هفته آخر آذرماه هر سال به نام هفته پژوهش و روز بیست‌وپنجم آذرماه به‌عنوان روز پژوهش نامگذاری شده است. فرصت را مغتنم شمرده و ضمن تبریک مناسبت روز و هفته پژوهش به تمام همکاران گرامی در شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه، یادآور می‌شود تحقق اهداف بلندمدت سند چشم‌انداز نفت و گاز کشور، جز با اندیشیدن و تبدیل ایده‌ها به نوآوری در صنعت پیچیده نفت و گاز امکان‌پذیر نیست.
دستیابی به این مهم نیازمند نگرشی جدید مبتنی بر تفکر نوآورانه باز در تمامی حوزه‌های فنی، اقتصادی، مالی، بازاریابی، منابع انسانی، پشتیبانی و فناوری اطلاعات و... است تا از این طریق گام موثری در جهت ارتقای بهره‌وری در صنعت نفت و گاز برداشته شود. این تفکر مستلزم آن است که عنصر نوآوری در تمامی بخش‌های شرکت نفوذ کرده و با ارائه راهکارهای خلاقانه در جهت بهبود مستمر فعالیت‌های شرکت، به صورت فرهنگ سازمانی درآید. بدیهی است در راستای ارتقای عملکرد صنعت نفت و گاز کشور و رفع مشکلات پیش روی آن، ارائه راهکارهای نوآورانه بومی و متناسب با شرایط و توانمندی‌های کشور، بسیار کاراتر و موثرتر از کپی‌برداری از روش‌ها و راه‌حل‌های مورد استفاده در سایر کشورها و یا شرکت‌های نفتی دنیا خواهد بود.
امروزه عصر فناوری آغاز شده است و ادامه حیات هر شرکتی منوط به توجه به مقتضیات، شرایط و الزامات خاص این عصر است برای مثال می‌توان به از بین رفتن نوکیا در مقابل سامسونگ یا HQ در مقابل IBM به دلیل عدم توجه کافی به توسعه فناورانه اشاره کرد. این موضوع برای شرکت‌های ملی و بین‌المللی نفت و گاز نیز مصداق دارد. یکی از ویژگی‌های عصر فناوری سرعت تغییرات و انواع نوآوری‌هایی است که در حوزه تولید و استفاده از انرژی به‌وجود آمده و می‌آید و می‌تواند بر نوع و میزان مصرف انرژی و در نتیجه مدل کسب‌وکار شرکت اثرات شگرفی داشته باشد. در این عصر جدید، اکوسیستم‌های مختلفی (اکوسیستم‌های صنعتی، نوآوری، کسب‌وکار، کسب‌وکار دیجیتال، کارآفرینی) ایجاد شده‌اند از آنجا که صنعت نفت و گاز ماهیتی چندگانه و چندبعدی دارد، باید تمامی آن اکوسیستم‌ها مورد توجه قرار گیرند. پیاده‌سازی مدل‌های رایج و مرسوم در دنیا در اکوسیستم نفت و گاز کشور نمی‌تواند چندان اثربخش و کارآمد باشد و باید به دنبال مدل‌های تلفیقی و کاربردی مبتنی بر تفکر طراحانه با قابلیت انطباق با اکوسیستم چندبعدی نفت و گاز بود.
اکثر مدل‌های نوآورانه برای ارائه محصولاتی راهکارگرا برای عرضه به بازار است، اما اکثر شرکت‌های بین‌المللی نفتی افزون بر نیاز به نوآوری محصول‌گرا به علت نیازهای پیچیده و چند بعدی به نوآوری‌های راهکار حل مسئله‌گرا نیز نیاز دارند، بنابراین ضروری است شرکت ملی نفت ایران نیز با بهره‌گیری از تجارب برتر سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ و معتبر دنیا از رویکرد ترکیبی مدل‌های نوآورانه راهکارگرا و نوآوری‌های حل مسئله‌گرا بهره برد و مدل‌های جدیدی برای نوآوری طراحی کند که با ساختار خود همخوانی داشته و نیازهای آن را با نوآوری هدایت‌شده و استفاده از اکوسیستم موجود و شبکه‌سازی برطرف کند.
مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران با توجه به مطالب یادشده و نیز با عنایت به عزم و اهتمام جدی مدیرعامل محترم شرکت ملی نفت ایران در ایجاد تغییرات و نوآوری برای خلق ارزش و افزایش بهره‌وری، اقدام‌های لازم در خصوص ایجاد زیرساخت‌های توسعه فناوری در بخش بالادستی نفت و استفاده از راهکارهای فناورانه و نوآورانه باز را به انجام رسانده است، به‌گونه‌ای که هم اکنون تعاملی سازنده و دوسویه بین دانشگاه‌ها و شرکت‌های عملیاتی به‌وجود آمده است و افزون بر آن با تمهیدات اندیشیده‌شده زمینه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان نیز فراهم شده است. حمایت فناورانه از سازندگان تجهیزات، امکان حضور اعضای هیئت علمی به‌عنوان فرصت مطالعاتی صنعتی، بازدید محققان و نوآوران از مراکز عملیاتی شرکت ملی نفت ایران، حمایت از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و انجام پروژه‌های تحقیقاتی و فناورانه از جمله دیگر اقدام‌های انجام شده است. هم‌اکنون ۱۴ مگاپروژه ۱۰ ساله با ۱۴ دانشگاه و پژوهشگاه برتر کشور در حوزه‌های میدان محور و علوم زمین محور منعقد شده است که تنها با افزایش یک درصد ضریب بازیافت از میدان‌های واگذار شده به دانشگاه‌ها افزون بر ۱۳۲ میلیارد دلار درآمد ارزی به دنبال خواهد داشت، ضمن آنکه پس از بیش از ۱۱۰ سال سابقه تولید نفت در کشور، پتانسیل ایجاد مراکز تخصصی ازدیاد برداشت در دانشگاه‌های کشور نیز فراهم شده است.
امید است با همکاری صمیمانه‌ای که بین شرکت‌های تابعه و مدیریت‌های ستادی شرکت ملی نفت ایران با حوزه پژوهش و فناوری به‌وجود آمده است و این نکته که خوشبختانه تفکر فناورانه و نوآورانه در شرکت ملی نفت ایران به یک فرهنگ سازمانی تبدیل شده است، به‌زودی شاهد دستاوردهای فناورانه و ارتقای بهره‌وری در حوزه‌های اکتشاف و تولید باشیم.
ابراهیم طالقانی
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران
نظر شما