۴ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۵:۱۸
  • کد خبر: 277838
تاریخچه گاز در ایران و تاسیس شرکت ملی گاز

نوشته‌های تاریخ نویسان کهن نشان می‌دهد که ایرانیان در استفاده از گاز و دیگر مشتقات نفتی بر دیگر اقوام جهان پیشی داشته‌اند، به عنوان مثال وجود بقایای آتشکده‌ها و معابد نظیر آتش جاودانی نزدیک کرکوک که به مشعل بخت النصر معروف بود در نزدیکی یک مخزن گاز طبیعی قرار داشت.

به گزارش شانا، ایرانیان باستان بنا به اقتضای محیط مذهبی خویش آتش را گرامی می‌داشتند و در جهت پایدار بودن آن می‌کوشیدند، در فلات مرکزی و جنوبی ایران و در مناطقی که جنگل‌های انبوه وجود داشت برای روشن نگهداشتن آتش از امکانات دیگری بجز چوب‌های جنگلی استفاده می‌بردند و طبیعت این مناطق با ذخایر فراوان زیرزمینی خود این تلاش را آسان کرد.

مناطق غرب، جنوب و جنوب غربی ایران، آنچنان که اکنون می‌دانیم بر روی دریایی از نفت و مشتقات آن قرارداشتند و دارند، بعضی از این منابع در گذشته به دلیل عمق بسیار کمی که داشتند با فرسایش خاک و یا حرکت گسل‌ها یا سایر عوامل طبیعی دیگر به صورت قطرات ناچیزی از دریای زیر زمینی به بیرون تراوش کرده و انسان متفکر را به بهره برداری از آن وادار می‌کردند و در ایران باستان نیز چنین شد.

برابر اسناد تاریخی، ایرانیان پیش از فلسطینی‌ها، سومری‌ها و چینی‌ها از نفت و گاز به گونه‌های بسیار ابتدایی، تصادفی و بدون برنامه ریزی استفاده می‌کردند و تلاش زیادی در جهت پایدار داشتن آتش‌های مقدس از خودنشان می‌دادند، اما با این همه، سخن بسیار زیادی درباره تاریخ پیدایش نفت و گاز در ایران نمی‌توان گفت، زیرا آنچه که از این صنعت با امکانات ابتدایی آن در روزگار کهن ایران خبر می‌دهد بسیار اندک و غیر مستدل است، اما بی‌تردید در سال‌های نه چندان دور یعنی از آغاز بهره برداری شرکت‌های خارجی نفتی در ایران، صنایع نفت و گاز در ایران رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است که بر آمار و ارقام متکی است.

نخستین اسناد تاریخی از استفاده برنامه‌ای گاز در ایران به زمان قاجاریه و سلطنت ناصرالدین شاه مربوط می‌شود، هنگامی که ناصرالدین شاه در سال 1873 میلادی به لندن سفر کرده بود، چراغ‌های گازی که روشنی بخش معابر بودند تعجب وی را بر انگیخت و علاقمند به بازدید از کارخانه چراغ گاز شد.

وی پس از بازگشت به ایران، دستور احداث و استفاده از کارخانه چراغ گاز را صادر کرد، استفاده محدود گاز در ایران تا تاریخ 1908 میلادی که نخستین چاه ایران در مسجد سلیمان به نفت رسید کم و بیش ادامه داشت، پس از استخراج نفت،‌ گازهای همراه اجبارا در محل سوزانده می‌شدند.

شرکت ملی نفت ایران از بدو تشکیل همواره به‌ فکر چاره جویی و استفاده از گاز طبیعی بود که به علت بعد مسافت بین منابع تولید و نقاط مصرف و سنگینی سرمایه گذاری و کمی مصرف داخلی که تنها محدود به بعضی از مناطق نفت‌خیز جنوب می‌شد این امر به تعویق افتاد و همچنان گازهای استحصالی سوخته و به هدر می‌رفت، به تدریج که منابع نفت یکی پس از دیگری احداث و به بهره برداری می‌رسید، استفاده از گاز طبیعی برای تامین سوخت و محرکه‌های کمپرسور و مولدهای برق، مصارف داخلی، منازل سازمانی در مناطق نفت‌خیز از جمله مسجد سلیمان، آغاجاری، هفتگل و آبادان مورد توجه قرار گرفت و در کنار فعالیت‌های اصلی تولید، انتقال و پالایش نفت خام در نواحی جنوبی ایران، فعالیت‌های محدودی برای تهیه و به عمل آوردن گاز طبیعی توسط شرکت‌های عامل در حوزه قرارداد به عمل می‌آمد.

اولین استفاده از گاز طبیعی، خارج از مناطق نفت‌خیز برای تغذیه کارخانه تازه تاسیس مجتمع کود شیمیایی شیراز بود که در سال 1344 واحد مذکور احداث و بهره برداری از آن آغاز شد و برای خوراک اولیه آن نیاز به گاز طبیعی بود، برای این منظور خط لوله‌ای به قطر 10اینچ و طول تقریبی 215 کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد.

در حدود 30 تا 35 سال قبل سیاست‌های شرکت ملی نفت ایران موجبات فنی و اقتصادی را برای مهار کردن گازهای همراه، جلوگیری از اتلاف و سوزاندن آن‌ها، جمع آوری و پالایش، انتقال، صدور و فروش فراهم آورد.

زمانی که تفکر فروش گاز به خارج مطرح شد، مطالعات همه جانبه‌ای انجام و سرانجام پروژه خط لوله سراسری اول موسوم به 1 IGAT به مرحله اجرا و بهره برداری در آمد.

به سبب آن که باید کلیه امور مرتبط به گاز در یک سازمان متشکل می‌شد تا پاسخگوی مسئولیت‌ها و نیز اهداف آینده باشد و از طرف دیگر توافق کلی که زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی بین ایران و شوروی سابق در سال 1344 صورت گرفت و منجر به امضای پروتکلی در دیماه همان سال شد زمینه صدور گاز مطرح و تاسیس شرکت ملی گاز ایران در اسفند ماه 1344 برای تحقق هدف‌های ذکر شده تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد.

کد خبر 277838

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =