اگرچه قرار است صدرا تا 12 بهمن سکوى حفارى تحویل دهد اما مدیر اکتشاف شرکت نفت خزر معتقد است این زمان به تاخیر خواهد افتاد. قرار است ایران - البرز در اولین ماموریت اش ۲ حلقه چاه اکتشافى در دریاى خزر حفر کند. مسئولیتى که دیشب به عهده شرکت چینى COSL گذاشته شد. • چرا سفیر چین براى ۳۰ میلیون دلار آمد سئوال مهم دیشب به حضور سفیر چین در مهمانسراى نفت براى امضاى قرارداد ۳۰ میلیون دلارى حفارى در خزر برمى گشت. قراردادى که معاون بین الملل و امور خزر وزارت نفت را به همراه خود نیاورد. نژادحسینیان به مهمانسرا نیامد تا این گمانه تقویت شد که احتمالاً رقم قرارداد چندان بالا نبوده که معاون وزیر در مراسم امضاى آن حضور داشته باشد. از نکات جالب توجه جلسه دیشب اما حضور اسدالله صالحى فروز معاون پیشین وزیر نفت در امور خزر بود. اگرچه نه سخنرانى کرد و نه مصاحبه. او تنها به گرفتن عکس به هنگام امضاى قرارداد اکتفا نمود. حیدر بهمنى به عنوان مدیرعامل شرکت حفارى شمال و ژومین گوا به عنوان مدیرکل شرکت COSL قرارداد را امضا کردند تا اولین قرارداد ایران براى اکتشاف نفت در خزر کلید بخورد. سفیر چین که هم به زبان فارسى سخن مى گفت و هم به زبان عربى تسلط کامل داشت به هنگام سخنرانى اش دلیل حضور در مراسم عقد قرارداد را فاش کرد. ظاهراً چین براى منابع نفتى دریاى خزر برنامه هاى بلندمدتى در ذهن مى پروراند. • ایران- البرز و مبالغه هاى بهمنى حیدر بهمنى مدیرعامل شرکت حفارى شمال درباره توانمندى هاى چین در زمینه حفارى گفت: «بحث امروزمان درباره حفارى در آب هاى عمیق است. ما حداکثر در عمق ۷۰ تا ۹۰ مترى قادر به حفارى بودیم. الان مى خواهیم توانمندى حفارى در آب هاى ۳۰۰ تا ۷۰۰ متر را هم داشته باشیم. شرکت Cosl ۳۵ تا ۴۰ سال سابقه کار در آب هاى نیمه عمیق را دارد. شرکت چینى سه دستگاه سکوى حفارى نیمه شناور مانند سکوى ایران _ البرز دارد و ۱۴ دستگاه هم سکوى حفارى ثابت در اختیارش قرار دارد.» بهمنى درخصوص سکوى حفارى ایران _ البرز توضیح داد: «دکلى که در ایران ساختیم، کار بسیار بزرگى بود، چرا که تجربه نخست مان در ساخت دکل هاى نیمه شناور بود که ۵۰۰ دلار هم براى آن هزینه کردیم.» بهمنى در تعریف از چینى ها بسیار مبالغه آمیز سخن گفت: «ما چندین هزار سال با چینى ها ارتباط داریم و از نظر فرهنگى هم با یکدیگر بیگانه نیستیم.» بهمنى به این نکته هم اشاره مى کند که پیش از انقلاب حدود ۴۷ شرکت خارجى و عمدتاً آمریکایى و اروپایى حفارى ایران را در دست داشتند. • پشت پرده قرارداد سه ساله مدیرعامل شرکت حفارى شمال توضیح داد که شرکت چینى COSL با برگزارى مناقصه انتخاب شده است: «ما مناقصه بین المللى برگزار کردیم. شرکت هاى غربى و بین المللى هم بودند. در مرحله ارزیابى فنى، هم پاکت شرکت اروپایى را پذیرفتیم و هم شرکت چینى را. اماچینى ها قیمت مناسب ترى دادند. ضمن اینکه هرچه ما گفتیم آنها قبول کردند.» حیدر بهمنى آرزوى دیرینه ملت ایران را شروع اکتشاف نفت در دریاى خزر دانست: «اکتشاف در خزر آرزوى دیرینه ماست. قبل از