آفتاب داغ جنوب در همه روزهای سال بر چهره جنوبی‌های خونگرم کشور می‌تابد و هوای گرم و شرجی هرمزگان، گاهی توجه نسبت به اهمیت حضور گاز در مناطق جنوبی کشور را کمرنگ می‌کند. شاید تصور بر این باشد که گازرسانی به شهرها و روستاهای جنوب کشور، وقتی همیشه هوا گرم است، چه لزومی دارد؟! در این میان باید چند نکته را به خاطر داشته باشیم؛ نخست آن‌که استان‌های جنوبی کشور نیز مانند دیگر استان‌ها شاهد حضور نیروگاه‌ها، صنایع، نانوایی‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و اماکن عمومی هستند که بدون شک بی حضور گاز، چرخشان نمی‌چرخد. دوم آن‌که، حتی اگر توجه خود را بر بخش خانگی معطوف کنیم، باید افزون بر موضوع گرمایش منازل، بحث استفاده از آب گرم و پخت‌وپز را نیز مد نظر داشته باشیم.
گازرسانی به بخش‌های خانگی و تجاری و صنعتی در یک سو، موضوع مهم صادرات گاز نیز در سویی دیگر است. تا زمانی که خطوط سراسری انتقال گاز در استان‌های جنوبی از همه ظرفیت خود استفاده نکنند و تا زمانی که انشعاب‌های گاز را به همه شهرها و روستاها و مسیرهای سخت‌گذر جنوب و جنوب‌شرق کشور نرسانند، موضوع صادرات گاز به کشورهای همسایه از سوی ایران محقق نخواهد شد.
خط هفتم سراسری با مدیریت شرکت انتقال گاز، وظیفه دریافت گاز از پارس جنوبی و انتقال گاز به استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان را به عهده دارد. در هر کدام از این بخش‌ها، شرکت‌های گاز استانی نیز عهده‌دار تحویل گرفتن گاز از خط سراسری و رساندن آن به دست همه مصرف‌کنندگان هستند. این وظیفه در استان هرمزگان، به عهده شرکت گاز استان است که مدیریت آن بر عهده پارسا پروین است. در ادامه گفت‌وگوی شانا با مدیرعامل شرکت گاز استان هرمزگان را می‌خوانید:
آقای پروین، شرکت گاز استان هرمزگان طی سال‌های اخیر به عنوان یک شرکت سودده در سطح شرکت‌های گاز استانی معرفی شده است. این میزان سوددهی چقدر است و چگونه به این رشد دست یافته‌اید؟
میزان گازرسانی شرکت گاز استان هرمزگان در سال 91 تنها 8 میلیون و 500 هزار مترمکعب در روز بود که این میزان گازرسانی با وجود 190 کیلومتر شبکه و خطوط تغذیه و انتقال در سطح استان اجرایی می شد اما طول این خطوط در دولت دوازدهم به بیش از 630 کیلومتر افزایش یافته که سبب رشد میزان گازرسانی تا 25 میلیون مترمکعب در روز شده است. با این حساب تا پیش از سال 90 شرکت گاز هرمزگان به عنوان یک شرکت ضررده محسوب می‌شد اما در سال 91 این وضع به صورت مساوی بدون سود و ضرر درآمد و پس از سال 91 تبدیل به شرکت سودده شد.
دلیل اصلی این سوددهی، افزایش میزان خطوط انتقال گاز و شبکه گازرسانی در سطح استان بود. افزون بر میزان شبکه کنونی، پس از سفر اخیر رئیس جمهوری به استان، اجرای 475 کیلومتر شبکه گذاری دیگر نیز به سطح استان افزوده شده که این رقم در آینده به حدود یک هزار و 100 کیلومتر خواهد رسید.
با اضافه شدن طول خطوط گازرسانی، پیش‌بینی شما برای افزایش میزان گازرسانی در سطح استان چقدر است؟
زمانی که طول خطوط شبکه گازرسانی وانتقال گاز به رقم ذکر شده برسد، حجم گازرسانی نیز از 25 میلیون مترمکعب کنونی به 38 میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت. تاکنون نیز شرکت گاز استان هرمزگان بنا بر شاخص‌های شرکت ملی گاز، جزو پنج شرکت برتر از نظر فروش گاز، سوددهی و بنگاه اقتصادی است و بدون تردید هنگامی که میزان گازرسانی به 38 تا 40 میلیون مترمکعب برسد رتبه این شرکت در میان سه شرکت نخست خواهد بود.
