حسین نصرتی، مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه» در حاشیه بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در گفت‌وگو با خبرنگار شانا با اشاره به اینکه این شرکت بخش توسعه ظرفیت آب دمین-پتروشیمی مبین، ایجاد واحد تأمین آب و نیتروژن پتروشیمی گچساران را در حال اجرا دارد، اظهار کرد: در پروژه احداث پالایشگاه فرزانگان با مشارکت شرکت فکور صنعت تهران قرارداد امضا و عملیات اجرایی آغاز شده است.

وی درباره پروژه طراحی، مهندسی، خرید، ساخت، اجرا، نصب و راه‌اندازی واحد جداسازی هوا و ازت (ASU) پتروشیمی گچساران افزود: این پروژه اکنون در بخش مهندسی ۹۰ درصد، تأمین تجهیزات ۹۲.۸۳ درصد، اجرا ۴۵ درصد و به‌صورت تجمعی پیشرفت کلی پروژه ۸۴.۸۳ درصد است و این پروژه در زمان اجرا به‌طور میانگین برای ۲۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و ۱۰۰۰ نفر به‌صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی داشته است.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه»، فرآیند تأمین و تدارکات را از مهم‌ترین فعالیت‌های پروژه واحد تأمین آب و نیتروژن پتروشیمی گچساران دانست که ارتباط تنگاتنگی با دیگر فعالیت‌های پروژه از جمله مهندسی، ساخت و راه‌اندازی دارد و ادامه داد: موضوع تحریم و مشکلات عدیده ناشی از آن مانند مشکلات و فرآیندهای پیچیده انتقال ارز و تورم فزاینده و شدید ناشی از شرایط اقتصادی ویژه سال‌های اخیر و همه‌گیری کرونا که تعطیلی و کندی در روندهای مختلف کار را در پی داشته، گوشه‌ای از مشکلات است.

استفاده حداکثری از سازندگان داخلی

نصرتی با بیان اینکه خوشبختانه با تمهیدها و اقدام‌های به‌موقع و به‌کارگیری روش‌های مؤثر و سریع برای دور زدن تحریم‌ها و حمایت‌های کارفرما، همه تجهیزات خریداری‌شده از خارج کشور در این پروژه در چارچوب زمانی پیش‌بینی‌شده تأمین و تحویل کارفرما شده است، گفت: همسو با تبدیل تهدید تحریم‌های ظالمانه به فرصت، بخش‌های عمده‌ای از تأمین تجهیزات اصلی از سوی سازندگان داخلی معتبر سفارش‌گذاری و تأمین شد.

به گفته مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه»، استفاده حداکثری از ظرفیت ساخت تولیدکنندگان داخلی بنام و معتبر برای حمایت از تولید داخل و تبدیل تهدید تحریم‌ها به فرصت که سبب کاهش هزینه یا جلوگیری از هدر رفت ارزی می‌شود، تأمین به‌موقع تجهیزات از بهترین سازندگان معتبر در شرایط سخت تحریم، بهره‌گیری از ظرفیت و توانایی نیروی مهندسی جوان در کنار تجربیات و دانش کارکنان مجرب در داخل شرکت در مراحل مهندسی، نصب و راه‌اندازی و سرعت بالای نصب و راه‌اندازی از ویژگی‌های این پروژه است.

وی با تأکید بر اینکه ماشین‌سازی ویژه در بخش تأمین تجهیزات و به‌منظور حمایت از توان ساخت داخل و کمک به تسریع در روند بومی‌سازی هرچه بیشتر صنایع مرتبط با صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، بخش اعظمی از تجهیزات پروژه را از شرکت‌های مطرح و خوشنام این صنعت در کشور تأمین کرده است، افزود: از آن جمله می‌توان به تجهیزاتی از قبیل دستگاه‌های Refrigerator Unit، واحدهای پیش‌خالص‌سازی (PPU)، مخازن حائل و ذخیره هوای ابزار دقیق، مخازن ذخیره‌سازی نیتروژن مایع، سیستم‌های بخارساز و... اشاره کرد.

