به گزارش شانا،  گازهای گوناگون و مفیدی برای سوخت، وجود دارند که بیش از سه نوع آن در جهان استفاده می شود. این سه نوع عبارتند از: گاز مایع (ال.پی.جی) که مخلوطی از بخشهای پالایش شده نفت خام از قبیل پروپان، بوتان، پروپیلن و بوتیلن است. این گاز به این دلیل که به آسانی مایع  می شود، از آن برای سوخت سیلندر استفاده می شود. نوع دوم، گاز طبیعی است که از دو منبع عمده منابع گاز مستقل و گاز همراه (گاز حاصل از تفکیک نفت خام) تامین می شود و نوع سوم بیوگاز است که با آن بیشتر آشنا می شویم.

دفع ضایعات کشاورزی همچون باری سنگین بردوش محیط زیست، معضلی است که کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته به طور یکسان، با آن مواجه هستند، اما استفاده از این زباله ها به رویای همه کشورهایی بدل شده است که با روشهای مختلف برای رسیدن به این آرزو تلاش می کنند.

بسیاری از کشورهای در حال توسعه تجربه تولید بیوگازرا دارند که درمیان این کشورها مصر، درزمینه استفاده دوباره از ضایعات در تولید"بیوگاز" تجربه اجرای چندین پروژه را داراست. تاجایی که وزارت کشاورزی مصر با همکاری وزارت محیط زیست این کشوردر راستای تولید بیوگازبه عنوان انرژی جایگزین و ایمن تر از گاز طبیعی پروژه های موفقی اجرا کرده است .

از جمله این پروژه های موفقیت آمیزمی توان به استفاده از باقیمانده کاه برنج در روستاهای شرقی مصربرای تولید بیوگاز اشاره کرد. در قسمتهای شرقی این کشوربا مخلوط کردن باقیمانده کاه برنج با فضولات انسانی، در داخل اتاقهای ایزوله از هوا، که در زیر زمین قرار دارند ، این گاز تولید می شود.

پس از موفقیت این پروژه، استفاده از سنبل آبی (که یکی از مهم ترین عوامل کمبود منابع آب مصربه شمار می آید) برای تولید بیوگازمورد توجه قرار گرفت. وقتی این گیاه در رودها و کانالها ریشه کند آن قدرمتراکم می شود که می تواند یک سد گیاهی تشکیل دهد ودر نهایت منجر به آسیب رساندن وایجاد سیل وطغیان شود. در حال حاضر بهره وری بالای سنبل آبی در تولید بیوگاز اثبات شده است، اما تاکنون در این زمینه اقدامات موثرتری صورت نگرفته است.

بیوگاز مخلوطی گازی است که از تخمیر مواد آلی (کود حیوانی، زباله) مخلوط شده با آب، توسط انواع خاصی از باکتریهای غیر هوازی تولید می شود. این مخلوط گازی از(50 تا 70درصد ) گازمتان با قابلیت اشتعال، (20 تا 25درصد ) گاز دی اکسید کربن و مقداری از گازهای دیگر به نسبتهای پایین ترمانند: هیدروژن، نیتروژن، ومقدار ناچیزی سولفید هیدروژن (که بوی متمایز گاز را ایجاد می کند) تشکیل شده است.

می توان ازمزایای فرآیند تولید بیوگاز به ارائه انرژی جایگزین برای گاز طبیعی تا تولید کود آلی جهت غنی سازی زمینهای کشاورزی ودر نهایت  تولید علوفه برای تغذیه دامها ، اشاره کرد. پس از تولید گازمورد بحث، کودی ارگانیک، سرشارازمواد آلی وعناصر طبیعی ومهم ، به مقادیر مناسب برای رشد گیاهان بر جا می ماند. این کود علاوه بر آن،حاوی هورمونهای گیاهی، ویتامینها و تنظیم کننده های رشد بوده،عاری از هرگونه  باکتریهای بیماری زا، لاروها و دانه علفهای هرز است. زیرا در طول فرآیند تخمیر زباله ها، این عناصر غیر مرغوب به طور کامل از بین رفته  وضایعات به یک کود تمیزبرای محیط زیست بدل می شوند. به طوری که برای کودرسانی به خاک همه انواع محصولات کشاورزی مناسب خواهد بود و محیط زیست را آلوده نخواهد کرد.

همچنین باقیمانده فرآیند تولید بیوگاز به دلیل دارا بودن مقادیر بالای پروتئین وخالی بودن از هرگونه ترکیبات مضر برای موجودات زنده می تواند به عنوان علوفه دامها و غذای پرندگان خانگی مورد استفاده قرارگیرد.

مزایای استفاده از بیوگاز فراتر از دفع زباله است، واین مزیتها بیوگاز را به عنوان یک جایگزین مناسب برای منابع انرژی هیدروکربونی واجد شرایط می کند.  این گاز بدون پردازش یا تصفیه استفاده می شود وپسماند حاصل از احتراق آن دی اکسید کربن و بخار آب است. به این ترتیب، در مقایسه با دیگر منابع انرژی، که هنگام احتراق گازمونواکسید کربن وسایرآلاینده های محیطی تولید می کنند منجربه آلودگی هوا نمی شود.

با توجه به این که ایران با تولید حدود 700 گرم سرانه وتولید 18میلیون تن در سال در ردیف کشورهای نخست جهان است،این میزان با توجه به جمعیت ایران، 3 برابر تولید زباله چین را تشکیل می‌دهد. جالب است که تهران به تنهایی 7 هزار تن زباله در روز تولید می‌کند.

در کشورهای توسعه یافته، بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر برای تولید انرژی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ موضوعی که در کشور ما به‌دلیل پایین بودن هزینه‌های انرژی تاکنون به‌صورت جدی محقق نشده است و این در حالی است که تنها 6/1 مگاوات برق تولیدی کشور از گاز حاصل از دفن زباله‌ها در کشور تولید می‌شود.

 به نظر می رسد با توجه مسئولان به موضوع مدیریت پسماندها در روستاها وبویژه پسماندهای کشاورزی ودامی ، بخصوص دراستانهایی که فضا یا زمین خشک و مناسب کمتری دارند مانند استانهای شمال کشور (از گلستان تا گیلان) می توان در امر تولید بیوگاز فعالیتهای موثرتری انجام داد. این اقدامات علاوه برکمک به تولید انرژی جایگزین و فرهنگ سازی در این زمینه منجربه کارآفرینی در این مناطق می شود.

غزاله رنجی

منابع :

http://ar.wikipedia.org/wiki/

http://www1.youm7.com/News.asp?NewsID=163456#.U2XCTIGSyos

http://www.aun.edu.eg/arabic/society/pdf/ajoes24_article3.pdf

http://taka-energy.blogspot.com/2013/06/blog-post.html