به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران، مرکز تحقیقات کاتالیست یکی از مراکز ویژه پژوهشی صنعت نفت است که در آستانه هزاره سوم به منظور پاسخگویی به نیازهای صنعت نفت ایران در بخش کاتالیست و در سازماندهی جدید تاسیس شده است.

ممکن است حدود 85 درصد مواد شیمیایی حداقل از یک مرحله کاتالیستی در فرآیند تولید عبور کنند جنبه مهم دیگر، نقش کاتالیستها در حفاظت از محیط زیست است که با سخت تر شدن قوانین بین المللی و نیاز به تولید سوخت های با کیفیت بالا، اهمیت آن دو چندان می شود.

واحد کاتالیست پژوهشگاه صنعت نفت از سال 1348 یک مجموعه تحقیقاتی شناخته شده در سطح کشور و مجری بسیاری از پروژه های پژوهشی کاربردی و ارایه کننده خدمات علمی _ آزمایشگاهی و مشاوره ای بود که با توسعه اساسی صنایع شیمیایی و پتروشیمی کشور از یک سو و ملاحظات زیست محیطی و تقاضای روزافزون بازار مصرف به سوخت های پاکیزه تراز طرف دیگر، مدیریت پژوهشگاه صنعت نفت را برآن داشت تا با تجدید ساختار و تاسیس یک سازمان جدید، اهداف گسترده تری را در برنامه خود قرار دهد.

فعالیت های این مرکز در سه واحد پژوهشی ساخت کاتالیست در مقیاس آزمایشگاهی و نیمه صنعتی، شناسایی و بررسی های راکتوری کاتالیست، مهندسی واکنش های کاتالیست و نیز گروه های تخصصی نانو تکنولوژی و بیوکاتالیست انجام می گیرد. 
 
عمده اهداف و فعالیت های مرکز به منظور ارایه خدمت و مشاوره به شرکت های پالایش، پتروشیمی و گاز کشور دارای زمینه های گوناگونی است از جمله آنها می توان به پایه های کاتالیستی، زئولیت ها، هیدروپروسسینگ، هیدروژناسیون، دهیدروژناسیون، ریفورمینگ با بخار آب، تبدیل شیفت، کراکینگ کاتالیستی در بستر سیال، کاتالیستهای زیست محیطی، اکسیداسیون، مدلسازی واکنش های کاتالیستی، بازیافت فلزات گرانبها از کاتالیست های مستعمل، ارتقای نفت خام و برش های سنگین نفتی به روش بیوکاتالیستی و هیدروکانورژن، تحقیق در زمینه ساخت نانو کاتالیست ها، نانو لوله های کربنی، فوتوکاتالیست ها و نانو ذرات اکسید تیتانیوم اشاره کرد.

از جمله واحدهایی که در این زمینه در ارتباط هستند شامل پژوهش شناسایی و بررسی های راکتوری، مهندسی واکنش های کاتالیستی، ساخت آزمایشگاهی و نیمه صنعتی کاتالیست، گروه فناوری های نوین، بخش مهندسی بیوکاتالیست، بخش نانوتکنولوژی، خدمات آزمایشگاهی و امکانات و تجهیزات است.

تعدادی از آزمایش های ویژه به کمک امکانات خاص گروه آنالیز پژوهشگاه انجام می گیرد تجهیزات موجود این مرکز عبارتند از: دستگاههای آنالیز سطح، دستگاه اندازه گیری ذرات (PDA)، جذب اتمی، پایلوت های تست راکتوری کاتالیستهای هیدرودسولفوریزاسیون، سولفورزدایی، ریفورمینگ با بخارآب، شیفت دردمای بالا و پایین، هیدروکراکینگ، ریفورمینگ کاتالیستی، اتوکلاوهای تحت فشار وسیستم های میکرو راکتوری در مقیاس آزمایشگاهی، مخلوط کن پودری، راکتورهای تحت فشار، فیلتر، سیستم تلقیح، اکسترودر، ماشین قرص زن، خشک کن پاشنده، انواع کوره، اسپکتروفتومتر، شیکر - انکوباتور، سانتریفوژ دور بالا مجهز به فریزر و هود بیولوژیک.

در این بخش دستاوردهای گوناگونی وجود داشته که از جمله آنها می توان به توسعه یک شبیه ساز داخلی برای بخش تبدیل کاتالیستی پالایشگاه تهران، روژه های مشترک با شرکت نفتی NIPPON ژاپن برای شبیه ساز بازده محصول، عمرکاتالیست و مصرف شیمیایی هیدروژن بخش هیدروکراکینگ پالایشگاه تبریز، شبیه سازی واحد تبدیل کاتالیستی پیوسته (CCR) پالایشگاه اراک اشاره کرد.
 
توسعه مدل سینتیکی برای فرآیند هیدروکانورژن، طرح تحقیقاتی برای توسعه یک بانک اطلاعاتی برای فرآیندهای کاتالیستی صنعتی که در این بانک اطلاعاتی از قبیل شمای ظاهری فرآیند، مدل های سینتیکی و اطلاعات کاتالیستها جمع آوری می شوند.

همچنین دانش های فنی قابل ارائه این مرکز شامل کاتالیست های تبدیل با بخار آب، شیفت در دمای پایین، ریفورمینگ نفتا، متاناسیون، ‌زئولیت4A، بازیافت فلزات گرانبها از کاتالیست های مستعمل، آلومینای کروی، شبیه سازهای طول عمر کاتالیست ریفورمینگ و بهره محصولات هیدروکراکینگ است.

این مرکز آماده ارایه خدمات علمی و مشاوره ای در زمینه های توسعه و فرمولاسیون کاتالیست های جدید، ساخت کاتالیست به سفارش مشتری، شناسایی و ارزیابی راکتوری کاتالیست، بررسی سینتیک واکنشهای کاتالیستی و مدلسازی و شبیه سازی راکتورها و فرآیندهای کاتالیستی است.