به گزارش شانا به نقل از پژوهشگاه صنعت نفت، سعید شکری عنوان کرد: پیاده‌سازی این نوع فناوری‌ها در صنعت نفت و گاز یک امر تزئینی نیست، بلکه یک الزام و امری تحول‌آفرین است که باید در اسرع وقت اتفاق افتد و بسیاری از چالش‌های عملیاتی که امروزه در صنعت نفت و گاز با آن روبه‌رو هستیم از طریق این نوع فناوری‌ها قابل حل است.

رئیس گروه فناوری و نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت اظهار کرد: هر روزه در مراحل مختلفی از تولید و عرضه محصولات و فرآورده‌های حاصل از صنعت نفت و گاز، حجم عظیمی از داده‌ها تولید و ذخیره می‌شوند و این فرصت را در اختیار ما قرار می‌دهد که از این داده‌ها همگام با انقلاب صنعتی چهارم با کمک فناوری‌های مبتنی بر الگوهای داده‌محور و هوش مصنوعی برای تولید ثروت، ارتقای بهره‌وری و سودآوری بالاتر بهره‌برداری کنیم. اهمیت داده‌ها کمتر از اهمیت نفت و گاز نیست. به‌دلیل اهمیت داده‌ها در تولید ثروت در امارات متحده عربی حتی وزارتخانه هوش مصنوعی تأسیس شده است.

تحول صنعت نفت و گاز با دوقلوی دیجیتال

شکری در ادامه اظهارات خود به مقوله دوقلوی دیجیتال در این راستا اشاره کرد و یادآور شد: تحول دیگری که به‌وسیله انقلاب صنعتی چهارم در صنعت نفت و گاز اتفاق می‌افتد دوقلوی دیجیتال یا همزاد دیجیتال است که در واقع بازنمایی مجازی از سیستمی فیزیکی در صنعت و مدلی زنده است که هم‌زمان می‌تواند به‌صورت سیستمی جداگانه روی پای خودش بایستد و داده‌ها را به‌طور مداوم از سنسورها دریافت کند و در چرخه آن اطلاعات را به‌صورت بر خط به سیستم فیزیکی بفرستد.

وی تصریح کرد: این فناوری‌ها به صنعت نفت و گاز کمک می‌کند تا مشکلات سخت‌افزاری یا فیزیکی را به‌سرعت شناسایی و نتایج را با سطح بالایی از صحت و دقت پیش‌بینی کنند که این امر، بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها را به‌دنبال خواهد داشت. برای مثال شرکت نفتی گزپروم روسیه و شرکت فنلاندی Zyfra سرمایه‌گذاری مشترک بزرگی را برای بخش نفت و گاز ایجاد کرده‌اند که هدف آن متمرکز کردن مدیریت عملیاتی و ایجاد دوقلوهای دیجیتال از طریق فناوری هوش مصنوعی است.

رئیس گروه فناوری و نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت به سهم این دست از فناوری‌ها در اقتصاد دنیا اشاره کرد و گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها، سهم هوش مصنوعی در اقتصاد جهان در سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۵ تریلیون دلار می‌رسد و حدود ۷۰ درصد شرکت‌های جهان تا سال ۲۰۳۰ حداقل یک نوع هوش مصنوعی را به کار خواهند گرفت. کشور چین مدعی است که تا سال ۲۰۳۰ رهبری جهان در زمینه هوش مصنوعی  را در اختیار خواهد داشت و بعضی برآوردها می‌گویند هوش مصنوعی در صنعت نفت و گاز می‌تواند تا سال ۲۰۲۲ به رقم عظیم ۲.۸۵ میلیارد دلار برسد.

شکری تصریح کرد: پژوهشگاه از سال‌های گذشته در این مسیر گام نهاده و طرح‌ها و پروژه‌هایی را به این منظور انجام داده است. پژوهشگاه در حال پیاده‌سازی این نوع فناوری‌ها در حوزه‌های پالایش داده‌ها و معتبرسازی آنها، حذف خطاهای فرآیندی، بهینه‌سازی همزمان فرآیند (RTO) و طراحی سنسور مجازی (Soft Sensor) در پالایشگاه‌های نفت و گاز کشور و بهینه‌سازی هم‌زمان تولید (RTPO)، مدل‌سازی داده محور و چاه هوشمند در بالادستی نفت است.

اهمیت محصولات داده‌محور در جهان

وی با بیان اینکه در صنایع نفت و گاز دنیا اهمیت محصولات داده‌محور کمتر از تجهیزات سخت‌افزاری نیست، اظهار کرد: از میان این فناوری‌ها هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در اولویت نخست شرکت‌های نفتی تراز نخست دنیا قرار دارند. به عنوان نمونه شرکت بزرگ نفتی گازپروم روسیه با یاندکس (در روسیه معادل گوگل است) توافقنامه همکاری برای پیاده‌سازی یادگیری ماشین و هوش مصنوعی برای بخش‌های بالادستی و پایین دستی نفت منعقد کرده‌اند، همچنین شرکت‌های نفتی استات اویل نروژ، ادنوک امارات، آرامکوی عربستان و پتروبراس برزیل در حال پیاده‌سازی این نوع فناوری‌ها هستند.

رئیس گروه فناوری و نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت عنوان کرد: هنگامی که از این فناوری‌ها سخن به میان می‌آوریم، هدف پیاده‌سازی یک سیستم به‌منظور پایش دقیق فرآیند و ایجاد محصولات با کیفیت‌تر، کاهش میزان آنالیزهای روزمره، کمک به تصمیم‌سازی بهتر، کاهش هزینه‌ها و کمک به مهندسان عملیاتی در بهره‌برداری با ضریب اطمینان بالاتر در بخش‌های بالادستی و پایین‌دستی نفت است.

شکری افزود: فناوری هوش مصنوعی می‌تواند به تولیدکنندگان نفت و گاز کمک کند تا ببینند تولید یک چاه نفت چه تغییراتی با زمان خواهد داشت. از طرف دیگر این فناوری در تجزیه و تحلیل داده‌های عملیاتی، بهبود عملکرد تجهیزات و در عملیات حفاری و اکتشاف نفت و گاز می‌تواند نقش کلیدی ایفا کند.

روند مطلوب توسعه تحول دیجیتال

وی وجود ظرفیت‌های داخلی برای توسعه تحول دیجیتال را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: فارغ‌التحصیلان بسیار خوبی در دانشگاه‌های کشور وجود دارد و آمار مقالات بالایی که در این حوزه‌ها وجود دارد گواه این مسئله است و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) کشور ما را در زمره کشورهای برتر این حوزه‌ها گزارش کرده است. در سال‌های اخیر در کشور ما شرکت‌های استارت‌آپ و دانش‌بنیان بسیاری نیز در این فناوری‌ها فعال شده‌اند.

رئیس گروه فناوری و نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت بیان کرد: با توجه به وجود ظرفیت‌های موجود در کشور و تجربیات و مطالعات پایلوتی و صنعتی انجام شده در پژوهشگاه صنعت نفت، می‌توانیم با برنامه‌ریزی منسجم‌تر و سرمایه‌گذاری بیشتر و ایجاد شایستگی در بستر زیست بوم (اکوسیستم) نوآوری، کشور را به یکی از قطب‌های فعال در حوزه تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز دنیا تبدیل کنیم.