر سر کیفیت خودروهای تولید داخل این روزها در حالی بالا گرفته که مونتاژ خودروهای چینی بر روی خط تولید خودروهای ایرانی  انتقاد های بسیاری را به دنبال داشته است.

بدون تردید، کیفیت،یکی از اصلی‌ترین پرسشهای آنها بوده و حساسیت بر سر این موضوع تا جایی است که  برخی کارشناسان ورود خودروهای چینی به خط تولید را در کشورمان خطری برای صنعت خودرو سازی ایران می دانند.

خودروهای چینی در شرایطی با قیمتی به مراتب گرانتر از خودروهای ایرانی به فروش می‌رسند که در جدول رده‌بندی کیفی از کیفیت پایین‌تری نسبت به خودروهای داخلی برخوردارند.

 اکنون تناسبی بین قیمت و کیفیت خودروهای چینی عرضه شده در بازار ایران در مقایسه با قیمت و کیفیت خودروهای تولیدی در داخل کشور وجود ندارد و هرروز یک خودرو جدید به جمع خودرو های تولید داخل افزوده می شود.

 قربانی در مورد خودروهای چینی تولیدی در ایران اظهار کرد: این خودروها دارای ظاهری خوب و مشتری پسند هستند و  حتی برخی از آنها در بازارهای اروپایی هم حضور دارند اما نکته اینجاست که به لحاظ فنی هنوز کارکردشان روشن نیست که در بلند مدت به چه شکلی باشد.

 وی تصریح کرد: خودروهای چینی تولیدی در ایران نباید صنعت خودروسازی کشورمان را تحت تاثیر خود قرار بدهند و سازندگان را از توانایی ساخت داخل دور کنند.

در نتیجه همین نبودتناسب، کیفیت خودروهای چینی که با قیمتهای بالایی در بازار ایران تولید شده و به فروش می‌رسند به مراتب پایین‌تر از کیفیت خودروهای ایرانی است که با قیمتهایی کمتر از خودروهای چینی عرضه می‌شوند.

در حالی که مونتاژ خودروهای چینی در صنعت خودرو درحال افزایش است، کارشناسان از ادامه این روند ابراز نگرانی کرده و معتقدند ادامه این روند به چینی شدن صنعت خودرو ایران منجر خواهد شد.

 در این میان، به نظر می رسد چینیها در حال سیطره بر دوغول خودرو ساز داخلی هستند و باید خودروسارزان ایرانی با نگاهی بلندمدت، به ارتقای کمی  و کیفی محصولات و نیز متنوع کردن سبد خودروهای تولیدی خود اقدام کنند.

ایران خودرو با سابقه طولانی در همکاری با شرکتهای خودرو ساز فرانسوی به عنوان یک برند بین المللی شناخته می شود و نباید خود را به خودروهای چینی وابسته کند و یا سایپایی ها که همواره با کره ای ها و خودروسازان صاحب نام سابقه همکاری دارند نباید به چینیها در صنعت خودرو وابسته شوند.

کارشناسان، ورود بی ضابطه خودروهای چینی را به صنعت خودرو ایران خطری بزرگ برای این صنعت ارزیابی کرده و معتقدند درصورت ادامه این روند، صنعت خودرو ایران هم از نظر حیثیتی و هم از نظر کیفی سازی و فناوری تولید، آسیب خواهد دید و به زبانی دیگر مونتاژکار چینیها خواهد شد.

 از سوی دیگر به نظر می رسد که خودروهای چینی سهم عمده ای از تولید خودرو در کارخانه های بخش خصوصی را در اختیار دارند و بقیه خودروهای چینی فعلا به طور کامل وارد می شود تا سپس مقدمات مونتاژ آنها فراهم شود.

 همانطور که پیشتر اشاره شد، قضاوت درباره خودروهای چینی موجود در بازار نیز نمی​تواند یکسان باشد زیرا برندهایی معتبر و با کیفیت از خودروهای چینی همچنان در بازار ایران حضور دارند، مشابه این گونه قراردادها در بخش خودروهای سنگین نیز دیده می شود.