گازرسانی 25 میلیون مترمکعبی، چند خانوار را شامل می‌شود؟
هم‌اکنون حدود 38 هزار خانوار شهری و 2 هزار و 400 خانوار روستایی در سطح استاناز نعمت گاز بهره مند شده اند، از آنجا که هرمزگان یک استان صنعتی محسوب می‌شود در کنار گازرسانی خانگی به عنوان یک استان پرمصرف شناخته شده است. به همین سبب در زمره نخستین مناطقی بود که برای اجرای طرح جامع اعلام شده از سوی شرکت ملی گاز انتخاب شد.
استان هرمزگان شامل بخش‌های گرمسیری و سردسیری است که بخش دوم شامل حاجی آباد و بخشی از شهر بستک است اما دیگر شهرها و روستاها جزو مناطق گرمسیری محسوب می شوند و گازرسانی به آنها در اولویت شرکت گاز هرمزگان قرار ندارد.
اولویت بندی برای گازرسانی بر چه اساسی انجام شده است؟
بر اساس مصوبه وزارت نفت، انشعابات مناطق گرمسیر برای رساندن علمک تا در منازل تا سقف 2 میلیون و 500 هزار تومان اجرایی می شود و این رقم برای مناطق سردسیر تا سقف 6 میلیون تومان در نظر گرفته شده است. به همین دلیل برای استان هرمزگان طرح جامعی تعریف شد تا شهرها و روستاهایی که گازرسانی به آنها مقرون به صرفه شناخته شد در قالب طرح جامع گازرسانی شوند.
بر اساس این طرح، 187 هزار خانوار شهری و روستایی باید گازرسانی شوند که تاکنون 40 هزار خانوار از این تعداد به طور کامل گازرسانی شده‌اند، 51 هزار خانوار جهت گازرسانی به پیمانکار واگذار شده‌اند و 96 هزار خانوار دیگر نیز تا سال 1400 باید گازرسانی شوند.
آیا غیر از استان هرمزگان، طرح جامع گازرسانی برای مناطق دیگر نیز در نظر گرفته شده‌اند؟
استان‌های سیستان و بلوچستان و خوزستان نیز برای اجرای این طرح انتخاب شده‌اند. پایان این طرح برای سال 1400 در نظر گرفته شده که بخشی از آن مربوط به دولت آینده خواهد بود. به هرحال، میزان فروش گاز و گازرسانی ما در استان هرمزگان تا پایان مدت یاد شده باید به 70 میلیون مترمکعب افزایش یابد.
درباره گازرسانی به نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی استان هرمزگان توضیح دهید.
استان هرمزگان دارای 5 نیروگاه بزرگ است که شامل نیروگاه خلیج فارس، نیروگاه بندرعباس و نیروگاه ایسین می‌شود. روزانه حدود 20 میلیون مترمکعب گاز در زمان اوج مصرف به این سه نیروگاه بزرگ گازرسانی می‌کنیم اما در روزهایی که برخی مناطق کشور با افزایش برودت همراه بودند از سوی دیسپچینگ شرکت ملی گاز برای گازرسانی به این نیروگاه‌ها محدود شدیم، در این شرایط نیروگاه‌ها از سوخت گازوئیل یا مازوت استفاده می‌کنند اما برای دیگر روزهای سال هیچ محدودیتی برای گازرسانی به این نیروگاه‌ها وجود ندارد.
وزارت نیرو موظف به تبدیل مشعل نیروگاه‌های کشور از حالت سوخت مایع به گاز است که این کار در نیروگاه‌های بزرگ هرمزگان اجرایی شده اما نیروگاه بخار یا همان نیروگاه بندرعباس به دلیل قدمت بالایی که دارد هنوز هم به دلیل تبدیل نشدن تعدادی از مشعل‌ها از سوخت مازوت استفاده می‌کند.
اما در بخش صنعتی؛ خوشبختانه هیچ صنعت متوسط و بزرگی در استان هرمزگان نداریم که از نعمت گاز بی‌بهره باشند. هم‌اکنون ۵۱ صنعت بزرگ و متوسط و نیز ۱۱۰ گلخانه در مناطق سردسیر از گاز استفاده می‌کنند.
