۲۹ فروردین ۱۳۸۴ - ۰۸:۴۱
  • کد خبر: 50309

در سال 2004 میلادی، به دنبال چهار سال ثبات در سقف تعیین شده قیمت نفت اوپک، شاهد افزایش چشمگیر قیمت های نفت بودیم و امواج سینوسی آن در جهشی دوباره به نقطه ماکزیمم خود رسید. این افزایش قیمت بی سابقه، قیمت نفت را به بشکه ای 58 دلار رساند، اما در روزهای اخیر قیمت نفت خام اندکی کاهش یافت.

در نگاه اول شاید یکی از دلایل مهم کاهش قیمت کنونی را بتوان افزایش تولید عربستان سعودی به میزان 500 هزار بشکه در روز دانست. از سوی دیگر، افزایش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر در روزهای اخیر سبب کاهش نگرانی اعضای اوپک در زمینه کاهش ارزش دلار و پیامدهای ناشی از آن شد. به نظر می رسد که این افزایش تولید نفت اوپک براساس گفته‌های شیخ احمد فهد آل صباح، وزیر نفت کویت، همچنان ادامه داشته باشد و ما شاهد کاهش موقت و گذرای قیمت های نفت خام باشیم. به همین دلیل وزیران نفت کشورهای نیجریه،‌ لیبی و الجزایر با این افزایش تولید مخالفت کردند. آنان بر این باورند که قیمت نفت در چند روز اخیر ثبات داشته است و به افزایش دوباره تولید نیاز نیست. در سال های اخیر، کشورهای صادر کننده نفت غیر عضو اوپک از حداکثر ظرفیت تولید خود استفاده و نزدیک به 51 میلیون بشکه در روز تولید کردند. درواقع تنها کشورهای صادر کننده نفت عضو اوپک، اندکی ظرفیت مازاد دارند که برای مهار بهای نفت از آن استفاده می کنند. در حال حاضر اوپک در عمل روزانه 28 میلیون بشکه نفت تولید می کند که با احتساب تولید عراق نزدیک به 30 میلیون بشکه در روز است. با آن که سهم اوپک در بازار جهانی «سهم غالب» نیست، میزان تولید و سیاست های کلی این سازمان، نقش مهمی را در بازار ایفا می کند. پیش بینی می شود که تا اواخر سال 2005 میلادی میزان تقاضای بازار به 84 میلیون و 300 هزار بشکه در روز برسد و اگر کشور های عضو اوپک از حداکثر ظرفیت خود استفاده کنند، قادر نیستند از 30 میلیون و 500 هزار بشکه در روز بیشتر تولید کنند؛ اگر بپذیریم که غیراوپک می تواند تا آن هنگام به تولید روزانه خود یک و نیم میلیون بشکه بیفزاید، باز هم در سه ماه چهارم سال 2005 افزون بر 5/1 میلیون بشکه مازاد تقاضا در بازار وجود خواهد داشت. براساس گزارش های صندوق بین المللی پول، میزان تقاضای جهانی نفت خام تا سال 2030 به 5/138 میلیون بشکه خواهد رسید. در این میان، تقاضای چین 7/18 میلیون بشکه نفت در روز خواهد بود که در قیاس با سال 2004 نزدیک به 300 درصد افزایش خواهد داشت. دلیل این افزایش تقاضا را می‌توان ناشی از تقاضای زیاد چین و هند، همچنین تقویت رشد اقتصادی آمریکا دانست. تقاضای نفت خام چین در مقایسه با سال گذشته نزدیک به 700 هزار بشکه و تقاضای آمریکا 500 هزار بشکه در روز افزایش داشته است. رشد اقتصادی 9 درصدی چین در دو سال گذشته سبب شد که این کشور به دنبال منابع تازه انرژی باشد. سرعت فعالیت های اقتصادی، تقاضای نفت را در بلندمدت تعیین و قیمت نفت، تغییرات بلند مدتی را در تقاضای نفت ایجاد می کند. رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای توسعه یافته با این افزایش قیمت، به شدت به خطر می‌افتد و کشورهای در حال توسعه فاقد ذخایر نفتی نیز، وارد دوره‌ای از بحران می شوند؛ به گونه ای که در بعضی از این کشورها اعلام آماده‌باش شده است. افزایش قیمت نفت علاوه بر کاهش رشد اقتصادی کشورها، کاهش مصرف را نیز در بر دارد. در دهه 70 میلادی با افزایش قیمت نفت، اقتصاد جهانی وارد دورانی از رکود فعالیت های اقتصادی، همچنین کاهش سریع در تولید ناخالص ملی و تورم شد، اما این افزایش قیمت نفت ناشی از کمبود عرضه نفت بود، زیرا با وجود جنگ اعراب و اسراییل در سال 1973 و پس از آن وقوع انقلاب اسلامی درایران در سال 1979 عرضه نفت و فرآورده های آن به شدت کاهش یافت، اما امروزه دنیا با افزایش تقاضا روبه رو شده است که آن را می توان معلول افزایش جمعیت، رشد جمعیت شهرنشین، افزایش وسایل حمل و نقل، توسعه صنعتی کشورها و ... دانست. احتمال می رود با کوچک ترین شوک در زمینه کاهش عرضه نفت، اقتصاد جهانی، قیمت های سه رقمی را نیز از سر بگذارند. موسسه تحقیقاتی Goldman sacks افزایش قیمت را تا 105 دلار پیش‌بینی کرده و Simon نیزگفته است: چنانچه بخواهیم قیمت نفت واقع بینانه باشد، باید قیمت 182 دلار را برای آن در نظر بگیریم تا بتوان تقاضا را کنترل کرد. در کوتاه مدت افزایش قیمت نفت خام می تواند چاه ها و میدان هایی را که هزینه تولید آنها نسبتاً بالا است، وارد چرخه تولید کند و ظرفیت را اندکی افزایش دهد، اما افزایش چشمگیر ظرفیت تولید، به زمان و افزایش عمده نفت نیاز دارد تا سرمایه گذاری لازم میدان های جدید انجام شود. حتی در این صورت نیز فشار تقاضا احتمالاً بیش از ظرفیت تولید خواهد بود که باز هم قیمت نفت در افق بلند مدت، افزایش صعودی خواهد داشت. تقاضای روزافزون نفت خام، کاهش بی سابقه نفت موجود در چاه ها و بخش پایین دستی نفت، تاسیسات نفتی نه چندان کافی و ادامه نگرانی در زمینه افزایش ناکافی میزان تولید نفت کشورهای غیر عضو اوپک و اختلال در عرضه نفت دریای شمال، خلیج مکزیک و عراق به بازارهای جهانی، علت های اصلی این افزایش قیمت نفت هستند، اما به نظر می رسد که روند افزایش قیمت نفت این بار، طولانی مدت و دائمی باشد.
کد خبر 50309

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =