به گزارش خبرنگار شانا، واگذاری دارایی های سرمایه‌ای مشتمل بر منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی، فروش اموال منقول و غیرمنقول و منابع حاصل از واگذاری طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در لایحه بودجه سال 1395 معادل 730518 میلیارد ریال پیش‌بینی‌شده که نسبت به رقم مصوب قانون بودجه سال 1394 رشد 29 درصدی دارد.

عمده منابع این بخش مربوط به منابع حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی است. به‌نحوی‌که حدود 94 درصد منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد.

نحوه ورود منابع حاصل از نفت در چهار دهه اخیر در کشور به‌گونه‌ای است که قیمت نفت، قیمت ارز و حتی مقدار صادرات نفت را به متغیرهای سیاست مالی تبدیل کرده است. درحالی‌که قیمت نفت، یک متغیر برون‌زا بوده و خارج از اراده کشور تعیین می‌شود.

 قیمت ارز نیز متغیری بسیار مهم در سیاست‌گذاری ارزی کشور است که باید سازگار با سیاستهای تجاری و پولی در کشور تعیین شود.

مقدار تولید و صادرات نفت نیز باید بر اساس سیاستهای کلان و بلندمدت کشور برای استفاده از منابع پایان‌پذیر و تولید صیانتی از این منابع مشخص شود. بنابراین، بر لزوم تغییر نگرش به نحوه ورود منابع حاصل از صادرات نفت به بودجه تأکید می‌شود.

در لایحه بودجه سال 1395 ارقام مبنای محاسبات منابع حاصل از نفت به این شرح است: قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی 40 دلار نرخ برابری دلار معادل 29987 ریال، صادرات نفت خام 1.74 میلیون بشکه در روز، صادرات میعانات گازی 500 هزار بشکه در روز و فروش میعانات گازی به پتروشیمی‌ها همانند سال قبل (120هزار بشکه در روز( درج‌شده است.

سهم دولت از این منابع در دو ردیف در بودجه سنواتی در حدود 685 هزار میلیارد ریال درج‌شده است. در سقف اول قانون بودجه سال 1394، قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی54 دلار، نرخ برابری دلار بر مبنای محاسبات بودجه معادل 28500 ریال، صادرات نفت خام یک‌میلیون بشکه در روز، صادرات میعانات گازی 300 هزار بشکه در روز و فروش میعانات گازی به پتروشیمی‌ها 120 هزار بشکه در روز در نظر گرفته‌شده بود.

پیش‌بینی عملکرد مقادیر مذکور در سال 1394 گویای این است که متوسط قیمت هر بشکه نفت خام و میعانات گازی حدود 43 دلار، نرخ برابری دلار معادل 28600 ریال، صادرات نفت خام حدود 1/1 میلیون بشکه در روز، صادرات میعانات گازی نزدیک به 250 هزار بشکه در روز و وصولی حاصل از فروش میعانات گازی به پتروشیمی‌ها حدود 120 هزار بشکه در روز خواهد بود.

برآورد می‌شود: ارزش کل صادرات نفت خام و میعانات گازی و وصول معوقات نفتی در سال 1394، حدود 28 میلیارد دلار باشد که سبب تحقق منابع نفتی به میزان مصوب خواهد شد. درنتیجه پیش‌بینی می‌شود حدود 537 هزار میلیارد ریال (18.8 میلیارد دلار) از منابع نفتی در سال 1394 وارد دو ردیف درآمدی بودجه عمومی شود.

به‌عبارت‌دیگر منابع پیش‌بینی‌شده از فروش منابع نفتی در قانون بودجه سال 1394 محقق خواهد شد.

در سالهای اخیر منابع ناشی از نفت از طریق ردیف‌های متعددی وارد بودجه عمومی دولت شده‌اند. در لایحه بودجه سال 1395 نیز، منابع نفتی در ردیف‌های زیر درج‌شده‌اند، منابع حاصل از ارزش نفت خام به مبلغ 668776 میلیارد ریال در ردیف (210101)؛  2درصد صادرات نفت خام برای مناطق محروم و نفت‌خیز به مبلغ 16242 میلیارد ریال در ردیف (210101).

درمجموع وابستگی بودجه به نفت در لایحه بودجه سال 1395 حدود 26 درصد است. نکته قابل‌توجه اینکه، آنچه در بودجه اهمیت دارد، حجم ریالی استفاده از منابع نفت است.

چنانچه قیمت هر بشکه نفت خام در سال 1395 مطابق با پیشنهادهای دولت محقق نشود، منابع عمومی دولت با کسری مواجه خواهد شد. طبق محاسبات انجام‌شده و در صورت ثبات سایر شرایط با هر یک دلار کاهش قیمت نفت، منابع عمومی دولت با 17 هزار میلیارد ریال کسری از محل صادرات نفت روبرو خواهد شد.

پی‌نوشت: منابع استفاده‌شده برای این گزارش بررسیهای مرکز پژوهش‌های مجلس است.