در شرائطی که در حال حاضر بازار LNG با مازاد ظرفیت مواجه است و ظرفیتهای جدید قیمتها را بیش از پیش تحت فشار قرار داده است، تا پایان دهه جاری 120 میلیون تن ظرفیت جدید مایع‌سازی گاز طبیعی به ظرفیت موجود افزوده خواهد شد که بیشترین میزان تولیدهای جدید از سوی کشورهای استرالیا و آمریکا خواهد بود.
با این حال به نظر می‌رسد برای روسیه و قطر اتخاذ راهبرد حفظ سهم بازار به هر قیمت نسبت به راهبرد کاهش تولید و افزایش قیمت ترجیح دارد. این دو کشور از نظر تولید وضعی مشابه عربستان در بازار نفت دارند. قطر با تولید 77 میلیون تن LNG در سال بزرگترین تولیدکننده LNGدر جهان است. در روسیه هزینه تولید 80 سنت به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو است و این کشور دارای ظرفیت قابل توجه مازاد به میزان 170 میلیارد متر مکعب است. این در حالی است که پروژه‌های LNG استرالیا از پر هزینه‌ترین پروژه‌هایLNG دنیا بوده و کاهش قیمتهای نفت اقتصادی بودن آن را با مشکل مواجه کرده است.
برای روسیه بازار گاز اروپا با 31 درصد صادرات گاز، بیشترین اهمیت را دارد و این کشور را به دفاع از سهم خود در بازار اروپا در مقابل صادرات LNG آمریکا برانگیخته است. در حالی که ابتدا تصور می‌شد مقصد بیشتر صادرات LNG آمریکا بازار آسیا باشد، اما اکنون با کاهش فاصله قیمتهای گاز در آسیا و اروپا امکان صادرات LNG آمریکا به آسیا غیرمحتمل است. این شرائط در کوتاه مدت منجر به ارسال محموله‌های LNG آمریکا به بازار اروپا که بزرگترین بازار صادرات گاز روسیه است خواهد شد. اما براساس محاسبات، قیمت صادرات محموله‌های LNG آمریکا به اروپا 5.6 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو است.
این درحالی است که در حال حاضر قیمت گاز در اروپا 4 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو است و محموله‌های صادراتی LNG آمریکا در این شرائط قادر به رقابت با قیمتهای کنونی نیست. علاوه بر این قیمت گاز وابسته به نفت در قراردادهای روسیه با اروپا در سال 2015 کاهش یافته و به 6.75 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو رسیده است. در سال 2016 نیز قرار است تا قیمت گاز صادراتی روسیه در قراردادهای بلند مدت وابسته به نفت این کشور به اروپا مجدداً کاهش یابد و به 4.70 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو برسد. در این شرائط قیمت گاز آمریکا از قیمت گاز در قراردادهای وابسته به نفت و قیمت کنونی محموله‌های LNG در اروپا گرانتر است. در بازار گاز آلمان که از رقابتی‌ترین بازارهای اروپاست، قیمت گاز صادراتی روسیه نزدیک به قیمت گاز در هاب‌های آلمان بوده است.
قطر نیز همانند روسیه در پی حفظ و کسب حداکثر سهم بازار LNG است. اعمال محدودیت بر مقصد محموله‌های LNG صادراتی و وابستگی قیمت گاز به قیمتهای نفت در قراردادهای قطر بر خلاف آمریکا از نظر خریداران نکته‌ای منفی محسوب می‌شود. از این رو قطر برای حفظ و افزایش سهم خود دربازار، باید انعطاف بیشتری از خود در برابر قیمت و حجم برداشت محموله‌ها، همانند آنچه در قرارداد با هند رخ داد از خود نشان دهد. در حال حاضر نیز درخواستهای خریداران LNG از قطر برای اعمال چنین تغییراتی در حال افزایش است.
پس از خودداری شرکت پترونت هند از برداشت 7.5 میلیون تن در سال خود از قرارداد 25 ساله بلندمدت با قطر، این کشور با تغییر فرمول قیمت‌گذاری و کاهش 50 درصدی قیمت در قرارداد با شرکت پترونت موافقت کرد و از جــــریمه 1.8 میلــیارددلاری مـــیزان برداشت (Take-or-Pay) صرف نظر و برداشت آنرا به دوره‌های بعد و در طی مدت باقیمانده از قرارداد موکول کرد. این کشور به دنبال توسعه صادرات LNG خود به پاکستان، آمریکای لاتین و خاورمیانه است تا کاهش صادرات را به آسیا جبران کند. همچنین همانند دیگر صادرکنندگان محموله‌های LNG، مقصد نهایی محموله‌های به فروش نرفته اروپا خواهد بود. قطر در قرارداد بلندمدت 3.75 میلیون تنی 15 ساله خود با پاکستان که 10 فوریه منعقد کرد نیز انعطاف نشان داد و بر اساس اطلاعات منتشر شده قیمت گاز صادارتی را به پاکستان در حدود 5 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو تعیین کرد که بسیار پایین‌تر از قیمت تعیین شده در قراردادهای قطر با کشورهای ژاپن و کره جنوبی و در محدوده 8 تا 9 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو است.
در صورت شروع جنگ قیمت در اروپا، پیش‌بینی می‌شود قیمت گاز در اروپا به زیر 4 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو تنزل یابد. با این حال، حتی این قیمتها سبب جایگزینی گاز با زغالسنگ در بخش نیروگاهی در اروپا نخواهد شد. با در نظرگرفتن هزینه‌های فعلی کربن در صورتی که گاز بخواهد در اروپا جایگزین زغالسنگ شود ، باید قیمت گاز به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو به زیر 2.5 دلار به ازای هر میلیون بی‌تی‌یو تنزل یابد و یا قیمت کربن از سطح کنونی 10 دلار به ازای هر تن به 25 تا 30 دلار به ازای هر تن افزایش یابد.
اداره امور اوپک و روابط با مجامع انرژی
نظر شما