به گزارش شانا، زمستان سال ۱۴۰۰ در حالی رو به پایان است که نگرانی‌ها درباره ناترازی بین تولید و مصرف گاز طبیعی از تابستان امسال وجود داشت. جواد اوجی، وزیر نفت هم از شهریورماه امسال و زمانی که سکان وزارت نفت را در دست گرفت، نخستین برنامه این وزارتخانه را تأمین سوخت زمستانی اعلام و تصریح کرد که امسال روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی بین تولید و مصرف گاز وجود دارد.
با این حال اکنون در پایان سال ۱۴۰۰، مسئولان وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران با سربلندی می‌گویند زمستان را با وجود سرمای کم‌سابقه در بسیاری استان‌ها تا جایی که برخی دمای منفی ۳۰ درجه را هم تجربه کردند با موفقیت و بدون قطعی گاز سپری کردند.
در این باره با سیدجلال نورموسوی، سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران به گفت‌وگو نشستیم که متن آن در ادامه می‌آید.
فصل سرما رو به پایان است، شرکت ملی گاز ایران و مدیریت گازرسانی اقدام‌های پیشگیرانه‌ای را برای حفظ استمرار گازرسانی در کل کشور انجام دادند. این اقدام‌ها تا چه زمان استمرار دارد؟
به‌طور کلی مصارف گازرسانی در سال‌های گذشته مبنای تحلیل و روند مصارف روزانه در برنامه‌های جاری قرار می‌گیرد. برخی از مصارفی را که در بخش‌های مختلف در سامانه ثبت شده است با گزارش‌های دقیق دریافت می‌کنیم و با توجه به این مصارف به‌صورت ماهانه ضرایبی برای هرماه درمی‌آید که مشخص می‌کند در آن ماه در بخش خانگی، صنعتی و صنایع دیگر وضعمان چگونه است و مصارف نیروگاهی که به‌طور کامل متغیر است، چگونه خواهد بود.
این مبنا برای تصمیم‌گیری گروهی که باید در روند گازرسانی دخیل باشند مدنظر است، البته بیشتر از همه توزیع گاز را با محور دیسپچینگ دنبال می‌کنیم و ملاک عمل خواهد بود و ما به مصارفی که سال گذشته اتفاق افتاد از نظر عددی اطمینان داریم. خوشبختانه دمای متوسطی را که سال گذشته برای آن روزها رقم خورده با اطمینان در آمار و ارقاممان داریم و می‌توانیم بگوییم به استناد چه متوسط دمایی این مصارف رقم خورده است.
از سویی پیش‌بینی را بر اساس دماهایی که واحد دیسپچینگ از هواشناسی می‌گیرد، انجام می‌دهیم و برنامه‌ریزی می‌شود به این دلیل که با افزایش فشار خطوط در آن موقع می‌توانیم این کسری را جبران کنیم. افزون بر این، به اعمال محدودیت‌های بیشتری نیاز داریم. این اصول کلی مقابله با افت‌های فشاری است که در روال عادی کار ما انجام می‌شود و خوشبختانه امسال که اعداد و ارقام منطقی‌تری داشتیم روندها به‌نحوی جلو رفت که با وجود اینکه استان‌های شمال غربی و غربی شدت دمایی عموماً منفی ۱۸ تا ۱۹ درجه را تجربه کردند، هیچ‌گونه قطعی گازی را در بخش خانگی و تجاری نداشتیم.
دقیقاً؛ کردستان امسال منفی ۳۰ درجه را هم تجربه کرد.
بله. در آن مقاطع خاصی که مصرف ما رکورد زد سنندج با منفی ۳۰ درجه رکورددار بود، اما به‌طور تقریبی می‌توان گفت دمای هوا در دی‌ماه و بهمن‌ماه در استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، زنجان و کردستان منفی ۱۸ تا ۱۹ درجه سانتی‌گراد بود.
مصرف گاز خانگی کشور امسال به چه مقدار رسید؟
در کل پیش‌بینی می‌شد در دی و بهمن‌ماه شاهد رقم مصرف‌های بالایی باشیم و همین‌طور هم شد و تا مصرف روزانه ۶۹۲ میلیون مترمکعب در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده رکورد ثبت شد، البته برای صنایع غیرعمده همیشه اصطلاحی را به‌کار می‌بریم، یعنی اگر فوق عمده‌ها را بیرون بیاوریم که سیمان‌ها، فولادها و نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها هستند، باقی صنایع در همین عدد ۶۹۲ بوده است، اما عمده مصارف این بخش در این دو ماه روزانه ۶۲۰ تا ۶۵۰ میلیون مترمکعب بوده است.