سرعت بالای عملیات

نصرتی با اشاره به اینکه همه مراحل تأمین تجهیزات از خارج اعم از سفارش‌گذاری، نقل و انتقالات مالی، ترخیص از گمرک و... در این پروژه در کمترین زمان ممکن انجام شده است، اظهار کرد: همچنین نصب تجهیزات این پروژه در مدت کمتر از دو ماه انجام شده است که در نوع خود رکورد قابل توجهی است. به‌عنوان نمونه از سرعت بالای عملیات نصب، می‌توان به نصب دو دستگاه Cold Box هرکدام به وزن ۱۰۰ تن با ابعاد ۴×۴×۲۵ متر اشاره کرد که تنها در عرض دو روز انجام شد. اجرای عملیات پایپینگ، برق و ابزار دقیق این واحد هم‌اکنون در حال انجام است و با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده ظرف دو ماه آینده راه‌اندازی این پروژه در دستور کار قرار دارد.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه» با بیان اینکه شرکت مبین انرژی به‌منظور کمک به کاهش آلودگی و حفظ محیط زیست و صرفه‌جویی در انرژی، تصمیم گرفت چرخه تصفیه پساب مجتمع‌های پتروشیمی را با احداث واحد آب‌شیرین‌کن به روش الترافیلتر و اسمز معکوس (RO) و برگشت آن به چرخه مصرف تکمیل کند، گفت: در این راستا، شرکت مبین انرژی مناقصه‌ای برگزار کرد که به قرارداد EPCC با شرکت ماشین‌سازی ویژه منجر شد.

به گفته وی، در واحد تصفیه پساب، روزانه ۱۱۵۲۰ مترمکعب پساب دریافتی از پتروشیمی با TDS حدود ۷۴۴۰ میلی‌گرم بر لیتر پس از عبور از مراحل ازن‌زنی، دیسک فیلتر، الترافیلتر و در نهایت با عبور از سه مرحله اسمز معکوس (RO)، ۱۸۲۴ مترمکعب آب سرویس با TDS کمتر از ۲۲۰۰ میلی‌گرم بر لیتر و ۵۷۶۰ مترمکعب در روز آب دمین با TDS کمتر از ۵ میلی‌گرم بر لیتر را برای استفاده دوباره به چرخه آب صنایع پتروشیمی باز می‌گرداند.

نصرتی با اشاره به اینکه بسیاری از تأمین‌کنندگان موجود در فهرست بلند AVL مورد تأیید کارفرما در این پروژه، شرکت‌های غربی بین‌المللی بودند که با توجه به تحریم‌های بین‌المللی از ادامه همکاری انصراف دادند، ادامه داد: این شرکت با ایجاد شبکه مطمئنی از سازندگان معتبر بین‌المللی و شرکت‌های مهندسی - بازرگانی توانمند، تجهیزات مورد نیاز پروژه را تأمین کرد و پروژه در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ آماده راه‌اندازی شد.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه» افزود: در این پروژه سه دستگاه ازن ژنراتور با ظرفیت ۱۰Kg⁄h، پکیج دیسک فیلتر، پکیج اولترافیلتر شامل ۳ واحد و در مجموع ۱۳۵ مدول، کارتریج فیلترها، پمپ‌های High Pressure، سه مرحله RO شامل ۱۹۶ پرشر وسل و حدود ۱۰۰۰ ممبران، شیرآلات کنترلی و سایر تجهیزات و اتصالات از بهترین سازندگان اروپایی و آمریکایی تأمین و در پروژه استفاده و بیش از ۷۰ هزار قطر-اینچ پایپینگ اجرا شد. سه مخزن فلزی و دو مخزن بتنی با مجموع ظرفیت آبگیری ۴۰۰۰ مترمکعب طراحی و ساخته شد.

پالایشگاه میعانات گازی فرزانگان

وی درباره عملیات اجرایی پروژه احداث پالایشگاه میعانات گازی فرزانگان که با شروع عملیات تجهیز کارگاه در اسفندماه سال ۱۴۰۰ آغاز شد، گفت: این پروژه با ظرفیت پالایش ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی در روز در منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی واقع شده است. کارفرمای این پروژه شرکت فرزانگان انرژی پارس است و با مشارکت فکور صنعت تهران و ماشین‌سازی ویژه به‌صورت EPCC در حال اجراست. مدت اجرای پروژه ۳۹ ماه است و این پالایشگاه ظرفیت تولید روزانه ۱۸۰۰ تن نفتا، ۱۵۵۰ تن سوخت سنگین، ۱۰۵۴ تن حلال ۴۰۰، ۱۹۳ تن حلال ۴۰۲ و ۱۲۷ تن گاز بوتان را دارا خواهد بود.

