تدوین مقررات و ضوابط فنی برای صرفه‌جویی انرژی در بخش ساختمان  با توجه به بالا بودن سهم مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری (حدود ۴۰ درصد از کل انرژی مصرف شده در کشور) در سال ۱۳۷۰ با تدوین مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان آغاز شد و آیین‌نامه اجرایی و برنامه بلندمدت اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در اسفند ماه سال ۱۳۸۱ به تصویب وزیر وقت مسکن و شهرسازی رسید و به وزارت کشور ابلاغ شد.پس از آن وزارت کشور نیز جدول زمانبندی اجرای مبحث نوزدهم را برای اجرا به شهرداری تهران و معاونت عمرانی استانداری‌های کشور ابلاغ کرد.

اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، در مراحل طراحی ساختمان‌های جدید با کاربرد سیستم‌های ساختمانی نوین، عایقکاری پوسته خارجی ساختمان، پنجره‌های دو یا چند جداره، جایگزینی سیستم‌های موجود با تجهیزات گرمایشی و سرمایشی و لوازم خانگی راندمان بالا، از ظرفیت‌های عمده برای افزایش بهره‌وری در بخش ساختمان است.

توجه به این نکته ضروری است که اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان گرچه تا حدودی سبب افزایش هزینه‌های ساختمان می‌شود، اما با توجه به صرفه‌جویی انجام‌شده هزینه‌های بهره‌برداری و مصرف انرژی ساختمان را کاهش می‌دهد.

طراحی معماری و نحوه اجرای صحیح پوسته خارجی ساختمان، مهم‌ترین عامل در صرفه‌جویی انرژی ساختمان و ایجاد شرایط آسایش حرارتی است.

بازشوهای شفاف (پنجره‌ها) بیشترین اتلاف حرارت را در کشور ما دارند. استفاده از پنجره‌های دوجداره با پروفیل‌های UPVC یا آلومینیوم حرارت بند روشی موثر برای عایقکاری حرارتی پنجره‌هاست. استفاده از قاب‌های نوین UPVC و آلومینیوم ترمال بریک، شیشه‌های دو یا چند جداره و پوشش‌های  کم گسیل روی شیشه‌ها، می‌تواند تا ۳۰ درصد در صرفه‌جویی انرژی موثر باشد.

افزون بر الزامات معماری و پوسته ساختمان، رعایت اصول بهینه‌سازی انرژی در تاسیسات مکانیکی و برقی نیز در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان مورد تاکید قرار گرفته است که در این خصوص می‌توان به کنترل و برنامه‌ریزی سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی و سیستم‌های تهویه و تعویض هوا اشاره کرد که در کلیه سیستم‌ها از جمله آبگرم مصرفی نیز الزام‌های موردنیاز برای عایق کاری حرارتی منابع - مخازن و لوله‌های توزیع آبگرم ارائه شده است.

در بخش روشنایی نیز به الزام‌های سیستم‌ها و تجهیزات مربوطه و سیستم‌های کنترل روشنایی و استفاده از نور طبیعی و موارد مرتبط اشاره شده است.

با رعایت الزامات صرفه‌جویی انرژی در ساختمان از جمله مبحث ۱۹ مقررات ملی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد صرفه‌جویی انرژی قابل دستیابی است.

با وجود گذشت ۲۸ سال از زمان تدوین و ابلاغ نخستین ویرایش این مبحث، رعایت الزام‌های آن در ساخت‌وسازها تاکنون به‌طور کامل اجرایی نشده و تنها نصب پنجره‌های دوجداره توسط سازندگان ساختمان و بهره‌برداران مورد توجه قرار گرفته است.

شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت از همان سال‌های آغازین فعالیت خود با ارتباط موثر با ارگان‌های مسئول اجرا و بازنگری مبحث ۱۹، تهیه جزئیات اجرایی این مبحث، آموزش مهندسی ناظر، اطلاع رسانی و تهیه نرم‌افزار محاسبات چک لیست انرژی و موارد مرتبط تسهیل در اجرای کامل الزام‌های فنی این مبحث در ساخت‌وسازها را پیگیری کرده است.

هم‌اکنون ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، فرصت مناسبی فراهم کرده تا با پرداخت بخشی از مبلغ صرفه‌جویی انرژی به سرمایه‌گذاران عامل صرفه‌جو انگیزه لازم برای اجرای موارد ارتقا کارایی انرژی ساختمان فراهم شود. در این راستا مقدمات «طرح افزایش کارایی انرژی ساختمان با اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان» در شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در دست اقدام و پیگیری است. پیش‌بینی می‌شود در صورت تصویب طرح فوق‌الذکر در شورای محترم اقتصاد و همکاری سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط از جمله وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی، اجرای کامل این طرح، منجر به کاهش قابل توجه مصرف گاز و کاهش انتشار آلاینده‌های زیست محیطی ‌شود.

کوروش هاشمی
منبع:شرکت بهینه سازی مصرف سوخت