میدان‌های نفتی غرب کارون از اولویت‌های نخست توسعه در ایران هستند که همپوشانی منابع هیدروکربوری آن با کشور عراق بر اهمیت آن افزوده است. این میدان‌ها در سالی که مزین به‌ نام «جهش تولید» است، یکی از اهداف مهم توسعه‌ای و جزو اصول کلیدی سیاست‌های کلی نظام در قالب چشم‌انداز و ابلاغیه رهبر معظم انقلاب است که ضمن افزایش ظرفیت تولید نفت خام و تأمین امنیت انرژی، جایگاه کشور در بازارهای جهانی را تقویت و قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی در مجامع بین‌المللی را افزایش خواهد داد.

طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی یادآوران، آزادگان، یاران و همچنین طرح‌های تلمبه‌خانه و نیروگاه که از جمله پروژه‌های تعریف‌شده و در دست اجرا در حوزه غرب کارون تلقی می‌شوند، هم‌اکنون بر مبنای برنامه، در حال توسعه هستند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، تولید بیش از یک میلیون بشکه نفت از میدان‌های مشترک غرب کارون هدف‌گذاری شده که برای رسیدن به این هدف، ظرفیت این روش‌ها افزایش تولید مرحله‌ای است که توانسته با به حداقل رساندن خواب سرمایه و ایجاد حداکثر بازدهی، سطح تولید را به میزان قابل قبولی افزایش دهد. استفاده از سیستم فرآورشی سیار یا نصب و راه‌اندازی پمپ‌های درون چاهی نیز از دیگر روش‌های افزایش تولید در حوزه غرب کارون است که در دستور کار قرار دارد.

هم‌اکنون بخشی از افزایش تولید روزانه نفت میدان آزادگان جنوبی با استفاده از دستگاه فرآورش سیار (Skid Mounted) به میزان ۴۰ تا ۵۰ هزار بشکه انجام می‌شود که این شیوه تولید نفت می‌تواند در دیگر میدان‌های مشترک هم عملیاتی شود. استفاده از این واحدهای فرآورشی به‌عنوان یک فرهنگ رایج شناخته شده است. این تأسیسات که کارکرد واحدهای فرآورشی کامل را دارند برای نخستین بار در میدان نفتی آزادگان جنوبی به‌کار گرفته شد که از زمان تأمین تا اجرا کمتر از یک سال به اتمام رسید. در ضمن فرآیند ساخت بزرگ‌ترین واحد فرآورش بالادستی صنعت نفت کشور به ظرفیت ۳۲۰ هزار بشکه در روز در حال اجراست که پیش‌بینی می‌شود فرآورش همه نفت تولیدی برنامه‌ریزی‌شده در آزادگان جنوبی تا پایان سال ۱۴۰۰ انجام شود. در مجموع براساس هدف‌گذاری انجام شده، تلاش برای افزایش ظرفیت تولید نفت تا ٣۵٠ هزار بشکه در روز در غرب کارون با توسعه فاز نخست میدان‌های آزادگان جنوبی، یاران جنوبی و فاز دوم میدان‌های یادآوران و آزادگان شمالی در سال جدید ادامه دارد.

طرح‌های توسعه‌ای غرب کارون

فاز نخست طرح‌های توسعه‌ای در حوزه غرب کارون اکنون یا به اتمام رسیده یا در حال طی کردن مراحل نهایی است. توسعه فاز دوم این طرح‌ها نیازمند برنامه‌ریزی، پیگیری و انعقاد قرارداد است که امیدواریم امسال شاهد امضای فاز دوم برخی از این طرح‌های توسعه‌ای باشیم.

میدان نفتی آزادگان جنوبی بخشی از میدان نفتی آزادگان است که در حدود ۸۰ کیلومتری غرب اهواز در منطقه مرز مشترک ایران و عراق واقع شده است. در طرح جامع توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی دو فاز تعریف شده است که بر مبنای آن، تولید در فاز نخست ٣٢٠ هزار بشکه در روز و در فاز دوم توسعه به ٦٠٠ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. سرعت توسعه میدان آزادگان جنوبی که از سوی پیمانکاران داخلی در حال انجام است، نه‌تنها کم نشده، بلکه با شتاب ادامه دارد.

تولید نفت از میدان یاران شمالی هم که یکی از طرح‌های بیع متقابل است، از سوی شرکت ایرانی توسعه نفت و گاز پرشیا، تأمین مالی شده و مراحل توسعه آن در حال انجام است. قرارداد فاز دوم این میدان هم به‌زودی به امضا خواهد رسید.

همچنین تلاش بر این است که امسال از میدان نفتی یادآوران افزایش ظرفیت تولید ۵۰ هزار بشکه‌ای را شاهد باشیم.

غرب کارون، تبلور توانمندی ایرانی

با توجه به اهمیت پروژه‌های تعریف‌شده در غرب کارون و ضرورت تسریع در فرآیند برداشت از این میدان‌ها، انجام بخش عمده‌ای از فعالیت‌های تعریف‌شده در چرخه توسعه و تولید نفت، شامل پروژه‌های حفاری چاه‌ها، احداث خطوط انتقال نفت و ایستگاه‌های ارسال نفت خام و بهره‌برداری از تأسیسات نفتی در طرح توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون و پروژه‌های جنبی آن به شرکت‌های داخلی سپرده شده است، همچنین سهم اشتغال‌زایی برای مردم بومی، در حوزه عملیاتی غرب کارون در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است، به‌طوری که به‌کارگیری نیروهای بومی مطابق با دستور مقام عالی وزارت نفت در دستور کار قرار دارد. از سوی دیگر باید در نظر داشت که هم‌زمان با توسعه میدان‌های نفتی غرب کارون، زیرساخت‌های گسترده‌ای ایجاد می‌شود و اشتغال و اقتصاد در منطقه رونق می‌گیرد که به تقویت امنیت در نوار مرزی می‌انجامد.

این منطقه راهبردی در غرب کارون، بخش بزرگی از حوزه کاری شرکت مهندسی و توسعه نفت، از زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران است که با توجه به راهبردی و پراهمیت بودن پروژه‌های ملی که در دست اجراست، برای شتاب‌بخشی به بهره‌برداری مطلوب و به‌موقع از میدان‌های نفتی غرب کارون که بیشتر آنها مشترک است، همه توان خود را با تکیه بر نیروی انسانی ارزشمند کشورمان به‌کار گرفته است.

تورج دهقانی 

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت

منبع: روزنامه ایران