توانایی هر کشور یا جامعه در تولید انرژی و نحوه مصرف آن، یکی از ویژگی‌های مهم در سنجش میزان پیشرفت آن کشور به شمار می آید، از این رو دسترسی به منابع  انرژی ارزان و پاک از اهداف راهبردی کشورهاست.

ایران به عنوان کشوری پیشرو در میان کشورهای در حال توسعه، به‎دلایل مختلف از جمله نیازهای برنامه توسعه، نیازمند فناوری‌های برتر، ایجاد تنوع و تأمین امنیت انرژی، تولید انرژی پاک، ملاحظات زیست محیطی و مزایای فنی و اقتصادی، گسترش نیروگاه‎های انرژی تجدیدپذیر و هسته‌ای است و در برنامه بلندمدت، تأمین انرژی مورد نیاز این توسعه را در نظر گرفته است.

محدودیت در منابع طبیعی و ضرورت مصرف بهینه و رفتار صیانتی از آن، به منظور استفاده نسل‎های آینده و تاثیر مستقیمی که این رفتار بهینه در حفظ محیط زیست دارد، وظیفه متولیان امر، کارشناسان و روشنفکران جامعه را در آموزش و فرهنگ سازی اقشار مختلف جامعه، به‎ویژه کودکان، سنگین تر می کند.

از آنجا که کودکان سرمایه های آینده این مرز و بوم اند و آموزش صحیح آنان اهمیت فراوانی دارد، طرح «همیار انرژی» با محور آموزش مباحث مرتبط با انرژی به دانش آموزان و همچنین با هدف فرهنگ سازی در حوزه مدیریت مصرف انرژی و سوخت برای گروه‎های سنی 6 تا 15 سال به رشته تحریر درآمده است.

دانش آموزان پس از گذراندن دوره‎های آموزش بهره‏‎وری و مدیریت مصرف انرژی که به‎صورت ارسال جزوات آموزشی و تشکیل کارگاه‎های آموزشی و اطلاع رسانی توسط دبیرخانه دائمی کودک و انرژی انجام می شود، موفق به دریافت کارت همیار انرژی شده است و از مزایا و خدمات این کارت و عضویتشان در «باشگاه حامیان محیط زیست و همیاران انرژی» بهره مند می شوند.

این طرح که با هدف آموزش و ترویج فرهنگ صحیح مدیریت مصرف انرژی، بهینه سازی و بهره‎وری مصرف سوخت و انرژی و همچنین آشنایی دانش آموزان با مفاهیم و کارکردهای انرژی، انرژیهای تجدید پذیر و ... اجرای آن در 13 آبان ماه آغاز شده است، به عنوان پروژه ای ترویجی و آموزشی، مخاطبان خود را با ابزارهای مختلف فرهنگی، هنری و رسانه ای، با مفاهیم انرژی و حفظ محیط زیست آشنا می کند.

بخش های اصلی طرح «همیار انرژی» شامل مواردی چون:

- برگزاری دوره های آموزشی بهره وری و مدیریت مصرف انرژی و سوخت در مدارس

- برگزاری آزمون‌های طبقه بندی شده متناسب با دوره تحصیلی با موضوع انرژی، سوخت و محیط زیست

- صدور و اهداء کارت و حکم های همیار انرژی دانش آموزی – احکام و کارتهای درجه ۱ ،۲ و ۳

- شرکت دانش آموزان عضو طرح همیار انرژی در جشنواره ها و جشنهای ویژه کودک و انرژی

- برگزاری همایش‎های دانش آموزی به صورت فصلی ویژه اعضاء باشگاه همیاران انرژی و ... می شود که با پیشرفت طرح خود را در حوزه عمل نشان خواهد داد.

درباره اهداف طرح همیار انرژی دانش آموزی نیز می توان به موارد ذیل اشاره داشت:

- آموزش و فرهنگ سازی مفاهیم و قواعد انرژی و سوخت، انرژی های تجدیدپذیر و پاک، به منظور نهادینه کردن جایگاه و ارزش منابع انرژی و اصلاح الگوی مصرف در بین خانواده ها از طریق دانش آموزان (همیار انرژی)، کمک فرهنگیان انرژی (معلمان و مربیان) و حامیان انرژی (خانواده‎ها) 

- تبیین اهداف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی طرح در اذهان دانش آموزان با توجه به مؤلفه های مربوط به اهداف دوره های تحصیلی آنان در تمامی عرصه ها

- ارائه الگوهای عملی و کاربردی آموزش جهت مدیریت مصرف انرژی به دانش آموزان با مشارکت فرهنگیان و خانواده‌ها  

- ارتقای اعتماد به نفس و خودباوری با واگذاری مسئولیت و مدیریت انرژی به دانش آموزان

- رعایت اصل بهره‎وری و درست مصرف کردن انرژی با مشارکت همه جانبه و بهره گیری مناسب دانش آموزان، فرهنگیان و والدین، ارتقاء قدرت خلاقیت و ابتکار دانش آموزان در مواجهه با واقعیات زندگی اجتماعی و نقش انرژی در آن و ...

شایان یادآوری است که مخاطبان طرح همیار انرژی دانش آموزی، مخاطبان مستقیم این طرح دانش آموزان و مخاطبین غیر مستقیم اولیا و عموم مردم هستند، اما همیار انرژی کیست و چه ماموریت‎ها و وظایفی دارد؟

همیار انرژی (دانش آموز) کیست؟

همیار انرژی به دانش آموزی اطلاق می شود که افزون بر تلاش برای تحصیل علم و تربیت در مدرسه ، به صورت داوطلبانه و با هماهنگی مسئولان ذیربط مدرسه، به منظور آموزش و فرهنگ سازی در خانواده خود ضمن گذراندن آموزش در خصوص انرژی (آب، برق، گاز، نفت، بنزین و ...) با مشارکت و همراهی خانواده ضمن ارتقای بهره‎وری درست از منابع انرژی مانع هدر رفت منابع و هزینه های اضافی به خانواده ،مدرسه و جامعه خواهد شد.

وظایف و ماموریت های همیار انرژی (دانش آموزان) چیست؟

همیار انرژی پس از عضویت، خود را موظف به اشاعه طرح و ترویج اهداف در میان گروه همسالان می داند و همکلاسی‎های خود را برای عضویت در طرح مدیریت انرژی خانه دعوت و توجیه می کند. همیار انرژی خود را سفیر طرح در مدرسه، خانواده و جامعه می داند و برای استفاده صحیح و پیشگیری از هدر رفتن منابع انرژی ( آب، برق، گاز، نفت، بنزین و ...) با مطالعه و آموزش راهکارهای حفظ انرژی، خود را مکلف به رعایت آن در خانه و مدرسه می داند. همیار انرژی باید با راهکارهای خود و آموزش های ارائه شده می تواند در هر سال هزینه های انرژی خانواده خود را کاهش دهد.

ناصر یکه

رئیس دبیرخانه دائمی کودک و انرژی