منطقه 6 عملیات انتقال گاز، از سال 1382 به عنوان یکی از مناطق ده‌گانه شرکت انتقال گاز ایران، فعالیت خود را در بخش جنوب و جنوب‌شرق کشور آغاز کرده است و هم‌اکنون وظیفه راهبری، بهره‌برداری، تعمیر، نگهداری و حراست بیش از 3 هزار و 400 کیلومتر خط لوله فشار قوی گاز در قطرهای مختلف از 4 تا 56 اینچ، تاسیسات تقویت فشار گاز و خطوط لوله سرچاهی را در محدوده استان‌های هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از استان یزد بر عهده دارد.
این منطقه به عنوان وسیع‌ترین منطقه ده‌گانه انتقال گاز کشور، دارای سه ایستگاه تقویت فشار گاز و پنج مرکز بهره‌برداری خطوط لوله است. در ادامه گفت‌وگوی شانا با کرم گودرزی، مدیرعامل منطقه 6 عملیات انتقال گاز را می‌خوانید:
آقای گودرزی، درباره بهره‌برداری و تاثیر خط هفتم سراسری که در منطقه 6 عملیات انتقال گاز واقع شده، توضیح می‌دهید؟
خط هفتم سراسری با ظرفیت انتقال بیش از ۱۱۰ میلیون مترمکعب گاز، در حوزه کاری منطقه 6 انتقال قرار دارد، گرچه هم‌اکنون همه این ظرفیت مورد استفاده قرار نگرفته است. اکنون روزانه بین 25 تا 30 میلیون مترمکعب گاز از طریق خط هفتم منتقل می‌شود که بیشترین حجم آن مربوط به مصارف صنعتی و نیروگاهی است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت خط هفتم در رشد اقتصادی مناطق جنوب و جنوب‌شرق کشور است.
در سال‌های اخیر به ویژه در دولت یازدهم، صنایع و نیروگاه‌های جنوب و جنوب‌شرق کشور، رشد کمی و کیفی بسیار مطلوبی داشته‌اند و منطقه 6 انتقال، با بهره‌گیری از خط هفتم و با همکاری شرکت گاز استان هرمزگان، عهده‌دار گازرسانی به همه این بخش‌های صنعتی است.
انتقال گاز برای صنایع و نیروگاه‌ها، تنها وظیفه خط هفتم به شمار می‌‌آید؟
خط هفتم سراسری، نه تنها انتقال گاز برای بخش‌های صنعتی را برعهده دارد، بلکه گازرسانی برای شهرها و روستاها نیز با خطوط انتقال گاز فرعی منشعب شده از این خط، تامین می‌شود.
افزون بر این، تحقق چشم‌انداز صادرات گاز به کشورهای همسایه جنوبی و جنوب شرقی کشور نیز با بهره‌مندی از این خط میسر خواهد شد.
کدام بخش‌های صنعتی و نیروگاهی هدف انتقال گاز خط هفتم سراسری هستند؟
از ظرفیت خط هفتم برای انتقال گاز به پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس، صنایع غرب بندرعباس، نیروگاه ایسین بندرعباس، نیروگاه کهنوج، شهر کهنوج، شهرک‌های صنعتی یک و دو بندرعباس، نیروگاه‌های ایرانشهر و بمپور و همچنین شهرهای زاهدان و ایرانشهر استفاده می‌شود.
همچنین، انتقال گاز از طریق انشعابات خط هفتم سراسری، برای نیروگاه خلیج فارس، نیروگاه توانیر، نیروگاه بخار بندرعباس، نیروگاه مولد پارسیان قشم، نیروگاه مبنای قشم و نیز نیروگاه شهید کاظمی گل‌گهر و نیروگاه کرمان در استان کرمان انجام می‌شود.
