تلاش برای ازدیاد برداشت منابع هیدروکربوری در گوشه‎و‎کنار جهان

استفاده از روش‎هایی برای حفظ و صیانت از مخزن، بالابردن راندمان تولید و سعی بر نگه‎داشتن آن در حد مطلوب در طول زمان، از نکات قابل توجه در مدیریت مخازن است که در این میان می‎توان به روش‎هایی از جمله تزریق گاز، تزریق آب، تزریق فوم و ژل‎های پلیمری، استفاده از مواد شیمیایی و استفاده از روش‎های میکروبی .M.E.O.R اشاره کرد.

امروزه تلاش برای اجرای روش‎های ازدیاد برداشت، به ضرورتی اجتناب‎ناپذیر بدل شده که کشورهای برخوردار از ذخایر هیدروکربوری به انحای مختلف سعی دارند از این مهم غفلت نکنند. گوشه‎ای از تلاش‎های برخی کشورها در زمینه ازدیاد برداشت در سال 2017 میلادی که با استناد به مطالعات پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز استخراج شده، در ادامه آمده است:

  • شرکت نفتی شورون (Chevron) آمریکا در اکتبر 2017 اعلام کرد این شرکت برای نخستین بار به منظور افزایش تولید از مهم‌ترین میدان خود در دریای شمال نسبت به سرمایه‎گذاری در زمینه ازدیاد برداشت با روش پایه آبی تزریق پلیمر اقدام کرده است. در این میدان با طول عمر 20 سال، تعداد 6 حلقه چاه افقی طویل با هدف تزریق پلیمر حفر خواهد شد و در این صورت انتظار می‌رود ضریب بازیافت به میزان 5 تا 7 درصد افزایش یابد. تولید نفت و گاز از بخش بریتانیایی دریای شمال از سال 2000 میلادی به بعد به علت تخلیه میدان‌های قدیمی و نیز کاهش تدریجی سرمایه‎گذاری در پروژه‎های جدید افت کرده است و برخی شرکت‎های نفتی مثل شورون در حال سرمایه‎گذاری برای استفاده از فناوری‎های جدید ازدیاد برداشت از مخازن هستند.
  • طبق اعلام مدیر اقتصادی شرکت نفتی اوکسیدنتال (Occidental Petroleum Corp)، این شرکت هم‌اکنون روزانه حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز دی‎اکسیدکربن به منظور ازدیاد برداشت به مخازن آمریکا تزریق می‎کند. قسمت عمده این گاز از منابع طبیعی آمریکا تامین می‎شود که با گذر زمان رو به اتمام خواهد بود. این شرکت از پیشگامان اجرای پروژه‎های ازدیاد برداشت در جهان است و 34 پروژه تزریق دی اکسید کربن در دست انجام دارد که بیشتر در حوضه پرمین واقع در ایالت تگزاس آمریکاست. اکسیدنتال صنعت اتانول را منبعی ایده‌آل  و جذاب برای تامین دی‌اکسیدکربن مورد نیاز خود می‌داند و بدین منظور کارخانه‌های تولید اتانول را در تحقق این هدف حمایت می‌کند. برای اجرای یک پروژه ازدیاد برداشت به طور میانگین حدود 300 تا 500 میلیون فوت مکعب گاز دی‎اکسید کربن در روز مورد نیاز است. با وجود این‌که هر کارخانه اتانول به‌طور میانگین تنها 10 تا 15 میلیون فوت مکعب گاز دی‎اکسید کربن در روز تولید می‎کند، این موضوع بیانگر لزوم ایجاد شبکه‎ای از کارخانه‎های اتانول، جهت تامین دی‎اکسید کربن مورد نیاز در اجرای پروژه‎های ازدیاد برداشت است.
