ناترازی گاز یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های کشور به‌شمار می‌رود، زیرا گاز به‌تنهایی حدود ۷۰ درصد از سبد انرژی کشور را شامل می‌شود.
با این حال به‌دلیل اجرا نشدن برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در سال‌های قبل، همچنین بی‌توجهی به افزایش ظرفیت تولید آن، کشور اکنون با ناترازی حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعبی در زمستان روبه‌رو است.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و توجه به تضمین امنیت انرژی کشور، اجرای برنامه‌های توسعه‌ای با هدف افزایش تولید گاز مورد توجه قرار گرفت. اگرچه افزایش برداشت گاز از پارس جنوبی با توجه به مشترک بودن این میدان با کشور همسایه در اولویت قرار دارد، اما بهره‌برداری از میدان‌های گازی دیگر نیز در دستور کار است.
در این میان شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین زیرمجموعه شرکت نفت مناطق مرکزی کشور نقش مهمی در این زمینه خواهد داشت.
علی منتصری، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در گفت‌وگو با رسانه‌های وزارت نفت (شانا، ایران‌پترولیوم و مشعل) گفت: ۱۷ درصد گاز جهان در ایران و ۲۰ درصد گاز ایران در زاگرس جنوبی است که با احتساب این اعداد، ۳.۴ درصد ذخایر گاز جهان در مخازن موجود در زاگرس جنوبی قرار دارد.
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ به تولید ۱۸.۲۹ میلیارد مترمکعب گاز، ۹۰۰ هزار بشکه نفت و ۶ میلیون بشکه مایعات گازی رسیده استوی با بیان اینکه سال ۱۴۰۱ تولید تجمعی ۴۵.۵ میلیارد مترمکعب گاز و ۲.۶۶ میلیون بشکه نفت و حدود ۱۴ میلیون بشکه مایعات گازی در این شرکت انجام شده است، تأکید کرد: همچنین این شرکت در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ به تولید ۱۸.۲۹ میلیارد مترمکعب گاز، ۹۰۰ هزار بشکه نفت و ۶ میلیون بشکه مایعات گازی رسیده است.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی با اشاره به اینکه تولید زودهنگام گاز از میدان دی و افزایش تولید از میدان آغار تا پیش از زمستان ۱۴۰۲ توسط شرکت نفت مناطق مرکزی ایران آماده و به این شرکت واگذار خواهد شد، ادامه داد: با این اقدام‌ها، توان تولید گاز این شرکت از روزانه ۱۶۰میلیون مترمکعب در سال ۱۴۰۱ به ۱۶۶ میلیون مترمکعب در زمستان ۱۴۰۲ افزایش می‌یابد که رشدی ۴درصدی را نشان می‌دهد.
منتصری افزود: توسعه سایر میدان‌ها که مطالعات مفهومی آنها انجام شده است، به مرور با جذب سرمایه‌گذار آغاز خواهد شد و بر اساس برنامه پیش‌بینی‌شده تولید گاز در سال ۱۴۰۳ به میانگین ۱۳۹ میلیون مترمکعب در روز و سال ۱۴۰۶ به ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
درباره مأموریت و اهمیت شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی به‌عنوان یکی از قطب‌های نفت و گاز کشور در معادلات اقتصادی توضیح دهید.
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی بزرگ‌ترین شرکت زیرمجموعه شرکت نفت مناطق مرکزی ایران است که سال ۱۳۷۸ به مرکزیت شیراز راه‌اندازی شده است. مسئولیت این شرکت تولید نفت و گاز و تأمین خوراک پالایشگاه‌های گازی فراشبند، فجرجم، سرخون و پارسیان و پالایشگاه نفت شیراز، همچنین تأمین بخشی از گاز میدان نفتی مارون برای تزریق به این مخزن است.
این شرکت هم اکنون با ۵ هزار و ۴۴۴ نیروی رسمی، قراردادی و پیمانکاری در ۵ منطقه عملیاتی آغار دالان، پارسیان، سروستان سعادت‌آباد در استان فارس، همچنین منطقه نار و کنگان در استان بوشهر و منطقه سرخون و گشوی جنوبی در استان هرمزگان فعالیت دارد.
همچنین میدان نفتی تازه‌تأسیس خشت از سال ۱۴۰۳ با تولید حدود ۱۰ هزار بشکه در روز به میدان‌های تولیدی این شرکت اضافه خواهد شد. ۱۷ درصد گاز جهان در ایران و ۲۰ درصد گاز ایران در زاگرس جنوبی است که اگر این دو عدد را ضرب کنیم ۳.۴ درصد ذخایر گاز جهان در مخازن موجود در زاگرس جنوبی قرار دارد.