چشم‌انداز شرکت ملی گاز در بهره‌مندی از خط هفتم، گازرسانی به همه شهرها و روستاها، بخش‌های صنعتی و نیروگاهی و توسعه بخش صادراتی گاز کشور در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از یزد و کرمان است، به همین دلیل در سال‌های اخیر گازرسانی به همه بخش‌های یادشده شتاب بیشتری گرفته و به‌ویژه منطقه صنعتی مکران، شهرهای چابهار و زاهدان و همچنین توسعه خطوط انتقال گاز در جنوب استان کرمان و راه‌اندازی خط یازدهم سراسری در دستور کار شرکت ملی گاز قرار دارد.
در سالی که گذشت، چه حجمی از گاز برای مصارف نیروگاه‌ها، صنایع عمده و غیر عمده و بخش خانگی تحویل داده شده است؟
سال 96، رکورد مصرف گاز در کشور شکسته شد. با وجود این، شاهد هیچ گونه قطعی گاز نبودیم و این موضوع افتخار بزرگی برای شرکت انتقال گاز به شمار می‌رود. در استان‌های تحت پوشش ما نیز با توجه به افزایش تعداد مصرف‌کننده‌های گاز طبیعی در سال 96، بیش از 14 میلیارد مترمکعب گاز برای مصارف خانگی و صنعتی انتقال داده شد که افزایش 22 درصدی حجم انتقال گاز نسبت به سال 95 را نشان می‌دهد. 85 درصد از حجم گاز برای صنایع و 15 درصد نیز برای مصارف خانگی انتقال داده شد.
گاز مورد نیاز برای انتقال در خط هفتم سراسری از کدام منابع تامین می‌شوند؟
گاز تولید شده در پالایشگاه گاز سرخون و قشم، تاسیسات نم‌زدایی گورزین، پالایشگاه گاز هنگام و همچنین بخشی از گاز تولید شده در پالایشگاه‌های پارس‌جنوبی و پارسیان برای انتقال به مبادی مصرف وارد خط لوله هفتم سراسری و خط لوله 42 اینچ ارسنجان-رفسنجان منشعب از خط چهارم سراسری می‌شوند که در کنار هم، مورد استفاده مصرف‌کنندگان خانگی، تجاری، صنعتی و نیروگاهی در استان‌های تحت پوشش منطقه 6 عملیات انتقال گاز قرار می‌گیرند.
منطقه 6 عملیات انتقال گاز، چه بخش‌هایی از کشور را پوشش می‌دهد؟
این منطقه با مساحتی حدود 433 هزار و 500 کیلومتر مربع معادل 26 درصد از پهنه سرزمینی کشور، به عنوان وسیع‌ترین منطقه عملیاتی انتقال گاز کشور محسوب می‌شود.
هم‌اکنون سه ایستگاه تقویت فشار روی خط لوله 24 اینچ سرخون-رفسنجان به منظور جبران افت فشار گاز و افزایش توان انتقال آن، طراحی و احداث شده است. تاسیسات تقویت فشار گاز آب شیرین در 55 کیلومتری شهرستان بندرعباس، تاسیسات تقویت فشار گاز تنگ نی در نزدیکی شهرستان حاجی‌آباد و تاسیسات تقویت فشار گاز سیرجان در کیلومتر 20 جاده سیرجان - بافت مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و هفت ایستگاه تقویت فشار گاز نیز روی خط لوله هفتم سراسری طراحی شده که در آینده‌ای نزدیک اجرا می‌شود.
این تاسیسات به منظور بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری بیش از 3هزار و 400 کیلومتر خطوط لوله فشار قوی و تاسیسات کنترل فشار گاز از سال 82 در شهرستان‌های بندرعباس و سیرجان، از سال 94 در شهرستان‌های ایرانشهر، کهنوج و گورزین و از سال 96 در شهرستان کرمان به بهره‌برداری رسیده‌اند.
