سال گذشته، تعداد بیشتری از کشورها و مناطق، نظام‌های تجارت انتشار راه‌اندازی کردند تا هزینه انتشار کربن را تعیین و از این طریق، شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاری در فناوری کم‌کربن‌ و کمک به دستیابی به اهداف اقلیمی تشویق کنند.

بر اساس گزارش مجمع مشارکت اقدام بین‌المللی کربن (International Carbon Action Partnership :ICAP)»، اکنون حدود ۲۵ بازار تجارت انتشار (ETS) در سراسر جهان فعال هستند که حدود ۱۷ درصد انتشار جهانی را پوشش می‌دهند و ۲۲ بازار دیگر نیز در مرحله برنامه‌ریزی یا اجرا قرار دارند. حجم پوشش انتشار بازارهای جهانی کربن نسبت به سال ۲۰۰۵ که طرح انتشار تجارت اتحادیه اروپا راه‌اندازی شد و تنها پنج درصد انتشار جهانی را پوشش می‌داد، اکنون در سال ۲۰۲۲ به بیش از سه برابر (۱۷ درصد) افزایش یافته است.

در چارچوب نظام تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای، دولت‌ها حد مشخصی از مجوزهای انتشار را در اختیار بخش‌های مختلف قرار می‌دهند و به‌تدریج طی زمان سقف مجاز انتشار را برای یک بخش یا گروهی از بخش‌ها کاهش می‌دهند. مجوزهای انتشار  صادره در بازار کربن قابل معامله است و شرکت‌ها برای هر تن انتشار معادل دی‌اکسیدکربن باید یک مجوز ارائه دهند.

طبق گزارش ICAP مقدار فروش جهانی مجوزهای انتشار در سال ۲۰۲۱، حدود ۵۸ میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۲۰ با مقدار فروش ۲۵ میلیارد دلار، بیش از ۱۳۲ درصد افزایش یافته است. با توجه به افزایش اهداف جاه‌طلبانه اقلیمی، انتظارات درباره کاهش سقف مجاز انتشار گازهای گلخانه‌ای از سوی دولت‌ها افزایش یافته و همین موضوع به افزایش قیمت‌های مجوزهای انتشار در همه بازارهای تجارت انتشار موجود در سطح جهان در سال گذشته میلادی منجر شده است.

در سال ۲۰۲۱، قیمت گواهی‌های کربن در بازار تجارت انتشار اتحادیه اروپا (EU ETS) با ۱۵۰ درصد افزایش در پایان سال به حدود ۸۰ یورو (۸۷.۷ دلار) در هر تن افزایش یافت که دلیل اصلی آن افزایش هدف کاهش انتشار اتحادیه اروپا از ۴۰ درصد به ۵۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ نسبت به انتشار سال ۱۹۹۰ بود.

قیمت هر تن کربن در بازار تجارت انتشار کالیفرنیا و کبک که به‌هم متصل هستند، از ۱۸ دلار در سال ۲۰۲۰ با ۵۵ درصد افزایش به ۲۸ دلار در پایان سال ۲۰۲۱ رسید.

در چین که بازار ملی تجارت کربن خود را در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی کرد، بازار کربن در روز ۳۱ دسامبر، با قیمت حدود ۸.۵ دلار (۵۴.۲۲ یوان) بسته شد که حدود ۱۳ درصد بیشتر از قیمت در زمان افتتاح این بازار در ژوئیه بود.

از نظر ICAP نظام‌های تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای (ETS) نقش کلیدی در چالش قرن یعنی دستیابی به خالص انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ ایفا می‌کنند و به‌طور فزاینده‌ای در حال تبدیل‌ شدن به ابزار سیاست منتخب برای هدایت برنامه‌های کربن‌زدایی در سطح جهان هستند. تعهدات خالص انتشار صفر کشورها تقریباً ۷۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را پوشش می‌دهد، اما بسیاری از آنها با سیاست‌های کوتاه‌مدت پشتیبانی نمی‌شوند. دستیابی به هدف بلندمدت اقلیمی مستلزم تقویت نظام‌های تجارت انتشار موجود است.

ICAP یک مجمع بین‌المللی برای دولت‌هایی است که طرح‌های تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند، یا در حال راه‌اندازی آن هستند. فعالیت‌های این مجمع که در برلین آلمان مستقر است، بر گفت‌وگوهای فنی، به اشتراک‌گذاری دانش و ظرفیت‌سازی در حوزه تجارت انتشار تمرکز دارد.

منبع: مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت