بخش عمده‌ای از رشد اقتصادی کشورها می‌تواند از محل رشد بهره‌وری به‌دست آید. برآوردهای انجام‌شده در گزارش بانک جهانی در دهه چهارم ۲۰۲۲ نشان می‌دهد در پاییز سال ۱۴۰۱، رشد ۴.۷ درصدی برای اقتصاد ایران رخ داده که این رشد برای گروه نفت و انرژی ۹.۳ درصد بوده است.
رشد بهره‌وری در بخش انرژی صنعت گاز حدود ۷۰ درصد سبد انرژی کشور را در اختیار دارد که می‌تواند به رشد دیگر بخش‌های اقتصادی کمک کند، چیزی که همواره مورد تأکید وزیر نفت است.
شرکت گاز استان فارس در زنجیره تأمین انرژی کشور در قسمت توزیع گاز طبیعی برای مصرف‌کنندگان این نوع از حامل انرژی، قرار دارد. خانواده‌ها، واحدهای تجاری، واحدهای صنعتی و صنایع عمده مصرف‌کنندگان گاز طبیعی هستند.
گاز طبیعی در بخش خانگی برای رفاه خانواده‌ها و در بخش‌های مختلف صنعتی و تولیدی به‌عنوان نهاده تولید به‌منظور افزایش تولید و اشتغال مصرف می‌شود و شرکت گاز تداوم گازرسانی به این دو مهم را در دستور کار دارد.
گاز طبیعی در مسیر توسعه افزون بر صنایع بزرگ و کوچک در بخش صنعت، در بخش کشاورزی نیز برای تأمین حرارت مورد نیاز کاشت‌های گلخانه‌ای و در بخش حمل‌ونقل به‌عنوان جایگزینی مطمئن برای بنزین فعالیت خود را گسترش داده است. این در حالی است که اغلب صنایع تولیدی و صنایع عمده مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها، کارخانه‌های ذوب‌آهن و کارخانه‌های سیمان و دیگر صنایع عمده از این سوخت استفاده می‌کنند و حدود ۷۰ درصد سبد انرژی کشور و استان فارس را گاز طبیعی تشکیل می‌دهد.
افزایش بهره‌وری در صنعت گاز نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید واحدهای صنعتی، مهار تورم و اشتغال آفرینی دارد.
بهره‌وری عوامل تولید
بهره‌وری کل یک صنعت شامل دو عنصر اثربخشی و کارایی است. اثربخشی به‌معنای کار را درست انجام دادن و کارایی به‌معنای انجام دادن کار درست است.
راهبرد شرکت گاز استان فارس توسعه گازرسانی به صنایع و تأمین انرژی پاک، مطمئن، راحت و افزایش تأمین امنیت این حامل انرژی است. اثربخشی شرکت گاز در انجام صحیح این راهبرد و تأمین انرژی سازمان‌ها و مصرف‌کنندگان با بالاترین کیفیت و کمترین هزینه است.
بهره‌وری عوامل تولید همان تولید نهایی هرکدام از نهاده‌های تولید است و با اندکی ساده‌سازی می‌توان تولید متوسط را معادل بهره‌وری برای عوامل تولید فرض کرد و در این متن از این روش استفاده شده است.
بهره‌وری نیروی کار عبارت است از نسبت محصول یک بنگاه یا سازمان به نیروی کاری که در آن سازمان مشغول کار هستند. هرچه حجم تولید نسبت به تعداد ثابت نیروی کار بیشتر باشد، بهره‌وری سازمان افزایش می‌یابد.
افزایش بهره‌وری نیروی کار می‌تواند ناشی از آموزش، تجربه، مهارت، به‌کارگیری فناوری و دیگر عوامل انگیزشی باشد. مدیریت با ترکیب بهینه و تغییرات درست در لایه‌های مختلف می‌تواند سطح بهره‌وری را افزایش دهد.
بهره‌وری عوامل تولید واحد گازرسانی به صنایع شرکت گاز فارس
توسعه گازرسانی به صنایع، از راهبردهای اصلی شرکت گاز استان فارس است که در نتیجه آن اهداف کلی شرکت ملی گاز ایران و وزارت نفت در مسیر رشد تولید ملی و اشتغال‌آفرینی تأمین می‌شود.
اکنون تعداد ۵۹۰۰ از صنایع استان فارس از نعمت گاز برخوردارند. برآوردهای انجام‌شده نشان می‌دهد با تلاش فراوان و با علم به موانع موجود که در بروکراسی اداری امری عادی است، می‌توان گازرسانی به ۶۰۰ واحد صنعتی را هدف‌گذاری کرد. در سال ۱۴۰۰ شرکت گاز با تعداد ۵۰ نیروی کاری رسمی و غیررسمی برای ۶۱۱ واحد صنعتی انشعاب نصب کرد.
فرآیند گازرسانی به صنایع شامل تهیه اسناد مناقصه، اجرای شبکه، تکمیل بستر گازرسانی و نصب انشعاب است. با این توضیح بهره‌وری نیروی کار این شرکت در سال ۱۴۰۰ برابر ۱۲.۲۲ است. در سال ۱۴۰۱ این واحد توانست انشعاب ۶۸۵ واحد صنعتی را با نیروی کار ۵۲ نفر نصب کند، بنابراین بهره‌وری نیروی کار در سال ۱۴۰۱ برابر ۱۳.۱۷ است.
با توجه به این محاسبات می‌توان رشد بهره‌وری برای این سال را برآورد کرد که در نتیجه آن رشد بهره‌وری در سال ۱۴۰۱ برابر با ۷.۸ درصد است.
از آنجایی که سرمایه شرکت گاز در این دو سال تغییر نداشته است، می‌توان بهره‌وری سرمایه را نیز معادل ۷ درصد در نظر گرفت. این برآورد نشان می‌دهد که بهره‌وری عوامل تولید شامل سرمایه و نیرو کار در واحد گازرسانی به صنایع شرکت گاز در این سال حدود ۱۴ درصد است که شاخص بسیار مطلوبی در کارایی و اثربخشی سیستم محسوب می‌شود.
بخش صنعت در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۳۰-۲۰ درصد اقتصاد این کشورها را تشکیل می‌دهد. بخش صنعت سهم زیادی از ابزارها، تجهیزات و نیازهای دیگر بخش‌ها مانند بخش‌های کشاورزی و خدمات را تأمین می‌کند. تأمین انرژی مورد نیاز بخش صنعت افزون بر اینکه نیرو محرکه صنعت است، به توسعه و پیشرفت دیگر بخش‌ها نیز کمک می‌کند.
رشد حدود ۱۴ درصدی بهره‌وری در تأمین انرژی بخش صنعت استان فارس مزیت‌های زیادی را نصیب اقتصاد می‌کند و راهبرد توسعه گازرسانی به صنعت بستر مناسب برای رشد و توسعه دیگر بخش‌ها را نیز فراهم کرده است.
علی‌اکبر میدانشاهی
مدیرعامل شرکت گاز استان فارس
نظر شما