انتقال گاز از گورزین به بندرعباس چگونه انجام می‌شود؟
گاز از تاسیسات نم‌زدایی گورزین و پالایشگاه هنگام با خط لوله 12 اینچ قشم - بندرعباس که از زیر دریا عبور می‌کند به بخشی از صنایع غرب بندرعباس، شهرستان خمیر و نیروگاه بندرعباس منتقل می‌شود. ما تنها منطقه‌ای هستیم که حدود 2 کیلومتر خط لوله زیردریایی داریم. این خط نیازمند تعمیرات، نگهداری، آموزش، برنامه‌ریزی و تجهیزات خاص است. البته طول کامل این خط از لافت تا بندرعباس 69 کیلومتر است که تنها 2 کیلومتر از آن در بستر دریا واقع شده است.
از آنجا که امسال از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده، محقق شدن این موضوع تا چه اندازه در دستور کار شما قرار گرفته است؟
استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات و منابع داخلی و بهره‌مندی از حضور تامین‌کنندگان داخلی همواره جزو اولویت‌های ما بوده است و در سال جاری نیز توجه ویژه‌ای به این موضوع خواهیم داشت، همچنین بومی‌سازی دانش و تخصص در دستور کار صنعت گاز کشور قرار دارد، بنابراین تلاش می‌کنیم از تجهیزات و نیروهای بومی و داخلی بیشترین استفاده را داشته باشیم، اما در کنار این موضوع، انتظار می‌رود سازندگان داخلی نیز برای کیفی‌سازی محصولات توجه و اهتمام بیشتری داشته باشند.
بنابراین بهره‌گیری از نیروهای بومی نیز مورد توجه شما واقع شده است؟
منابع انسانی سرمایه‌ای ارزشمند و بدون جایگزین هستند. در کشورهای پیشرفته نیز رویکرد استفاده از جوانان و متخصصان همان کشور دنبال می‌شود. در منطقه 6 نیز تلاش می‌کنیم تا با آموزش، ایجاد نشاط و شادی، به وجود آوردن فضای اداری سالم و توجه به رفاه کارکنان، فضای کاری را بهبود ببخشیم. منطقه 6 عملیات انتقال گاز از گنجینه نیروهای جوان، متخصص و با تجربه برخوردار است که این موضوع نقطه قوت ما محسوب می‌شود.
حفظ حریم خطوط لوله در منطقه 6 عملیات انتقال گاز چگونه رعایت می‌شود؟خطوط لوله به عنوان یک سرمایه ملی است و حفاظت از آن، حفاظت از جان و مال مردم است. حفاظت از حریم خطوط لوله، وظیفه مناطق عملیات انتقال گاز است که برای دستیابی به این مقصود اقدام‌های مختلفی از جمله تبلیغات، فرهنگ‌سازی، توزیع کاتالوگ و نیز آموزش دانش‌آموزان انجام شده است. افزون بر این، بازدیدهای مستمر همراه با ابلاغ اخطاریه، جلسات متعدد با مسئولان محلی و مقامات اداری و سیاسی شهرستان‌ها و استان‌های همجوار با خطوط لوله، الزامی شدن اخذ استعلام قبل از هرگونه فعالیت یا صدور مجوز ساخت‌وساز، ساخت تابلوهایی با مضامین حریمی و نصب آن در مسیر خطوط لوله از جمله اقدام‌ها به‌منظور پیشگیری و جلوگیری از تجاوز به حریم خطوط لوله هستند.
در پایان، از آنجا که استان هرمزگان دربردارنده سه شرکت اصلی در صنعت گاز است، تعامل این سه شرکت با یکدیگر را چگونه ارزیابی می کنید؟
منطقه 6 عملیات انتقال گاز، شرکت گاز هرمزگان و شرکت پالایش گاز سرخون و قشم، سه شرکت گازی در استان هرمزگان هستند. ما یک زنجیره‌ایم و در قالب تولید، انتقال و توزیع به صورت مستمر با یکدیگر در ارتباط هستیم و تلاش می‌کنیم در بخش‌های مختلف عملیاتی، آموزشی و فرهنگی از تجربه‌های یکدیگر استفاده کنیم. این موضوع سبب صرفه‌جویی زمانی و اقتصادی برای هر سه مجموعه است.
فاطمه شعبانی
نظر شما