اینکه عملیات اکتشاف در جنوب انجام شود در خزر بود. وزارت نفت مصمم است که به آرزوى دیرینه ملت ایران جامه عمل بپوشاند.» و بعد کمى هم از پشت پرده عقد قرارداد با چینى ها گفت: «ما مى خواهیم خودمان را از انحصار غربى ها نجات دهیم. امکاناتى که در چین دیدم در غرب ندیدم. اما موانع زیادى بود براى اینکه ما نرویم.» به گفته مدیرعامل شرکت حفارى شمال سقف قرارداد حدود ۳۰ میلیون دلار است. «این قرارداد براى مدت ۳ سال منعقد شده است اما قابل تمدید است.» • خاطرات دبیرستان سفیر سفیر چین که پشت میکروفن قرار گرفت چند جمله اى فارسى صحبت کرد و بعد اجازه خواست تا ادامه سخنانش را به زبان چینى بیان کند: «۴۶ سال پیش وقتى شاگرد دبیرستان بودم شنیدم که شوروى سابق براى اکتشاف نفت در دریاى خزر برنامه دارد. باکو را هم به عنوان مرکز عملیات خود انتخاب کرده بود.» لیو جانگ دانگ پس از گفتن این خاطره اضافه کرد: «پس از حضور در ایران چندبار به شمال رفتم و در دریاى خزر هیچ سکوى حفارى ندیدم. تعجب کردم که چرا دوستان ایرانى عجله ندارند. امروز این جواب را پیدا کردم.» مترجم جانگ دانگ سپس ترجمه کرد: «امروز من متوجه شدم که شما یواشکى آماده سازى کرده اید. ساخت سکوى نیمه شناور گام بزرگى براى شروع حفارى در دریاى خزر است.» سفیر چین سپس از اینکه ایران براى نخستین حفارى در خزر چین را انتخاب کرده تشکر کرد: «دوستى بین دو کشور چین و ایران بسیار دیرینه است و این دوستى روزبه روز گسترش مى یابد.» آقاى سفیر ترجیح داد تا کمى هم از اقتصاد روبه رشد چین بگوید: «اکنون کشور ما، چین ۵۰ یا ۳۰ سال پیش نیست. ما یک کشور بزرگ اقتصادى شده ایم. در سال گذشته حجم واردات و صادرات چین به ۱۴۰۰ میلیارد دلار رسیده است.» • پیشنهاد جدید چین: خط لوله خزر- پکن سفیر چین در تشریح سیاست هاى دولت متبوع خود گفت: «سیاست ما عدم دخالت در امور داخلى کشورهاى دیگر است.» لیوجانگ دانگ با بیان اینکه چین سالانه ۱۷۰ میلیون تن نفت تولید مى کند، گفت: «اقتصاد چین با سرعت زیاد پیشرفت مى کند و احتیاج به انرژى دارد. ما سال گذشته ۵ میلیارد دلار نفت از ایران خریده ایم.» سفیر چین اذعان مى کند که حجم قرارداد امضا شده کوچک ترین حجم مالى سه سال گذشته بوده است: «اهمیت این قرارداد اما بسیار زیاد است، چرا که با این قرارداد گام بزرگى براى همکارى ایران و چین در دریاى خزر برداشته شد.» سفیر چین اهمیت حفارى در خزر را کمتر از حفارى در خلیج فارس نمى داند. وى سپس یک جمله دیپلماتیک مى گوید: «سفر دور از گام اول شروع مى شود.» و این یعنى چین براى نفت خزر برنامه هاى بلندمدت دارد: «من امیدوارم قبل از پایان ماموریتم در ایران از نزدیک ببینم که نفت خزر از طریق خط لوله به چین برود.» این در حقیقت اعلام استراتژى جدید چین در دریاى خزر و همکارى با ایران براى توسعه منابع نفتى این دریاچه است. • سفیر چین: اصرار داریم مسائل هسته اى در آژانس حل شود سخنان پایانى سفیر چین در تهران بیشتر جنبه سیاسى داشت: «ما همه در مقابل تهدیدات جهانى هستیم. اما امیدوارم ایران هرچه