  • شرکت نفت و گاز وینترزهال آلمان در پروژه‌ای تحقیقاتی استفاده از قارچ شیزوفیلوم (Schizophyllum) در تزریق پلیمر را بررسی کرده است. این قارچ در حین رشد، گونه‎ای پلیمر ارگانیک تولید می‎کند که محققان معتقدند به دلیل تحمل دما و شوری بالا می‌تواند در عین حفظ ثبات مکانیکی، به منظور ازدیاد برداشت در صنعت نفت هم استفاده شود. شرایط مخازن نفتی خاورمیانه به گونه‎ای است که می‎توان از این نوع پلیمر در روش‎های ازدیاد برداشت استفاده کرد. به طور کلی تزریق پلیمر یک روش شیمیایی در ازدیاد برداشت است که در نتیجه افزایش گرانروی آب تزریقی، جبهه نفت باثبات بیشتری به سمت چاه تولیدی هدایت می‎شود و ضریب بازیافت نفت افزایش می‎یابد. استفاده از پلیمرهای ارگانیک به دلیل نیاز نداشتن به زیرساخت‎های جدید و سرمایه‎گذاری‎های کلان و نیز بهبود بازیافت نفت تا حدود 10 درصد مورد توجه قرار گرفته است. این روش به مدت چند سال در میدان باک‎استد (Bockstedt) آلمان آزمایش و بررسی شد و تاثیر مثبت آن بر تولید در شرایط مخزن به اثبات رسید. 
  • شرکت اکر بی پی (Aker BP) با هدف توسعه و ازدیاد برداشت از میدان‌هایی در فلات قاره نروژ، قرارداد لرزه‌نگاری چهاربعدی را با شرکت شلمبرژه به مدت چهار سال منعقد کرده است. ارزش این قرارداد بالغ بر 30 میلیون دلار و شروع آن از ماه مه سال 2017 است. طبق این قرارداد، برداشت لرزه‎ای دریایی چهاربعدی از این میدان‌ها ازسوی شرکت وسترن جکو (Western Geco) مجری پروژه‎های ژئوفیزیک شرکت شلمبرژه انجام می‎شود. از این داده‎ها برای اخذ تصمیم درباره توسعه میدان و حفاری چاه‌های جدید یا افزایش بازیافت از چاه‌های تولیدی موجود به روش تزریق گاز و آب استفاده خواهد شد.
  • تکنولوژی پیشرفته تصفیه آب (Water Treatment) تحت عنوان مایسلکس ری-جن (MYCELX RE-GEN) که قادر به تصفیه آب تولیدی در روش‎های ازدیاد برداشت شیمیایی و جداسازی پلیمر بدون تخریب و  جذب آن است، از سوی شرکت شلمبرژه ارائه شده است. این فناوری امکان بازیابی پلیمر و استفاده مجدد آن در مخزن را فراهم کرده، حال آن‌که در روش‎های متداول جداسازی مواد شیمیایی مانند پلیمر از آب برگشتی به سطح، پلیمر از بین می‎رود و این مسئله به هزینه‎بر بودن روش تزریق شیمیایی منجر شده و استفاده از آن را غیراقتصادی می‎سازد. تکنولوژی ارائه شده از سوی شلمبرژه در چند پروژه آزمایشی در هند و کشورهای آمریکای شمالی استفاده شده است.
  • ترکیب جدیدی از نانوذرات ازسوی پژوهشکده ایمنی  و انرژی در دانشگاه سوانسی (Swansea) انگلستان توسعه داده شده است که با افزودن این نانوذره به سورفکتانت، میزان ضریب بازیافت از 45 درصد به 58 درصد می‎رسد. این طرح با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی ایران در دست اقدام قرار گرفته است.
  • به منظور جلوگیری از کاهش نرخ تولید نفت در اندونزی، وزارت انرژی و منابع معدنی این کشور در حال تدوین دستورعملی است که بر اساس آن، شرکت‎های در حال عقد قرارداد توسعه میدان‌ها موظف به گنجاندن برنامه پیشنهادی برای اجرای عملیات ازدیاد برداشت نفت در قراردادهای خود شوند. این وزارتخانه سعی دارد به منظور افزایش انگیزه شرکت‎ها برای پیاده‌سازی عملیات ازدیاد برداشت، مشوق‎هایی را به محتوای این قراردادها اضافه کند. هم‌اکنون متداول‌ترین روش بهره‌برداری در اندونزی فرازآوری با گاز است که در دهه 1970 میلادی بیشترین بهره‎وری را داشت، اما تولید در مخازن این کشور به دلیل عمر بالای چاه‎ها و نبود اکتشافات جدید به صورت غیرمنتظره‌ای رو به کاهش است.