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در سه استان فارس، بوشهر و هرمزگان فعالیت دارد که قرار است چند استان دیگر از جمله کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری در سال‌های آینده با در نظر گرفتن مدان‌های نفتی موسوم به رشد، میدان گازی مختار و ... به گستره فعالیت این شرکت اضافه شود. در مجموع حدود ۲۵ میدان دیگر در استان‌های همجوار وجود دارد که در برنامه درازمدت توسط شرکت نفت مناطق مرکزی ایران تعیین‌تکلیف خواهند شد.
با توجه به تعهد شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی برای تأمین گاز زمستان چه اقدام‌هایی برای آماده‌سازی در فصل سرد سال انجام شده است؟ اکنون آمادگی کامل برای ورود به فصل سرما وجود دارد؟
با هدف استمرار تولید و آمادگی کامل برای تأمین گاز در فصل زمستانی براساس برنامه تکلیفی، تعمیرات اساسی مناطق مختلف عملیاتی از ابتدای امسال در دستور کار قرار گرفت. در این زمینه تعمیرات اساسی ابتدای سال ۱۴۰۲ در منطقه نار و کنگان ( اردیبهشت‌ماه تا تیرماه) در دو حوزه مراکز KA، KB، KC، KD کنگان و مراکز یک تا سه میدان نار، خطوط ۳۰ اینچ، ۴۲ اینچ و ۴۸ اینچ کنگان، ایستگاه تقویت فشار نار به میزان ۸۰ هزار نفرساعت کار انجام شده است.
اکنون ظرفیت پالایشگاه فراشبند ۴۰ میلیون مترمکعب در روز است که با اقدام ابتکاری انجام‌شده، ظرفیت ۴۷ میلیون مترمکعبی در دسترس استهمچنین تعمیرات اساسی در منطقه عملیاتی آغار و دالان از ۱۸ تیرماه تا ۱۰ مردادماه امسال به‌مدت ۲۱ روز انجام شده و به اتمام رسید. دو اقدام مهم در این عملیات، اصلاحیه واحدهای ۶۰۰ و ۲۰۰ برای افزایش ظرفیت روزانه ۷ میلیون مترمکعب گاز در زمستان ۱۴۰۲ بوده است که طی آن گاز میدان «دی» و افزایش تولید از میدان آغار به پالایشگاه فراشبند ارسال و در این پالایشگاه فرآورش شود.
اکنون ظرفیت پالایشگاه فراشبند ۴۰ میلیون مترمکعب در روز است که با اقدام ابتکاری انجام‌شده، ظرفیت ۴۷ میلیون مترمکعبی در دسترس است تا برای فاز دوم این پالایشگاه سرمایه‌گذاری انجام شود. افزون بر آن در خطوط لوله و واحدهای مختلف پالایشگاه فراشبند حدود ۳۲ هزار نفر ساعت در منطقه آغار و دالان تعمیرات انجام شده است.
در شهریور امسال نیز تعمیرات اساسی منطقه پارسیان (شامل سه میدان هما، شانول، وراوی و مرکز تفکیک میدان هوش) با حدود ۴۷ هزار نفرساعت انجام شد، همچنین تعمیرات اساسی منطقه عملیاتی سروستان و سعادت‌آباد با ۷ هزار و ۸۰۰ ها در تلاش هستیم با توانمندی کامل به استقبال زمستان ۱۴۰۲ برویم.
اکنون چه سهمی از مقدار تولید نفت و گاز کشور عهده‌دار هستید؟
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی حدود ۲۰ درصد گاز مصرفی کشور را تأمین می‌کند.
تولید تجمعی گاز در سال ۱۴۰۱ به مقدار ۴۵.۵ میلیارد مترمکعب، ۲.۶۶ میلیون بشکه نفت و ۱۴ میلیون بشکه مایعات گازی بوده است. سال گذشته (۱۴۰۱) به حداکثر تولید روزانه ۱۰۳ میلیون مترمکعب گاز (۱۰۳ درصد تولید تکلیفی)، ۴۷ هزار بشکه مایعات گازی و ۱۵ هزار بشکه نفت از میدان‌های سروستان و سعادت‌آباد و خشت رسیدیم.
در ۶ ماهه نخست امسال نیز تولید تجمعی ۱۸.۲۹ میلیارد مترمکعب گاز بود که با احتساب کاهش تکلیفی حدود ۱۰۵ درصد و بدون کاهش تکلیفی ۸۶ درصد برنامه تولیدی محقق شده است، همچنین در این مقطع ۹۰۰ هزار بشکه نفت با تحقق ۹۰ درصدی برنامه تولیدی و ۶ میلیون بشکه مایعات گازی تولید شده است.
با توجه به ناترازی گاز کشور، برای افزایش تولید در شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی هم برنامه‌ای پیش‌بینی شده است؟
با توجه به ناترازی گاز در کشور فعالیت اجرایی در برخی از این میدان‌ها مانند دی که از ۱۴۰۱ آغاز شده و با استقرار چهار دکل حفاری، تسهیلات روسطحی و خطوط لوله در حال انجام است. در میدان آغار نیز با حفاری سه حلقه چاه ( ۱۷، ۱۸ و ۱۹) عملیات لوله‌گذاری در حال انجام است تا زمستان امسال ۷ میلیون مترمکعب گاز بیشتر از دو میدان آغار و دی تولید شود و با تحقق آن توان تولید این شرکت به ۱۶۶ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
برای ۹ میدان گازی دیگر چه برنامه‌ای پیش‌بینی شده است؟
توسعه سایر میدان‌ها که مطالعات مفهومی آنها انجام شده است، به مرور با جذب سرمایه‌گذار آغاز خواهد شد و بر اساس برنامه پیش‌بینی‌شده تولید گاز در سال ۱۴۰۳ به میانگین ۱۳۹ میلیون مترمکعب در روز و در سال ۱۴۰۶ به ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
زمستان امسال ۷ میلیون مترمکعب گاز بیشتری از دو میدان آغار و دی تولید می‌شود و با تحقق آن توان تولید این شرکت به ۱۶۶ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسیدشرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی برای رسیدن به این مقدار تولید، ایستگاه‌های تقویت فشار، بازآرایی و توسعه تأسیسات، راه‌اندازی چاه‌های جدید، بهینه‌سازی فرآیندها، مطالعات جامع میدان‌ها و اقدام‌های اصلاحی را برای تعدادی از چاه‌ها در برنامه دارد.
سرمایه مورد نیاز برای این طرح‌ها چه میزان پیش‌بینی شده است؟
نیاز برای سرمایه‌گذاری در این میدان‌ها طی پنج سال آینده حدود ۳.۶ میلیارد دلار است که این سرمایه از سوی سرمایه‌گذاران داخلی در حال تأمین است، همچنین چند سرمایه‌گذار خارجی با مشارکت شرکت‌های ایرانی بخشی از سرمایه‌گذاری را انجام خواهند داد.
در زمینه طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید چه برنامه‌هایی در دستور کار قرار گرفته است؟
میدان‌های نفتی و گازی برای تداوم تولید، به نگهداری و به‌روزرسانی مطالعات مخازنی نیاز دارند که این موضوع در قالب برنامه‌های یک ساله، دوساله و پنج‌ساله در دستور کار شرکت نفت مناطق مرکزی ایران قرار دارد که با همکاری شرکت بهره‌برداری زاگرس جنوبی در حال انجام است.
به موضوع نیروی انسانی بپردازیم. هم‌اکنون وضعیت نیروی انسانی شرکت چگونه است و از نظر رضایتمندی در چه وضعیتی هستند؟
هم‌اکنون شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی ۵۴۴۴ نیروی انسانی دارد که ۳۴ درصد آن نیروی رسمی و ۵۷ درصد نیروی ارکان ثالث و ۹ درصد نیروی قرارداد مستقیم و معین هستند. یکی از مشکلات همکاران، حدود ۶۵ درصد از نیروهای رسمی فریز بوده که باید در این مورد فکری کرد، همچنین موضوع سقف حقوق و مالیات نیز باعث کم‌انگیزگی کارکنان شده که درخواست همکاران رسیدگی به این موضوعات است.
موضوع عمل به مسئولیت اجتماعی چه میزان در این شرکت مورد توجه قرار گرفته است؟
با توجه به گستردگی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در سه استان فارس، بوشهر و هرمزگان و تولید نفت و گاز از روستاها و شهرهای این استان‌ها، از وظیفه و مسئولیت اجتماعی خود غافل نبودیم و توانستیم به روستاها و شهرهای همجوار خدمات ارائه کنیم که حجم آن در طول یک سال گذشته حدود ۵۶ میلیارد تومان بوده است.
نظر شما