با این وجود وزارت نفت ایران بر اساس مفاد قراردادی که سرانجام اسفند 91 بین روسای جمهور دو کشور امضا شد، 907 کیلومتر از این خط لوله را از عسلویه تا ایرانشهر احداث کرده و 32 درصد 320 کیلومتر باقی مانده آن تا مرز پاکستان نیز تکمیل شده است. این در حالی است که کمتر از یکسال دیگر به اول دسامبر 2014 که زمان تزریق گاز به خط لوله آی پی است باقی مانده و اسلام آباد هنوز در خم کوچه اول باقی مانده و هیچ اقدامی برای ساخت خط لوله در خاک خود نکرده است.
بر اساس پیش بینی ها ساخت خط لوله و تاسیسات تقویت فشار آن در پاکستان حدود چهار سال به طول می انجامد؛ هرچند شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان چندی پیش اعلام کرده بود کشورش پروژه واردات گاز از ایران را ظرف مدت یک سال تکمیل خواهد کرد. این اظهار نظر در حالی مطرح شده که دولت پاکستان هنوز مناقصات انتخاب پیمانکار اجرای این پروژه را آغاز نکرده است و مبنای محاسبه این زمان هم مشخص نیست.
مقامات پاکستانی که چندی است تاخیرهای خود را در ساخت خط لوله ایران-پاکستان به گردن تحریم ها می اندازند از طرف ایرانی انتظار دارند علاوه بر کمک مالی، زمان برداشت گاز را نیز از تاریخ مشخص شده در قرارداد به تعویق بیندازند. حال آنکه علی ماجدی، معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت این هفته اعلام کرد که ایران به دلیل شرایط تحریم نمی تواند از نظر مالی کمکی به پاکستان کند و از تاخیرهای این کشور در اجرایی کردن پروژه آی پی نیز گلایه دارد.
ماجدی اما تاکید کرد ایران با توجه به روابط گسترده خود با شرکت های بین المللی نفتی می تواند در جلب مشارکت آنها با طرف پاکستانی برای ساخت خط لوله در خاک خود به این کشور کمک کند و به همین منظور وزیر نفت ایران به تازگی در حاشیه اجلاس 164 اوپک با چند کشور گفت و گو کرده و آنها نیز راه های مختلفی را برای مشارکت در این طرح پیشنهاد کرده اند.
ایران تاکنون بیش از دو میلیارد دلار صرف ساخت خط لوله صادراتی به پاکستان کرده و ادامه آن نیز همچنان به حدود یک میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد از این رو با توجه به وفاداری خود به قراردادی که با طرف پاکستانی امضا کرده و سرمایه گذاری کلان در این طرح از طرف مقابل نیز انتظار دارد تا در زمان مقرر نسبت به تعهدات خود عمل کند. همچنین تهران حق خود را برای دریافت جریمه از اسلام آباد در صورت تاخیر در اجرای قرارداد محفوظ می داند و درصورت بهانه تراشی طرف مقابل، طرح های جایگزینی برای خط لوله احداث شده برنامه ریزی می کند.
پاکستان، تشنه انرژیمقامات پاکستان هنگام امضای قرارداد خرید گاز از ایران در پاسخ به اظهارنظرهای کشورهای غربی مبنی بر تحریم ایران، بارها براین نکته تاکید کردند که این اقدام بر اساس نیازهای ملی پاکستان است و این کشور به شدت محتاج انرژی است؛ چنانچه در ماه های مختلف سال می‌توان صف خودروها را در مقابل جایگاه‌های عرضه سوخت دید. همچنین در بسیاری از نقاط این کشور به ویژه در تابستان برق تا حدود ۱۰ ساعت در روز قطع می‌شود از این رو واردات گاز از ایران می تواند مشکلات فزاینده این کشور در تامین انرژی را که می رود به بحرانی برای دولت اسلام آباد تبدیل شود پایان دهد.
آغاز فصل سرما برای صنایع پاکستان به معنای کمبود انرژی و رکود است و این معضل، اقتصاد رو به رشد این کشور را با تهدید روبه رو کرده است. چنانچه پاکستان برای تامین نیاز روزانه خود به هشت میلیارد فوت مکعب گاز به هر دری می زند تا راه های مطمئنی پیدا کند. از جمله اینکه خاقان عباسی هفته گذشته پیش از سفر به ایران برای دیدار با وزیر نفت کشورمان، مهمان قطری ها بود تا موافقت آنها را برای خرید روزانه ٤٠٠ میلیون فوت مکعب ال ان جی به اسلام آباد تا نوامبر ٢٠١٤ جلب کند.
خرید ال ان جی اگرچه یکی از گزینه های مختلف تامین انرژی پاکستان است اما هنوز ساخت سه پایانه ال ان جی که دولت پاکستان دو سال پیش مجوزهای ساخت آنها را واگذار کرده و قرار بود تا سه ماه سوم سال ٢٠١٢ به بهره‌برداری برسند تمام نشده است. از سوی دیگر امید پاکستان برای ساخت خط لوله تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان) نیز هنوز در مرحله گمانه زنی است و از این رو یکی از دست به نقدترین پروژه های تامین گاز این کشور همچنان ایران است که این رویا را تا حدود 300 کیلومتری مرز پاکستان کشیده و پیش بینی می شود با تمرکز اسلام آباد بر اجرایی شدن این طرح بتواند آبی بر عطش روزافزون بخش های مختلف صنعتی و خانگی پاکستان به انرژی بریزد.
حال که ایران عزم خود را برای صادرات گاز به پاکستان به صورت عملی با ساخت خط لوله نشان داده است باید دید پاکستان که برای گذر از دروازه توسعه و رسیدن به رشد و امنیت بیشتر هر روز نیاز بیشتری به انرژی پیدا می کند برای پاسخ به این واقعیت به شیوه ای واقع گرایانه نیز عمل خواهد کرد یا با این دست و آن دست کردن بهترین فرصت خود را به تهدید تبدیل می کند؟فهیمه مزینانی
نظر شما