  • نروژ هم از شرکت‎های نفتی خود خواسته است از فناوری‌های ویژه‎ای برای افزایش تولید هیدروکربور استفاده کنند. مدیریت نفت نروژ (NPD) پیش‌بینی کرده که افزایش برداشت با استفاده از روش‌هایی مثل تزریق پلیمرها یا دی‎اکسید کربن در مخازن، سبب افزایش تولید نفت دریایی این کشور به میزان معادل 5408 میلیون بشکه نفت در سال شود. 
  • شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) به منظور پیشبرد مطالعات خود در روش‎های ازدیاد برداشت، سال گذشته توافقنامه‎ای را با مرکز مطالعات جامع نفت در دانشگاه برگن نروژ امضا کرد که براساس این توافقنامه، تعدادی از کارشناسان دکترای شاغل در شرکت ملی نفت ابوظبی در مطالعات صنعتی و به‎روز این مرکز مطالعات مشارکت کنند. زمینه همکاری این دو مجموعه، کاربرد روش‎های ازدیاد برداشت با رویکرد کاهش ریسک فناوری‎های مختلف به‌منظور استفاده بهتر از این فناوری‎ها در توسعه میدان‌های مختلف در آینده است. شرکت ملی نفت ابوظبی از سال 1996 میلادی به سمت مطالعات ازدیاد برداشت گام برداشت و هم‌اکنون با اجرای پروژه‎های سیلاب‎زنی با آب، در افزایش ضریب بازیافت از مخازن هیدروکربوری خود به نتایج مطلوبی رسیده است. طرح ازدیاد برداشت الریاده (AL Reyadah)  نمونه خوبی از رویکرد شرکت ملی نفت ابوظبی در افزایش ضریب بازیافت نفت است. این طرح با تمرکز بر جذب و ذخیره‎سازی دی‎اکسید کربن به ویژه از خروجی تاسیسات صنعت استیل در مصفا موفقیت بزرگی برای امارات متحده عربی رقم زد که با اجرای آن، سالانه 800 هزار تن گاز دی‎اکسیدکربن جذب و از طریق خط لوله 43 کیلومتری به میدان‎های باب (BAB Oil Field) و رومیثه (Rumaitha) منتقل می‎شود.
  • شرکت نفت عمان (PDO) به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده نفت و گاز عمان ادعا کرده است با وجود چالشی و پرهزینه بودن روش‎های ازدیاد برداشت، تولید نفت عمان با استفاده از این روش‎ها به حدود 250 هزار بشکه خواهد رسید. هم‌اکنون چند طرح ازدیاد برداشت در مقیاس صنعتی در این کشور فعال است که از آن جمله می‎توان به  تزریق امتزاجی گاز، تزریق مواد شیمیایی و روش‎های حرارتی اشاره کرد. افزون بر این، هم‌اکنون شرکت نفت عمان به دنبل خرید و جذب فناوری‎های نوین ازدیاد برداشت است. بزرگ‌ترین طرح ازدیاد برداشت عمان، طرح تزریق پلیمر در میدان مرمول (Marmul) است که پس از گذشت 6 سال ادامه دارد. تزریق پلیمر در این پروژه سبب تولید 12 میلیون بشکه نفت خام شده است. از سال 2015 این طرح وارد فاز جدید شده و 19 چاه تزریقی جدید در این میدان حفر شده است. همچنین در بلوک 6 میدان بیربا (Birba) تزریق امتزاجی 505 میلیارد مترمکعب گاز در طول 23 سال گذشته به تولید 8 میلیون بشکه نفت انجامیده است. در میدان نفتی قرن علم (Qarn Aalam) در مرکز عمان تزریق حرارتی گاز (GOGD) با تزریق 2.9 میلیون تن بخار در طول 6 سال گذشته 6 میلیون بشکه نفت تولید کرده که سهم ازدیاد برداشت آن 650 بشکه در روز بوده است. در میدان امل (Amal) هم سیلاب‎زنی با بخار در دستور کار قرار گرفته است. 
کد خبر 283190

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =