به گزارش خبرنگار شانا، بیژن زنگنه امروز (دوشنبه، ۳۱ شهریورماه) در آیین امضای ۱۳ قرارداد کلان‌ پژوهشی در حوزه ازدیاد برداشت‌ میدان‌های نفت و گاز سخنان خود را با یادآوری سال ۵۹ این‌گونه آغاز کرد: سال ۵۹ در بعدازظهر چنین روزی دولت بعثی عراق یک مرحله جدید را در جنگ و تجاوز به جمهوری اسلامی آغاز کرد. آن روز من کاملاً یادم است؛ عصر بود در ساختمان ستاد انقلاب فرهنگی که پشت تالار وحدت بود، جلسه داشتیم که ناگهان تمام آسمان تهران پر از هواپیما شد و گفتند فرودگاه تهران را زدند.

وی ادامه داد: آن دوران را ملت ما با استقامت، شهادت، فداکاری و جهاد گذراند. اکنون اگر ما سرپا هستیم به برکت جهاد مجاهدان گمنام این سرزمین است که آن دوران را پشت سر گذاشتند. البته اکنون نیز جنگ است، منتها این جنگ بدون خونریزی است که آمریکا علیه ما راه انداخته است.

وزیر نفت گفت: خاطره همه شهیدان بزرگوار، ایثارگران، خانواده‌هایشان و همه عزیزان و رزمندگانی را که در دفاع مقدس فداکاری کردند و برای ما عزت آفریدند گرامی می‌دارم.

دانشگاه‌ها قلب پیوندی برای نفت

زنگنه با این مقدمه و با بیان اینکه از مدیران دانشگاه‌ها، مسئولان پروژه‌ها در دانشگاه‌ها، استادان، دانشجوها که با حوصله و صبر زیاد این دوران را طی کردند، قدردانی می‌کنم، یادآور شد: دانشگاه و صنعت باید با هم کار کنند و لازم و ملزوم هم هستند. آنها بدون هم نمی‌توانند زنده بمانند. بارها این مثال را زدم وقتی قلب فردی با مشکل روبه‌رو می‌شود یک قلب جدید به آن پیوند می‌زنند. تمام بدن در مقابل قلبی که پیوند زده می‌شود تجهیز می‌شود تا این پیوند را دفع کند. تمام پیشرفت بشر این است که کاری کند این سیستم ایمنی بدن را کنترل کند که این پیوند را دفع نکند و این را به‌عنوان جزء خودش بپذیرد و پس از آن با هم زندگی کنند.

وی با بیان اینکه من همیشه گفتم دوستان تحمل کنید، صبر کنید، حوصله کنید. این دو (صنعت و دانشگاه) با همدیگر مانند قلب پیوندی می‌مانند، تصریح کرد: دانشگاه‌ها قلب پیوندی برای نفت هستند. بدانید نفت با تمام قدرت سعی می‌کند شما را دفع کند و شما هم حوصله کنید.

وزیر نفت یادآور شد: دانشگاه‌ها خیلی حوصله کردند که از آنها تشکر می‌کنم. همکاران من هم حوصله کردند و از آنها هم متشکرم. اکنون پیوند نفت و دانشگاه برقرار شده است.

زنگنه با اشاره به اینکه ۹ قرارداد نخست بخش بالادستی صنعت نفت به‌سختی و به زور با دانشگاه‌ها امضا شد، تصریح کرد: ۱۳ قرارداد امروز نتیجه پیوند دانشگاه و صنعت نفت است که در کنار افزایش بازیافت و بهبود تولید دستاورد بزرگی است. ما هم اگر بخواهیم دیگر نمی‌توانیم نفت و دانشگاه را از هم جدا کنیم.

رکن نخست؛ سرمایه انسانی متخصص

وی چهار رکن را برای توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت عنوان کرد و با بیان اینکه مهم‌ترین موضوع در بخش بالادستی صنعت نفت افزایش ضریب بازیافت و بهبود ضریب برداشت نفت (EOR & IOR) است، توضیح داد: نخستین رکن برای توسعه فناوری ظرفیت نیروی انسانی متخصص است. اکنون دانشگاه‌های ما در بخش بالادستی نفت با تلاش‌هایی که از سال ۷۷ آغاز شد، وضع خوبی دارند.

وزیر نفت با یادآوری اینکه سال ۷۷ تنها ۵ یا ۶ استاد دانشگاه در بخش بالادستی نفت بود، اما به برکت کارهایی که در این سال‌ها انجام شده است بسیاری از افرادی که از نفت بورسیه شدند و به خارج از کشور رفتند، برگشتند و سبب افتخار استادان و دانشگاه‌های ما شدند، تصریح کرد: اکنون دانشجویان فراوانی در بخش بالادست صنعت نفت فارغ‌التحصیل شدند یا در حال تحصیل هستند.

زنگنه تأکید کرد: بنابراین نخستین رکن توسعه فناوری، نیروی متخصص علاقه‌مند است که اکنون آن را داریم. بدون داشتن نیروی متخصص نمی‌شود از پژوهش صحبت کرد. به آن معنا که وقتی ما گروه آموزشی نفت در بالادست نداشتیم چگونه‌ می‌توانیم درباره پژوهش صحبت کنیم؟

رکن دوم؛ پژوهش

وی دومین رکن توسعه فناوری در بخش بالادست را پژوهش دانست و گفت: خوشبختانه در این بخش پیشرفت خوبی حاصل شده است و به سمتی حرکت می‌کنیم که دانشگاه‌های ما می‌توانند ادعا کنند که مطالعات برای نمونه افزایش ضریب بازیافت مخازن را انجام می‌دهند و این موضوع برای ما بسیار بسیار مهم است.

وزیر نفت ادامه داد: سرمایه‌گذاری قابل توجهی در تجهیز آزمایشگاه‌ها انجام شد. ما دانشگاه نفت و پژوهشگاه صنعت نفت را تقویت کردیم، البته از این پس هم دانشگاه نفت و پژوهشگاه صنعت نفت را تقویت می‌کنیم، اما تأکید می‌کنم انحصار برای هیچ‌کدام از اینها را قبول ندارم، یعنی اگر کسانی در دانشگاه نفت و پژوهشگاه صنعت نفت به دنبال این هستند که انحصاری کار کنند این را بدانند که با آنان موافق نیستم.

زنگنه با تأکید بر تقویت پژوهشگاه صنعت نفت و دانشگاه صنعت نفت در بخش پژوهش یادآوری کرد: هر دو این مجموعه هم‌اکنون برای مطالعه میدان‌های نفت و گاز با نفت قرارداد دارند، اما انحصار نه. انحصار برخلاف رقابت در هیچ موردی خوب نیست.

وی افزود: ما نمی‌توانیم از ظرفیت عظیمی که در دانشگاه‌های مختلف کشور ایجاد شده استفاده نکنیم، جهان تغییر کرده است و ما باید متوجه این تغییرات شویم. ایران هم بسیار تغییر کرده است و باید این را بپذیریم و بر مبنای آن عمل کنیم.

 رکن سوم؛ ظرفیت‌های حرفه‌ای

زنگنه از ظرفیت‌های حرفه‌ای به‌عنوان رکن سوم توسعه فناوری در بخش بالادستی نام برد و در توضیح بیشتر آن گفت: ظرفیت‌های حرفه‌ای در دنیای امروز، ظرفیت‌هایی هستند که توسعه فناوری را سامان می‌دهد. امروز اگر کسی بخواهد کالایی را بفروشد یا خدماتی ارائه دهد اگر نتواند روز به روز کیفیت کالا و خدماتش را بالا ببرد و قیمتش را رقابتی کند، از دور رقابت خارج می‌شود.