با نگاهی به سابقه چینیها در صنعت خودرو سازی جهان باید گفت که چینی‌ها به مراتب دیرتر از ایران و کره جنوبی به خودروسازی روی آوردند، ولی جهتگیری منطقی و راهبرد اصولی آنها در این حوزه شتاب مضاعفی به این بخش داد که هم اینک رتبه  ممتازی را در صنعت خودروسازی برای آنها به ارمغان آورده است. ‏

قربانی، کارشناس خودرو در مورد این که چرا چینیها توانستند به این راحتی بازار های ایران را در اختیار بگیرند، گفت:  قیمتهای متعادل و نبود خودروهای خارجی دیگر در محدوده قیمتی این خودرو ها مردم را به خرید این خودرو ها راغب کرده است و نباید این نکته را فراموش کرد که متاسفانه خودروسازان داخلی هنوز هم به تولید خودروهای دارای فناوری 30 سال قبل ادامه می دهند و به طور انحصاری بازار را در اختیار دارند.

وی ادامه داد: زیر ساختهای تولید خودرو در کشور مطلوب است ولی باید در انتقال دانش فنی و طرحهای مشارکتی با کشورهای صاحب نام تلاش بیشتری کنیم تا مردم حق انتخاب بیشتری داشته باشند.

گفتنی است که چینی‌ها با حمایت صنایع فلزی و پتروشیمی ابتدا به تولید خودروهای سنگین و نیمه سنگین تجاری روی آوردند و به تدریج با محکم شدن جایگاه خود در بازار داخلی و خارجی،تولید انبوه خودروهای سواری ارزانقیمت را در تیراژ بالا پیش گرفتند و افزون بر این نیروی کار فراوان و ارزان در چین، خودروسازان بزرگی نظیر تویوتا، نیسان، هوندا، سوزوکی، مزدا، دای‌هاتسو، میتسوبیشی، ایسوزو(ژاپن)، فیات (ایتالیا)، فورد و جنرال موتورز(آمریکا)، پژو- سیتروئن(فرانسه) و فولکس واگن (آلمان) را به سرمایه‌گذاری در صنایع قطعه سازی این کشور ترغیب کرده است.

جمهوری خلق چین هم اینک دارای ۳۸ شرکت بزرگ خودروسازی است که سالانه بالغ بر ۱۹ میلیون دستگاه خودرو تولید می‌کنند. این کشور در سال ۲۰۱۰ با ثبت آمار تولید ۱۸ میلیون و ۲۶۴ هزار دستگاه خودرو در رده دوم خودروسازی جهان قرار گرفت و در سه سال اخیر با افزایش تولید خودرو درداخل و سرمایه‌گذاری در دیگرکشورهای همجوار به مقام نخست خودروسازی جهان رسیده است.

 به هر حال این روزها  خیابانهای کلانشهرهای کشورمان جولانگاه خودروهای چینی شده است و نظرسنجی صورت گرفته نشان می‌دهد که مشتریان ایرانی رضایت بیشتری از خودروهای چینی بی‌کیفیت‌تر نسبت به خودروهای داخلی با کیفیت‌تر داشته‌اند.

شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران چندی پیش نتیجه نظرسنجی خود را از مشتریان در زمینه میزان رضایت از کیفیت خودروهای سواری عرضه شده در بازار ایران در شش ماهه دوم سال گذشته منتشر کرد.

آمارها همگی از افت کیفیت خودرو های داخلی حکایت داشت و حتی  تعدادی از خودروهای چینی نیز رتبه های آخر را به خود اختصاص دادند و از سوی دیگر برخی خودروها که تیراژ بسیار پایینی دارند نیز همچنان صدرنشین هستند.

کارشناسان خودرو  اعتقاد دارند که برخی خودروهای چینی عرضه شده در کشور سابقه کمتری در بازار ایران داشته و به دلیل جدید بودن ظاهرشان، رضایت بیشتری نسبت به خودروهای داخلی که سالهاست در کشور تولید می‌شوند کسب می‌کنند. بنابراین بیشتر مشتریان توجهی به مسائل کیفی و از جمله رده‌بندیهای کیفی منتشره درباره کیفیت خودروها نداشته و بیشتر براساس ظاهر خودرو و به اصطلاح شیک بودن ظاهری آن قضاوت می‌کنند.

در  این میان، باید این واقعیت را پذیرفت که هر چند خودرو های چینی امتحان خود را از نظر فنی در کشور پس نداده اند اما نسبت به خودروهای داخلی که سالهاست در حال تولید هستند از مصرف کمتری برخور دار بوده و آلایندگی کمتری دارند.

