به گزارش شانا، تأمین انرژی و رفاه مردم خط قرمز دولت و وزارت نفت است از این‌ رو با شدت یافتن مصرف گاز در فصول سرد سال از سوی بخش خانگی و تجاری، تغییر آرایشی در تحویل سوخت به نیروگاه‌ها انجام می‌شود.

گاز، نفت‌گاز و نفت‌کوره سه سوختی است که وزارت نفت به نیروگاه‌های کشور تحویل می‌دهد اما مدیریت مصرف سبد سوختی نیروگاه‌ها باید در برهه‌های زمانی مختلف از سوی وزارت نیرو انجام شود، به‌گونه‌ای که نیروگاه‌ها با مدیریت ذخایر خود باید در فصول سرد سال و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، بیشتر از نفت‌گاز و نفت‌کوره استفاده کنند.

چالش‌های ایجادشده در تأمین برق کشور در پاییز امسال سبب شد تأمین سوخت نیروگاهی از سوی وزارت نفت دولت چهاردهم زیر سؤال رود. اما واقعیت چیست؟ در این گزارش می‌توانید مروری بر آمادگی وزارت نفت دولت چهاردهم برای تحویل حداکثری نفت‌کوره به نیروگاه‌ها داشته باشید که بالاتر از برنامه، تولید نفت‌کوره داشته است و اگر نیروگاه‌ها با مدیریت درست و به‌موقع از این سوخت استفاده می‌کردند، بی‌شک شاهد خاموشی‌ها در فصل پاییز نبودیم.

هشدارها از اردیبهشت‌ آغاز شده بود

سطح ذخایر نفت‌گاز نیروگاهی از ابتدای امسال در وضع مطلوبی نبوده و با سطح پایدار فاصله زیادی داشته است، به‌طوری‌ که وزیر نفت دولت سیزدهم نیز در نامه‌ای در اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام کرده بود امکان تأمین نفت‌گاز بیش از عملکرد پارسال برای جبران کمبود گاز وجود ندارد و خواستار جبران کسری گاز از طریق مصرف نفت‌کوره شده بود.

نهادهای بالادستی نیز  اوایل مرداد امسال در ابلاغیه‌ای نیروگاه‌ها را مکلف به مصرف نفت‌کوره به مقدار ۴۰ میلیون لیتر در روز از ۱۰ مرداد به بعد کردند، اما این مصوبه در نیروگاه‌ها اجرایی نشد و به‌طور متوسط از ۱۰ مرداد تا پایان آذر روزانه حدود ۲۴ میلیون لیتر نفت‌کوره در نیروگاه‌ها مصرف شده است. از این رو ۲.۳ میلیارد لیتر نفت‌کوره کمتری در نیروگاه‌ها مصرف شده که منجر به مصرف همین مقدار نفت‌گاز به‌عنوان جایگزین شده است.

اگر نیروگاه‌ها به تکالیف قانونی عمل می‌کردند ...

۱۶ نیروگاه حرارتی کشور امکان مصرف نفت‌کوره دارند که مجموع ظرفیت آنها برابر با ۷۴ میلیون لیتر در روز است. دو نیروگاه (نیروگاه‌های بعثت تهران و اسلام‌آباد اصفهان) با مجموع ظرفیت مصرف روزانه ۶ میلیون لیتر نفت‌کوره به‌دلیل قرار داشتن در محدوده شهر و نیروگاه رامین خوزستان با ظرفیت مصرف ۶ میلیون لیتر در روز نفت‌کوره به‌دلیل قرار گرفتن در جنوب کشور در محاسبات لحاظ نمی‌شوند.

۱۳ نیروگاه باقی‌مانده ظرفیت مصرف ۶۲.۵ میلیون لیتر در روز نفت‌کوره را دارند که مخازن سه نیروگاه شامل منتظری اصفهان، شازند اراک و منتظر قائم البرز پلمپ بوده که اخیراً رفع پلمپ شده‌اند، هرچند که پیگیری جدی برای رفع پلمپ‌ها باید از مرداد انجام می‌شد. در هر صورت مابقی ۱۰ نیروگاه محدودیتی برای مصرف نفت‌کوره از ۱۰ مرداد امسال تاکنون نداشته‌اند.

با این اوصاف ظرفیت ۱۰ نیروگاه باقی‌مانده که امکان مصرف نفت‌کوره از ۱۰ مرداد را داشته‌اند، حدود ۴۲ میلیون لیتر در روز است، از این‌رو در صورت مصرف نفت‌کوره تنها در ۱۰ نیروگاه از ۱۰ مرداد و مطابق ابلاغیه نهادهای بالادستی، هم‌اکنون سطح ذخایر نفت‌گاز نیروگاهی ۲.۳ میلیارد لیتر بالاتر و در سطح پایدار ۳.۲ میلیارد لیتر قرار داشت، اما مقدار موجودی مفید نفت‌گاز در نیروگاه‌های کشور در شرایط کنونی ۸۷۷ میلیون لیتر است.