در این زمان چه مقدار از سوخت نیروگاه‌ها گاز طبیعی و چه مقدار سوخت مایع بوده است؟
طبق مصوبه شورای عالی امنیت ملی که به‌تازگی هم ابلاغ شده است که تا پایان اسفندماه هم ادامه می‌یابد، باید روزانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب به نیروگاه‌ها گاز طبیعی تزریق شود و اکنون مصرف گاز نیروگاه‌ها به‌طور میانگین روزانه ۱۳۰ میلیون مترمکعب است یعنی فراتر از تعهد به نیروگاه‌ها گاز می‌دهیم.
البته بعضی روزها مجبور بودیم کمتر از ۱۰۰ میلیون مترمکعب به نیروگاه‌ها گازرسانی کنیم تا جریان گاز بخش خانگی حفظ و در روزهای آینده برای نیروگاه‌ها جبران شود.
سهم صنایع عمده مانند سیمان و پتروشیمی‌ها چقدر بوده است؟
اکنون محدودیت گازرسانی به صنایع برداشته شده است، اما در زمان سرما پتروشیمی‌ها نزدیک به ظرفیت واقعی خود یعنی روزانه حدود ۶۲ تا ۶۴ میلیون مترمکعب گاز تحویل می‌گرفتند. گاز صنایع فولاد نیز روزانه ۲۶ تا ۲۸ میلیون مترمکعب تأمین می‌شد، در حالی که مصوبه برای دی و بهمن‌ماه روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب بود.
اکنون چند درصد شهرها و روستاهای کشور به شبکه گاز طبیعی متصل هستند و این مقدار تا افق ۱۴۰۴ چقدر افزایش می‌یابد؟
با پروژه‌هایی که در دهه فجر افتتاح شدند از نظر پوشش گازرسانی به مرز ۹۹ درصد در بخش شهری رسیدیم و در مجموع حدود ۹۸.۶ درصد شهرها و روستاها از گاز طبیعی بهره‌مند هستند.
برای اصلاح الگوی مصرف چه برنامه‌ای دارید؟
ما باید از اتفاق‌هایی که می‌افتد تجربه کسب کنیم و در مقابل برنامه‌ای را بریزیم و اقدام مؤثری را انجام دهیم. ما امسال شاید مجبور بودیم بخش گازرسانی به واحدهای صنعتی را محدود کنیم، در حالی که این صنایع برای کشور اشتغال‌زایی و درآمد دارند و شایسته نیست ما گاز را بسوزانیم و در این بخش کشور دچار آسیب شویم.
بی‌شک ما برنامه‌ریزی‌هایی داریم به‌ویژه اقدام‌هایی در حوزه مدیریت گازرسانی به‌عنوان مجری طرح‌های بهینه‌سازی در حال اجرا داریم، البته بخشی از این برنامه‌ها باید از سوی دیگر سازمان‌ها مانند وزارتخانه‌های نیرو، صمت و راه و شهرسازی پیگیری شود، ما هم در کنارشان هستیم که تحقق آن را در سال‌های بعد ببینیم، به عبارتی یعنی ما توسعه را در قبال بهینه‌سازی می‌بینیم و هرچه بهینه‌سازی انجام دادیم و هرچه بازیافت شد به همان نسبت باید به دنبال توسعه گازرسانی باشیم.
برای مثال در بخش نیروگاهی اصلاح بازده نیروگاه‌ها طبق ابلاغیه‌ای که خود وزارت نیرو دارد انتظار ماست که ورود کنند و بخش‌هایی که باید سیکل ترکیبی شود، زودتر انجام دهند و بخش‌هایی که می‌خواهند نیروگاه‌های جدید بیاورند و در اوج مصرف زمستانی ما که گاز هست از نیروگاه‌هایی با بازده بالاتر استفاده کنند (چون آن زمان می‌توانند بعضی از نیروگاه‌ها را از سرویس خارج کنند) که این هم می‌تواند کمک خوبی باشد.
در بخش صنعت هم اصلاح الگوی مصرف با اجرای ماده ۲۶ از ابتدای سال ۱۴۰۱ قرار است آغاز شود و این می‌طلبد که صنایع جدیت بیشتری به خرج دهند که مشمول جرائم این ماده قانونی نشوند.
امیر دشتی
نظر شما