حضور جواد اوجی، وزیر نفت در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی برای ارائه گزارشی درباره برنامه‌ها و اولویت‌های وزارت نفت در توسعه میدان‌های نفت و گاز، افزایش تولید و فروش نفت و تحقق منابع پیش‌بینی‌شده در بودجه امسال حکایت از رویکرد مهم این وزارتخانه در این موارد دارد.
اگر بخواهیم به شکلی جزئی‌تر اهمیت موضوع میدان‌های مشترک نفت و گاز را از منظر وزارت نفت دولت سیزدهم دریابیم، می‌توان آن را در بخش‌های مختلفی از برنامه‌های پیشنهادی وزیر نفت یافت.
بر این اساس وزارت نفت با رویکرد جدید آن‌گونه که موضوع مهم میدان‌های مشترک نفت و گاز را یکی از چالش‌های پیش روی صنعت نفت می‌داند، برای آن برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دیده است تا سهم ازدست‌رفته ایران از میدان‌های مشترک نفت و گاز کامل قابل‌دسترس باشد و با تحقق آن بتوانیم به قدرت‌نمایی کشورمان در همه این بخش‌ها امیدوار باشیم.
مقصود از منابع مشترک نفت و گاز در سطح کلان، نفت و گازی است که از مرزهای سرزمینی و سیاسی کشور عبور می‌کند و وارد مرز کشور دیگری می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این منابع در محدوده مرزهای جغرافیایی بیش از یک کشور قرار دارند و بر این اساس مالکیت و حاکمیت آن هم چند کشور را در بر می‌گیرد.
نمونه ساده آن میدان گازی پارس جنوبی است که به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع گازی جهان روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج‌فارس قرار دارد و از اصلی‌ترین منابع انرژی ایران به‌شمار می‌رود.
مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومترمربع است که نزدیک به ۳ هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع از این میدان مشترک، در آب‌های سرزمینی ایران و ۶ هزار کیلومترمربع از آن در آب‌های قطر واقع شده است. پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان، ۴۰ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی (۲۱ درصد از ذخایر گاز دنیا) و حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود ذخیره کرده است.
آنچه نباید از نظر دور داشت آنکه ایران دومین دارنده مخازن گازی جهان و در جایگاه چهارم دارندگان نفت دنیا قرار دارد، گستردگی میدان‌های نفت و گاز در ایران سبب شده بعضی از این میدان‌ها با کشورهای همسایه مشترک باشد و نیمی از میدان در طرف ایران و نیمی دیگر در طرف کشور همسایه قرار گیرد.
ایران در همه سال‌های پس از انقلاب غیر از دوران جنگ، هر سال کشف جدیدی داشته و در این مدت در مجموع ۷۳ میدان مشتمل بر ۳۶ میدان نفتی و ۳۷ میدان گازی کشف شده که از این میان، بخش زیادی میدان مرزی و مشترک بوده‌اند، همچنین ایران با در اختیار داشتن حداقل ۲۸ میدان مشترک، شامل ۱۸ میدان نفتی، چهار میدان گازی و ۶ میدان نفت و گاز با کشورهای همسایه، از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک است.
از این ۲۸ میدان، ایران با عراق ۱۲ حوزه مشترک، با امارات هفت هفت مخزن مشترک، با قطر و عمان هرکدام دو مخزن مشترک و با عربستان، کویت و ترکمنستان هرکدام یک مخزن مشترک دارد و به عبارتی حدود ۵۰ درصد ذخایر گاز طبیعی ایران در مخازن مشترک است، از این رو مطالعه و شناخت همه ابعاد سیاسی، فنی، اقتصادی و حقوقی توسعه مخازن مشترک هیدروکربوری با تأکید بر مدیریت صیانتی مخزن از اهمیت و ضرورت برخوردار است.
وزیر نفت در برنامه پیشنهادی ارائه‌شده به مجلس شورای اسلامی با اشاره به تعیین تکلیف نشدن توسعه و تولید میدان‌های مشترک نفت و گاز تصریح کرده است: در راستای تعیین تکلیف، تکمیل/ توسعه و تولید حداکثری از میدان‌های مشترک نفتی و گازی مهم در نواحی خشکی و دریایی اقدام مؤثری صورت نگرفته است و در سال ۹۲ نسبت به فسخ و کان لم یکن کردن برخی قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی اقدام شده است.