بر این اساس میزان گازرسانی به همه بخش‌های خانگی، صنعتی و نیروگاهی در سطح استان هرمزگان طی سال 96 چقدر بوده است؟
تعهد گازرسانی شرکت گاز استان هرمزگان در سال ۹۶، ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب بوده است که با توجه به افزایش تولید در بخش فولاد و در بخش پالایشگاه نفت این میزان فروش گاز به ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب افزایش یافت، همین موضوع سبب شده که شرکت گاز هرمزگان در ردیف شرکت‌های سودده شرکت ملی گاز قرار بگیرد.
گازرسانی به مدارس شهری و روستایی نیز در دستور کار شما قرار دارد؟
در سال‌های گذشته با مشکل گازرسانی به مدارس در سطح استان روبه‌رو بودیم، اما پس از هماهنگی‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی که با سازمان نوسازی مدارس امضا شد تعدادی زیرساخت‌ها را برای آنها آماده کردیم که نتیجه آن بهره‌مندی همه مدارس حاجی‌آباد در سال 94 از نعمت گاز بود. لازم به ذکر است تا آن زمان فقط شهر حاجی‌آباد گازرسانی شده بود اما هم‌اکنون 6 شهر شامل شهرهای پارسیان، بستک، خمیر، بندرعباس، قشم و حاجی‌آباد از نعمت گاز بهره‌مند هستند و گازرسانی به مدارس این شهرها نیز مطابق شهر حاجی‌آباد با هماهنگی سازمان نوسازی مدارس انجام می‌شود.
چه برنامه‌ای برای ادامه گازرسانی به شهرهای استان هرمزگان در سال 97 دارید؟
در سفر اخیر رئیس‌جمهوری به استان هرمزگان، افزون بر شهرهای دشتی و تخت که هم اکنون عملیات گازرسانی به آنها در حال اجرایی شدن است، شهرهای درگهان و رودان نیز در حال تجهیز کارگاه برای گازرسانی هستند که با پیوستن این 4 شهر به شهرهای پیشین، تعداد شهرهای گازرسانی شده تا پایان امسال، 10 شهر خواهد بود.
این در حالی است که تعهد گازرسانی در قالب طرح جامع، 14 شهر است که تا پایان سال 1400 باید محقق شود.
با توجه به این‌که بندرعباس، بزرگ‌ترین شهر هرمزگان است، تا چه اندازه گازرسانی به این شهر تکمیل شده است؟
برای گازرسانی به بندرعباس 14 فاز تعریف شده که هم‌اکنون فاز پنجم در حال اجرا شدن است، این 14 فاز نیز تا پایان سال 1400 به اتمام می‌رسند.
اعتبار گازرسانی به فازهای بندرعباس و شهرهای باقیمانده از چه منبعی تامین می‌شود؟
گازرسانی به شهرهای یاد شده، هزینه‌ای معادل ۹۸ میلیارد تومان را به خود اختصاص می‌دهد که این مبلغ از محل بودجه داخلی شرکت ملی گاز تامین می‌شود. افزون بر این، مجلس شورای اسلامی نیز طرحی را مصوب کرده که بر اساس آن گازرسانی به سه استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان از محل درآمد حاصل از صادرات گاز، اجرا شود.
گازرسانی به این ۳ استان با انشعاب از کدام خط، تامین می‌شود؟
خط 56 اینچ هفتم سراسری، که از عسلویه آغاز شده و تا ایرانشهر ادامه دارد، رسالت تامین گاز برای طرح‌های گازرسانی، انتقال و صادرات در حوزه جنوب و جنوب شرق کشور را بر عهده دارد. هدف نخست راه‌اندازی این خط، صادرات گاز به پاکستان و هند در قالب خط لوله صلح بود اما هم‌اکنون این خط با ظرفیت انتقال 110 میلیون مترمکعب گاز در روز، در منطقه ایرانشهر متوقف شده است.