وی بر ضرورت تقویت ظرفیت‌های حرفه‌ای در کشور تأکید کرد و از شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) به‌عنوان نمونه‌ای در این زمینه نام برد و افزود: شرکت اکتشاف و تولید (E&P) به معنای شرکتی است که می‌خواهد نفت را کشف و برداشت کند، اگر شرکتی ببیند با افزایش برداشت نفت درآمد بیشتری خواهد داشت، حاضر می‌شود جدا از ما برای برداشت بیشتر نفت، پول هزینه کند.

وزیر نفت با بیان اینکه ظرفیت‌های حرفه‌ای در زمینه E&Pها، پیمانکاران عمومی، پیمانکاران  EPD، حفاری، خدمات حفاری و مشاوران بالادستی مخازن مهم هستند، تصریح کرد: ما اکنون در بخش مشاوران بالادستی مخازن در کشور کمبود داریم. در تلاش هستیم مشاوران بخش‌های دیگر را در این بخش تجهیز کنیم.

رکن چهارم، مدیریت، سیستم‌ها و نظام اجرا

زنگنه چهارمین رکن توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت را «مدیریت، سیستم‌ها و نظام اجرا» عنوان کرد و گفت: معتقدم این رکن مهم‌ترین است. مدیریت پیشرفته، محصول فناوری است و بالاترین تأثیر را در توسعه فناوری دارد؛ یعنی هم فرزند فناوری است و هم خودش می‌تواند فناوری را توسعه دهد و این خیلی خیلی مهم است. بعضی از روش‌های اجرا سبب می‌شود ما به‌طور طبیعی زمینه را برای توسعه فناوری فراهم کنیم و بعضی از روش‌های اجرا توسعه فناوری را دچار مشکل می‌کند.

درهای صنعت نفت به روی پژوهشگران باز است

وی با تأکید بر اینکه در موضوع پژوهش حرکت رو به جلو بوده و به‌خوبی پیش رفته است، تصریح کرد: همانند سال‌های گذشته هیچ مضایقه‌ای برای کمک به دانشگاه‌ها ندارم، هر نشستی با دانشگاهیان داشتیم حرف‌هایشان را شنیده‌ایم. خیلی‌هایش هم منطقی بوده و سعی کرده‌ایم برای حل آن گام برداریم.

وزیر نفت تصریح کرد: دوستان، درهای صنعت نفت امروز به روی همه محققان و پژوهشگران باز است، شهرک نفت به‌طور حتم باید بشود، پارک فناوری را که مجوز آن را گرفته‌ایم، فعال می‌کنیم، صندوق پژوهش و فناوری کارش را شروع می‌کند. از استارت‌آپ‌ها، دانش‌بنیان‌ها و شتاب‌دهنده‌ها کامل حمایت می‌کنیم همچنین از ایجاد مراکز نوآوری جنب دانشگاه‌ها کاملاً حمایت و در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنیم.

زنگنه به امضای قرارداد در بخش پایین‌دستی صنعت نفت با دانشگاه‌ها نیز اشاره کرد و با بیان اینکه در این بخش نیز کارهای مهمی انجام شده، اما به‌خوبی بخش بالادستی نبوده است، تصریح کرد: در بخش پایین‌دستی هدف ما بیشتر لایسنس است، یعنی بتوانیم به فرآیندهای تولید در بخش‌های پرمصرف همانند اوره، آمونیاک، الفین‌ها و... دست پیدا کنیم. این موضوع می‌تواند حجم بزرگی از اشتغال ایجاد کند.

وزیر نفت تصریح کرد: از همه عزیزان، استادان، رؤسای دانشگاه‌ها که با مشغله کاری و با جدیت تشریف ‌آورند، تشکر می‌کنم. این برای من مایه دلگرمی است. من متوجه می‌شوم که دوستان چقدر به این کار جدیت دارند و این دینی بر گردن من می‌گذارد، همچنین از همکارانم در نفت هم تشکر می‌کنم که زحمت کشیدند. ما از سدهای بزرگی عبور کردیم.