برای نمونه به فسخ قرارداد خارجی توسعه میدان مشترک آزادگان جنوبی و کان لم یکن کردن قراردادهای داخلی توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک پارس جنوبی و فرزاد آ می‌توان اشاره کرد، بنابراین تکمیل نشدن و توسعه و تولید حداکثری از میدان‌های مشترک نفتی و گازی از جمله میدان‌های آزادگان جنوبی، فازهای دوم و سوم میدان یادآوران، فاز دوم میدان‌های یاران شمالی و جنوبی و میدان اروند در منطقه غرب کارون در استان خوزستان و میدان گازی فرزاد الف و فرزاد ب و فاز ۱۱ پارس جنوبی میدان نفتی اسفندیار در خلیج فارس و طرح‌های نگهداشت توان تولید دیگر میدان‌های مشترک از مهم‌ترین چالش‌های اساسی وزارت نفت است که باید برای تعیین تکلیف آنها اقدام‌های مؤثری انجام داد.
اوجی چه برنامه‌ای دارد؟
در سرفصل اکتشاف، توسعه، حفظ و نگهداشت تولید (نفت، گاز و میعانات) با اولویت میدان‌های مشترک برنامه جواد اوجی، برنامه‌هایی همچون تعیین تکلیف اکتشاف، توسعه، تولید و نگهداشت توان تولید از میدان‌های مشترک نفتی و گازی اعم از توسعه‌نیافته و قدیمی در نواحی خشکی و دریا، ایجاد بستر مناسب و ارائه مشوق‌های لازم به‌منظور جذب سرمایه و تأمین مالی توسعه و تولید از میدان‌های مشترک، رفع و اصلاح رویه‌های موجود مانند اصلاح نوع قراردادها و شیوه مناقصات برای بهبود وضع توسعه و افزایش و نگهداشت توان تولید با اولویت میدان‌های مشترک، تکمیل توسعه میدان گازی پارس جنوبی، اجرای برنامه‌های گسترده نگهداشت توان تولید میدان گازی پارس جنوبی و تعیین تکلیف فشارافزایی این میدان، تهیه طرح جامع به همراه پیش‌بینی منابع مالی موردنیاز به‌منظور بازسازی و نوسازی تأسیسات تولید نفت و گاز اشاره شده است.
همچنین در این برنامه با عنوان برنامه وزارت نفت؛ خط مقدم جنگ اقتصادی به مسائلی همچون تلاش و پیگیری جهت صیانت و ارتقای ضریب بازیافت میدان‌های نفتی کشور مبتنی بر اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و طرح‌های بهینه‌سازی تولید و استفاده از روش‌های نوین ازدیاد برداشت، تعیین تکلیف گازهای مشعل و کاهش و حذف گازسوزی با به‌کارگیری روش‌های جدید فنی، مالی و قراردادی، اجرای گسترده برنامه‌های نگهداشت توان تولید میدان‌های گازی، تجهیز مبادی مبادلات مواد نفتی و گازی به تجهیزات اندازه‌گیری دقیق (میترینگ تجاری) اشاره شده است.
افزون بر آن اوجی در سرفصل دیگری با عنوان سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، با اشاره به میدان‌های مشترک نفت و گاز، به افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز کشور به‌منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تأکید بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، به‌ویژه در میدان‌های مشترک اشاره کرده است.
در این میان نباید از سفرهای اخیر جواد اوجی به میدان‌های مشترک نفت و گاز در مدت کوتاه یک ماهه غافل بود تا با این سفر اهمیت رویکرد وزارتخانه خود به این بخش‌ها را عیان و افزون بر آن اعلام کند آمادگی داریم از ظرفیت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به‌منظور توسعه میدان‌ها، با اولویت میدان‌های مشترک نفت و گاز استفاده کنیم.
منبع: هفته‌نامه مشعل
نظر شما