بررسی سناریوهای مختلف وضع موجودی نفت‌گاز نیروگاه‌ها بر مبنای ۳۳.۵ میلیون لیتر نفت‌کوره‌ای که در ۲۹ آذر امسال در ۱۰ نیروگاه که محدودیت پلمپ نداشته‌اند، مصرف شده است، نشان می‌دهد در صورتی که نفت‌کوره به مقدار ۳۳.۵ لیتر از ۱۰ مرداد مصرف می‌شد، اکنون سطح موجودی مفید نفت‌گاز نیروگاهی برابر با ۲ میلیارد و ۲۰۶ میلیون لیتر بود. اگر این مقدار نفت‌کوره از ابتدای مهر تاکنون مصرف می‌شد، اکنون سطح موجودی مفید نفت‌گاز نیروگاهی برابر با یک میلیارد و ۶۱۸ میلیون لیتر بود و اگر از ابتدای آبان تاکنون روزانه ۴۰ میلیون لیتر نفت‌کوره مصرف شده بود، هم‌اکنون موجودی نفت‌گاز نیروگاهی به یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون لیتر رسیده بود.

ثبت رکوردهای تولید

طبق برنامه ابلاغی وزارت نفت، میانگین تولید نفت‌کوره در پنج ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ باید به ۶۶.۸ میلیون لیتر در روز می‌رسید. عملکرد واقعی در این دوره نشان می‌دهد میانگین تولید به ۶۴.۸ میلیون لیتر در روز رسیده است که با وجود اختلاف جزئی، نزدیک به هدف برنامه‌ریزی‌شده بوده است. این مقدار تولید در مقایسه با میانگین تولید پنج ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ که ۶۴.۲ میلیون لیتر در روز بود که رشد قابل‌توجهی نداشته است.

تولید نفت‌کوره در شهریور ۱۴۰۳ به ۶۶.۴ میلیون لیتر در روز رسید که تقریباً برابر با میانگین برنامه‌ریزی‌شده پنج ماهه بود. این عملکرد نشان‌دهنده ثبات نسبی در تولید این محصول در آغاز نیمه دوم سال است، اما در ماه نخست پاییز پس از استقرار یک ماهه دولت چهاردهم، تولید با افزایش قابل‌توجهی به ۷۴.۵ میلیون لیتر در روز رسید که این رقم ۱۷.۵ میلیون لیتر با ۳۰ درصد افزایش از برنامه ابلاغی به وزارت نفت بیشتر بوده است.

در آبان ۱۴۰۳، تولید نفت‌کوره باز هم افزایش ۳۳ درصدی داشت و به ۷۳.۰۳ میلیون لیتر در روز رسید و تولید در این ماه همچنان بالاتر از هدف ابلاغی وزارت نفت باقی ماند. این موضوع نشان می‌دهد پالایشگاه‌ها توانسته‌اند تولیدی فراتر از حد انتظار داشته باشند.

از سوی دیگر تولید نفت‌کوره در آذر ۱۴۰۳ به ۷۰.۵ میلیون لیتر در روز بود. با وجود اینکه تولید این ماه از دو ماه پیش از آن اندکی پایین‌تر بود، اما همچنان از برنامه ابلاغی به وزارت نفت و میانگین پنج ماهه سال ۱۴۰۲ بالاتر بوده و بیانگر بهبود تولید در صنعت نفت کوره است.

بررسی داده‌ها نشان می‌دهد تولید نفت‌کوره در سال ۱۴۰۳ در مقایسه با سال ۱۴۰۲ روند افزایشی داشته به‌طوری که عملکرد تولید ماه‌های شهریور، مهر، آبان و آذر ضمن اینکه از برنامه تولید سال سبقت گرفته است، میانگین تولید نفت‌کوره در این چهار ماه حدود ۷ درصد از میانگین تولید در مدت مشابه پارسال بیشتر است.

میانگین تولید نفت‌کوره در ۴ ماه شهریور، مهر، آبان و آذر حدود ۷۲ میلیون لیتر در روز بوده است که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال بیش از ۴.۵ میلیون لیتر در روز و نسبت به میانگین نخست سال حدود ۷ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

تحویل نفت‌کوره به نیروگاه‌ها در ۱۴۰۳

در چهار ماهه ابتدایی دولت چهاردهم (شهریور، مهر، آبان و آذر) ۲ میلیارد و ۹۳۳ میلیون لیتر نفت‌کوره به نیروگاه‌ها تحویل شده که این رقم یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون لیتر معادل ۶۰ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ و ۶۴۶ میلیون لیتر معادل ۲۸ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش داشته است.