بر اساس طرح جامع شرکت ملی گاز، 70 میلیون مترمکعب گاز از ظرفیت خط هفتم به استان هرمزگان اختصاص یافته که 20 میلیون مترمکعب از این حجم مربوط به منطقه انرژی‌بر پارسیان، 25 میلیون مترمکعب مربوط به صنایع غرب بندرعباس و سرانجام، 25 میلیون مترمکعب مربوط به مصارف نیروگاهی در بندرعباس است. برنامه‌ریزی برای مصرف روزانه این ۷۰ میلیون مترمکعب گاز در هرمزگان تا سال ۱۴۰۰ محقق خواهد شد.
افزون بر خط هفتم سراسری، چه منابع دیگری برای تامین گاز استان هرمزگان در اختیار دارید؟
خط هفتم سراسری تامین کننده 70 میلیون مترمکعب گاز مورد نیاز هرمزگان خواهد بود، علاوه بر آن، روزانه ۴ میلیون مترمکعب گاز از میدان گازی گورزین و هنگام در جزیره قشم پالایش می‌شود، همچنین، پالایشگاه گاز سرخون نیز روزانه حدود ۸ میلیون مترمکعب گاز در اختیار شرکت گاز هرمزگان قرار می‌دهد که جمع این دو رقم در کنار خط هفتم، میزان گاز مصرفی هرمزگان را به 82 میلیون مترمکعب می‌رساند.
در جزیره کیش نیز، 18 حلقه چاه گاز حفاری شده که به‌وسیله یک خط 36 اینچ به سرزمین اصلی در بندر آفتاب منتقل می‌شود. بر اساس برنامه ریزی های انجام شده در آینده پالایشگاه بندر آفتاب یا بندر گرزه ساخته می‌شود که شامل ۳ فاز ۲۵ میلیون مترمکعبی خواهد بود. این پالایشگاه در کنار منابع کنونی، سبب می‌شود تا استان هرمزگان با کمبود گاز مواجه نشود.
اکنون چه تعداد مشترک در استان هرمزگان دارید و این مشترکان با چه کیفیتی از گاز بهره‌مند می‌شوند؟
تعداد مشترکان استان هرمزگان به 7 هزار و 700 مشترک رسیده که همگی آنها از کنتورهای ارتقاء یافته استفاده می‌کنند. گازرسانی به مدارس، نانوایی‌ها، بیمارستان‌ها و اماکن عمومی در همه شهرهایی که گازرسانی می‌شوند اجرا می‌شود، همچنین ایمنی گازرسانی در استان هرمزگان از سوی سازمان آتش‌نشانی و ایمنی این استان تایید شده است.
بر اساس طرح جامع، گازرسانی به همه شهرها و روستاهای هرمزگان از طریق لوله‌کشی انجام خواهد شد و نیازی به گاز مایع نخواهیم داشت.
آیا گسترش گازرسانی در هرمزگان، سبب توسعه جایگاه های عرضه سی‌ان‌جی نیز شده است؟
تعداد جایگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی در سال 91، تنها 5 جایگاه بود اما در سال 95 این رقم به 19 جایگاه در سطح استان رسیده است که مصرف گاز روزانه آنها معادل 262 هزار و 807 مترمکعب است. نکته حائز اهمیت دیگری که در توسعه گازرسانی وجود دارد، تاثیر گازرسانی در کاهش میزان قاچاق سوخت است که این موضوع طی سال‌های اخیر مشهود بوده است.
و در پایان، همکاری شرکت گاز هرمزگان با مشترکان جدید برای پیوستن به جمع مصرف‌کنندگان گاز طبیعی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بر اساس بررسی‌های انجام شده هزینه انجام لوله‌کشی گاز داخل منازل به طور میانگین بین ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان برآورد شده است، ما در شرکت گاز هرمزگان با هدف یاری رساندن به خانوارهایی که برای انجام لوله‌کشی داخلی منازل با مشکل مالی مواجه هستند با چند بانک در سطح شهر مذاکره کرده و تفاهم‌نامه‌ای را با آنها امضا کرده‌ایم که به ازای هر مشترک، وامی را تا سقف ۲ میلیون تومان در اختیار پیمانکار قرار دهند و پس از اجرای گازرسانی داخلی، مشترک اقدام به پرداخت اقساط خود کند.
افزون بر این، در هیچ کجای کشور، ایمنی فدای فروش گاز نمی‌شود و همه منازل شهری و روستایی برای دریافت گاز در داخل خانه‌های خود باید تاییدیه سازمان نظام مهندسی را دارا باشند.
فاطمه شعبانی
نظر شما