زودتر نیرومندتر و قوى تر شود. چون هر دو کشور مورد تهدید ابرقدرت قرار مى گیریم. براى اینکه بتوانیم جلوى ابرقدرت بایستیم باید با سرعت، اقتصاد خودمان را گسترش دهیم.» جانگ دانگ تاکید کرد: سفارت چین در تهران بسط و توسعه همکارى دو کشور را دنبال مى کند. قرارداد حفارى در دریاى خزر که امضا مى شود، شرق از سفیر چین مى پرسد: • شما در سخنانتان گفتید که مایلید نفت خزر را از طریق خط لوله به چین انتقال دهید. آیا براى این کار برنامه عملى دارید؟ «بنده امیدوارم. انتظارم این است که ایران هر چه سریع تر در خزر نفت را اکتشاف و تولید کند و به چین هم صادر نماید. در آینده نزدیک مى توانیم این هدف را اجرا کنیم.» • آیا فکر نمى کنید اعلام چنین استراتژى اى از سوى شما به رقابت جدى تر اروپایى ها منجر شود؟ برخوردى ایجاد نمى شود. ما با طرف هاى اروپایى و غربى رقابت مى کنیم و این رقابت به نفع ایران است. ما اصرار مى کنیم که با ما رقابت کنند اما یقین داریم که ما برنده خواهیم بود. توانایى هاى ما (چین) زیاد است.» شرق فرصت را مغتنم شمرده و سفیر چین را در مورد تحولات هسته اى اخیر ایران مورد سئوال قرار مى دهد: «ما اصرار داریم که تنها آژانس بین المللى انرژى هسته اى این مشکلات را برطرف کند.» • واکنش چین درخصوص فشار هاى احتمالى چه خواهد بود؟ «همکارى اقتصادى ایران و چین کاملاً عادلانه است. ما از فشار ها و این طور مسائل نمى ترسیم. مراودات اقتصادى چین با اروپا در ردیف اول است، بالاتر از ۲۰۰ میلیارد دلار. با آمریکا هم در ردیف دوم هستیم. کشور دیگرى حق ندارد در زمینه همکارى چین و ایران حرف بزند.» • دانا: با همه شرکت ها در خزر مشارکت مى کنیم مدیرعامل شرکت نفت خزر کمتر مصاحبه مى کند. شرق پیش از صرف شام با طرف هاى قرارداد، از دانا مى خواهد تا نظرش را درباره طرح جدید سفیر چین براى احداث خط لوله انتقال نفت خزر به آن کشور اعلام نماید: «اول امیدوارم اکتشافاتمان در خزر به نتیجه رسد بعد همه این مسائل قابل مطالعه است.» دانا سعى مى کند پاسخ هاى کوتاه و گنگ بدهد. • آیا شما با شرکت هاى دیگر براى اکتشاف در خزر هم تفاهم خواهیم کرد یا فقط با چینى ها مشارکت دارید؟ «ما کاملاً باز عمل مى کنیم و با همه شرکت هاى توانمند و قدرتمند مشارکت مى کنیم.» از فریبرزدانا سئوال مى شود که کدام بلوک ها در خزر مورد حفارى اکتشافى ایران قرار خواهد گرفت: «بلوک هایى که اولویت اقتصادى و امنیتى براى ما دارند. فعلاً بلوک ۶ است.» وى ترجیح مى دهد در مورد ذخایر دریاى خزر پیش بینى نکند: «پیش بینى اولیه ما این است که حجم زیادى از منابع نفتى در دریاى خزر وجود دارد.» • آیا شما شرکت چین را با این سیاست انتخاب کرده اید که دولت این کشور در خزر از شما حمایت کند؟ «شرکت چینى را پیمانکار ما براساس مناقصه انتخاب کرده است. ضمن اینکه در روابط بین المللى و مراودات عادلانه همه چیز امکان پذیر است.» ایران دیشب نخستین چراغ را براى اکتشاف نفت در دریاى خزر روشن کرد. کارى که با مشارکت چینى ها انجام شده است. منبع: روزنامه شرق، 28 دی 1384