 تحلیلگران بازار خودرو امیدوارند که باتوجه به فضای مثبت کنونی در کشور صنعت خودرو سازی ایران نیز تحولی  جدید را تجربه کند و ایرانیها هم بتوانند با قیمتی مناسب خودرو های با کیفیت در اختیار داشته باشند.

صنعت خودرو ایران نیازمند جانی تازه است

 خودروسازان گرچه در طی سالهای اخیر افزایش تولید را رقم زده اند اما نیازمند دمیدن  جانی تازه هستند و در این مسیر جذب سرمایه گذاریهای جدید توسط بخش خصوصی می تواند  منجر به افزایش کیفیت خودرو های ایرانی شود.

 در سالهای 91 و 92 افت شدید تولید را شاهد بودیم اما امسال خودرو سازان  تولید را افزایش داده اند و پیش بینی می شود که امسال تولید خودرو از مرز یک میلیون دستگاه بگذرد و رکوردی جدید را به ثبت برساند .

 در این میان، آمارها حاکی از آن است که در 6 ماه نخست سال، بیش از 521 هزار دستگاه خودرو در داخل کشور تولید شده است ولی کیفیت خودرو های تولیدی همچنان جای بحث دارد.

 برای بررسی مختصر فرایند تولید خودرو در کشور، این آمارها می تواند تا حدی وضع کنونی صنعت خودرو را نشان دهد:

در ایران، تعداد ٣٢٧ هزار و ٥٥١ دستگاه در سال ١٣٨٠ و تعداد یک میلیون و ٦٦٣ هزار و ١٦٣ دستگاه در سال ١٣٩٠ از انواع خودرو شماره گذاری شده است که به طور متوسط، رشد سالانه ١٧,٦٤ درصد را نشان می دهد.

در طی این مدت، ناوگان خودرو کشور از ٤ میلیون و ٣٤٥ هزار و ٧٩٨ دستگاه با متوسط رشد سالانه ١٢,٣٩ درصد به ١٣ میلیون و ٩٧٥ هزارو ٤٣٢ دستگاه افزایش یافته و آمار تعداد خودروها به ازای هر هزار نفر از ٦٧.٣ دستگاه به ١٨٦ دستگاه افزایش پیدا کرده است.

از مجموع کل ناوگان خودرو کشور در سال ١٣٩٠ تعداد ١١ میلیون و ١٧٩ هزار و ٦٨١ دستگاه سواری، تعداد ٥٥ هزار و ٥٠ دستگاه اتوبوس، تعداد ٩١ هزار و ٢٧ دستگاه مینی بوس، تعداد یک میلیون و ٦٢٩ هزار و ٩٧٤ دستگاه وانت، تعداد ٥٤٣ هزار و ٤٨٨ دستگاه کامیونت و تعداد ٤٧٦ هزار و ٢١٣ دستگاه کامیون و کشنده بوده است. 

با اضافه شدن بیش از ٩ میلیون و ٦٠٠ هزار دستگاه خودرو به ناوگان خودرو کشور در سالهای ١٣٨٠ تا ١٣٩٠، مصرف روزانه بنزین در  این دوره از ٩١,٩٤ میلیون بشکه معادل نفت خام به ١٢٠.١٦ میلیون بشکه و مصرف روزانه گازوییل هم از ١٥٥.٧٣ میلیون بشکه معادل نفت خام به ٢٢٠.٤١ میلیون بشکه افزایش نشان می دهد.

در مجموع مصرف حاملهای انرژی در ایران در سال ١٣٩٠ در بخش حمل و نقل، سهم بنزین موتور ٤٠,٢٢ درصد، سهم گازوئیل ٤١.٦٧ درصد، سهم گاز طبیعی ١٣.٨٥ درصد و سهم برق ٠.٠٦٧ درصد بوده است.

افزایش ناوگان خودرو و مصرف سوخت کشور در این سالها در حالی صورت گرفته که خودروهای فرسوده همچنان در جاده های داخل شهری و بین شهری تردد می کنند و منجر به افزایش شدید آلاینده ها و مصرف سوخت در کشور شده اند.

سید فواد نبوی