نصرتی بر جلوگیری از خام فروشی و تکمیل زنجیره ارزش نفت و گاز تأکید کرد و افزود: در این مسیر با کمک بخش‌های دانشگاهی و مراکز دانش‌بنیان و تلفیق این تلاش‌ها با بخش‌های اجرایی‌تر مانند پیمانکارها، می‌توان به ارزش‌افزوده بسیار بالاتری رسید که هم عدد و هم محصول ناشی از نفت به این شکلی که هم‌اکنون در آمارها مطرح می‌شود، متفاوت می‌شود. تولید محصولات زنجیره ارزش می‌تواند تحولات اساسی در افزایش تولید ناخالص ملی، اشتغال‌زایی و افزایش ثروت عمومی ایجاد کند. ایران به‌عنوان یک کشور برخوردار از منابع غنی نفت و گاز، می‌تواند صاحب حرف باشد.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه»، تولید فناوری‌ در کشور را بسیار حائز اهمیت دانست و اظهار کرد: هرچند که نباید خودمان را محدود کنیم؛ دنیا، دنیای ارتباطات است. دنیا، دنیای کار بهینه و کار تیمی است و مشارکت با شرکت‌های خارجی و ارتباط گرفتن با بخش‌هایی که تجربه بشری بوده و استفاده از امکانات وسیع موجود مانند فضای مجازی می‌تواند کمک خوبی برای رسیدن به هدف با هزینه‌های پایین‌تری باشد.

وی با اشاره به اینکه بحث دانش‌بنیان از دو نگاه بخشی و کلان قابل بررسی است، گفت: در نگاه بخشی، یک تیم و از نگاه یک تجهیز و یا از یک نقطه خاص، بخش کوچکی از یک فرآیند را طراحی کنند یا آن را بسازند، این یک نگاه است و بی‌شک هم باید مورد اهتمام قرار گیرد، کما اینکه در این سال‌ها اتفاق افتاده است.

باید با کمک هم از پس مشکلات بربیاییم

نصرتی با تأکید بر اینکه نمی‌شود ما به‌عنوان یک پیمانکار داخلی چشممان به تجهیزات خارجی باشد، بلکه برعکس ما فکر می‌کنیم براساس سیاست درستی که در کشور هم‌اکنون دنبال می‌شود ما هم باید سازندگان داخلی را در یک پلنت بزرگ تقویت کنیم که بی‌شک مشکلاتی خواهد داشت، ادامه داد: کار ما هم بی‌نقص نیست. طبعاً کار آن سازندگان هم ممکن است اشکالاتی داشته باشد، به هر حال باید با کمک هم از پس این مشکلات بربیاییم.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه» در نگاه دوم و کلان نیز در بحث دانش‌بنیان افزود: طراحی کلی فرآیند یک محصول و مباحث پیچیده طراحی و تست و پایلوت‌سازی و سایر موارد می‌تواند مدنظر قرار گیرد که به امکانات و پشتیبانی مالی وسیع‌تر نسبت به بخش قبل نیاز دارد و همکاری مجموعه‌های متنوع‌تر و کلی‌تر را می‌طلبد و در این سطح، تولید دانش، ارزش افزوده بسیار بالاتر خواهد داشت.

وی با بیان اینکه هرچند تأمین‌کنندگان داخلی محصولات و تجهیزات بسیار خوبی از جمله شیرها، پمپ‌ها، اتصالات و... تولید کرده‌اند، اما هنوز بسیار باید پیش رفت، تصریح کرد: معتقدم با یک صبر و حوصله بیشتر، نگاه دانش‌بنیان به شرکت‌های پیمانکاری بزرگ اتفاق خواهد افتاد.

نصرتی، مشکل اصلی در اجرای پروژه‌ها و قراردادها را تحریم‌های ظالمانه برشمرد که باید آن را خنثی و در هر پروژه برای آن راه‌حل خود را پیدا کرد، گفت: نکته‌ای که در سطح کارفرمایان وجود دارد این است که در وضعیت فعلی کارفرما یا بخش دولتی، برای واگذاری پروژه‌هایی با سرمایه‌گذاری‌های بالا و سنگین به شرکت‌های داخلی به تنهایی باید تصمیم‌گیری ‌کند که وقتی خودم را جای آنها می‌گذارم، اگر همکار خارجی صاحب دانش باشد و حتی شرکت داخلی به حق هم مدعی باشد که به تنهایی پروژه را به شکل کامل انجام می‌دهد، تصمیم بزرگی برای کارفرماست و به هر حال آنها باید ذهنیت مثبتی مبنی بر توانایی شرکت داخلی پیدا کنند.

مدیرعامل شرکت «ماشین‌سازی ویژه» ادامه داد: پیچیدگی کار اینجاست. هر جا که این اعتماد به هر طریقی حاصل شده، کارفرما هم در آن بخش تصمیم گرفته و پیش رفته‌اند، اما اگر اعتماد به‌وجود نیامده، منِ پیمانکار باید تلاش کنم این اطمینان را بدهم که حتماً اگر تعهدی می‌دهم به آن پایبند هستم، زیرا بخش کارفرمایی نیز براساس تعهد پیمانکار، برنامه‌ریزی‌های دیگر خود را انجام می‌دهد. در عین حال جرأت و جسارت عام چه در سطح کارفرما و چه پیمانکاران لازم است.