‌برنامه‌ها، پیشنهادها و روش‌های عملیاتی به‌منظور تحقق‌بخشیدن به شعار سال و اجرایی‌کردن منویات مقام معظم رهبری و دستیابی به اهداف دولت از طریق جهش تولید و بهینه‌سازی مصرف گاز طبیعی با مشارکت مردم، در رأس اولویت‌های شرکت ملی گاز ایران است. به برکت ذخایر عظیم گاز کشور و سیاست‌های امنیت پایدار انرژی، سهم بالایی از سبد انرژی کشور در اختیار گاز طبیعی به‌عنوان یکی از سوخت‌های پاک قرار دارد. 

مشارکت در تولید به‌دلیل زیرساخت‌ها، تجربه، دانش و سال‌ها تلاش موفق در حوزه‌های تولید، پالایش، ذخیره‌سازی، انتقال و توزیع از سویی و مشارکت در حوزه مصرف بهینه انرژی و استفاده اصولی از این منبع تجدیدناپذیر و ارزشمند از سوی دیگر، جلوه‌های زیبای این شعار اساسی را در صنعت گاز بیش از هر زمان نمایان می‌کند.

زنجیره تولید تا مصرف گاز حلقه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای هستند که به‌صورت طبیعی برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری متناسب با امکانات، نیازها و ظرفیت‌ها را پیچیده می‌کنند و تدبیری که راهگشای پیچیدگی‌ها و حل هم‌زمان معادلات تولید، پالایش، انتقال و توزیع است، سرچشمه در مشارکت مردم در صنعت گاز دارد. 

این صنعت برای آمادگی استقبال از حضور مردم از طریق مشارکت در سرمایه‌گذاری و مشارکت در مصرف بهینه گاز طبیعی، برنامه‌های مشارکت را در سه حوزه که حوزه‌های تولید خود شامل چهار بخش تولید، پالایش، ذخیره‌سازی و انتقال و توزیع می‌شود، تدوین کرده است. مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی با هدف کسب سود برای سرمایه‌های خرد و کلان، مشارکت از طریق واگذاری زیرساخت و تأسیسات و... به بخش خصوصی و مشارکت در طرح‌های بهینه‌سازی به شرح زیر پیشنهاد می‌شود:

الف) مشارکت در حوزه‌های تولید:

۱- تهیه و تدوین دستورعمل اجرایی سند جامع مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های صنعت گاز با همکاری شرکت‌ها و مدیریت‌های مرتبط.

۲- ایجاد فرایند تولید و فروش انرژی الکتریسیته تولیدی از طریق طرح‌ها و پروژه‌های «بازیافت انرژی حرارتی اتلافی» در تابلو سبز بورس انرژی به‌منظور افزایش جذابیت اقتصادی و توسعه کسب‌وکارهای انرژی‌محور از سوی سرمایه‌گذاران و مشارکت‌های مردمی.

ازجمله: ۱. طراحی و نصب توربین‌های انبساطی (Turboexpander) در موقعیت‌های CGS/ CGS-TBS؛ ۲. طراحی و احداث سیکل‌های ترکیبی SRC و ORC برای ایستگاه‌های تقویت فشار گاز طبیعی و توربین‌های اکسپورت پالایشگاه‌های گازی به‌منظور افزایش بازده/ بهره‌وری و کاهش آلاینده‌های محیطی).

۳- مشارکت در ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تولید گاز طبیعی از زیست‌توده‌ها (Bio Gas / Bio CNG) - (گاز طبیعی سبز) و فروش آن در بورس انرژی با همکاری ذی‌نفعان و مراجع تخصصی و قانونی (همانند برق سبز تولیدشده ناشی از انرژی‌های تجدیدپذیر)، با هدف افزایش جذابیت اقتصادی و توسعه کسب‌وکارهای انرژی‌محور از سوی مشترکان عمده، نیمه‌عمده، سرمایه‌گذاران و مشارکت‌های مردمی همسو با کاهش ناترازی گاز طبیعی.

۱-۳- انتخاب و تعیین نقاط و موقعیت‌هایی که بیشترین تأثیرگذاری را در مدیریت بهینه و پایدار انتقال و توزیع گاز طبیعی، به‌ویژه در دوره اوج مصرف دارند.

۲-۳- ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران و متقاضیان بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف به‌ویژه شرکت‌ها و شهرک‌های صنعتی کوچک و متوسط، دامداران، گلخانه‌داران، کشاورزان، روستائیان (خانگی، صنعتی) و... به‌منظور خودتأمینی؛ ازجمله ارائه تسهیلات بانکی و غیربانکی با هماهنگی مراجع ذی‌ربط (هیئت دولت، بانک مرکزی، شورای عالی انرژی و...).

۱-۳-۳- رونق و توسعه بازار ثانویه فروش گاز طبیعی تولیدی از منابع تجدیدپذیر ازسوی بخش خصوصی و مشارکت مردمی در بورس انرژی.

۲-۳-۳- تأمین بخشی از سوخت مصرفی بخش‌های صنعتی، کشاورزی و... در طول سال به‌ویژه در دوره اوج مصرف که درنتیجه هم به کاهش ناترازی گاز طبیعی کمک شایان توجه خواهد شد و هم به تولید پایدار این صنایع. 

۳-۳-۳ افزایش تدریجی عامل بسیار مهم قیمت فروش گاز طبیعی تولیدی از منابع تجدیدناپذیر در بخش صنعتی، به‌ویژه در دوره اوج مصرف، در یک بازار رقابتی که اصلاحات قیمتی را در پی خواهد داشت.

ب) مشارکت‌های اقتصادی و جذب سرمایه:

۱- ایجاد حساب‌های سپرده‌گذاری کوتاه‌مدت/بلندمدت اختصاصی صنعت گاز با نرخ سود بالاتر از سپرده‌های بانکی (با اخذ مجوزهای لازم از بانک مرکزی و هیئت دولت) و تضمین پرداخت اصل و سود سپرده‌ها از سوی شرکت ملی گاز ایران.

۲- معرفی طرح‌ها و پروژه‌های کم‌ریسک و زودبازده با حداکثر ارزش افزوده و بازدهی اقتصادی به آحاد مختلف جامعه و جلب مشارکت‌ها از طریق انتشار اوراق مالی اسلامی در بازار سرمایه.

۳- استفاده از ظرفیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مؤسسات مالی - اعتباری و تشکیل کنسرسیوم برای سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و پروژه‌ها.

۴- تشویق و ترغیب تعاونی‌ها به‌منظور تشکیل «کنسرسیومی از تعاونی‌های مردم‌نهاد» با هدف استفاده از ظرفیت‌ها و منابع مالی بالقوه و بالفعل برای سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و پروژه‌های با بازدهی بالای شرکت ملی گاز ایران.

ج) مشارکت از طریق واگذاری‌ها به بخش خصوصی و بهینه‌سازی:

۱- طراحی و تدوین دستورعمل‌ها و قوانین مرتبط با نقش تنظیم‌گری شرکت ملی گاز ایران در حوزه انتقال و توزیع گاز طبیعی و واگذاری تدریجی فرایند توزیع گاز طبیعی به بخش خصوصی.

۲- مشارکت‌های عمومی مردم‌نهاد در مناطق و موقعیت‌هایی که حساسیت و تأثیر کمتری از منظر فنی/ مالی/ امنیتی و... در شبکه توزیع گاز طبیعی کشور دارند.

علیرضا بیات 

مدیر سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار شرکت ملی گاز ایران