نمونه آشکار این رویکرد راهبردی، دولت هند است که برنامه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را با جدیت پیگیری می‌کند و افزایش ظرفیت تولید برق از 45GW کنونی تا 175 GW تا سال 2022 را هدفگذاری کرده است، به این منظور هند تنها در 6 ماه نخست سال 2016 تجهیزات انرژی خورشیدی را به ارزش 1.1 میلیارد دلار از چین خریده است.
به موازات خرید تجهیزات از خارج، دولت هند توجه ویژه‌ای به توسعه صنعت ساخت صفحه‌های خورشیدی داشته و 3.1 میلیارد دلار بودجه به این طرح اختصاص داده است.
هند با الگوبرداری از چین به‌عنوان کشور برتر جهان در صادرات صفحه‌های خورشیدی، به موازات تامین نیازهای داخلی، حتی صادرات صفحه‌های خورشیدی را نیز هدفگذاری کرده است.
سیاست‌های دولت هند انگیزه لازم برای سرمایه گذاری نه تنها بخش خصوصی هندی بلکه شرکت‌های خارجی را نیز ایجاد کرده است، ازجمله شرکت ژاپنی Japan’s SoftBank Group که ماه گذشته از تمایل خود برای ایجاد سرمایه گذاری مشترک در هند به منظور ساخت صفحه‌های خورشیدی خبرداد.
برخلاف باور عمومی رویکرد توجه به انرژی خورشیدی مختص کشورهای گرمسیری نبوده است، بلکه حتی کشورهای سردسیری اروپای شمالی نیز توجه ویژه به این منبع تامین انرژی دارند.
سوئد از جمله کشورهایی است که با وجود برخورداری محدود از روزهای آفتابی و شدت پائین نور خورشید، برای حداکثر استفاده از این نعمت خداوندی، برنامه جدی را دنبال می‌کند.
براساس برنامه ریزی آژانس انرژی سوئد (Swedish Energy Agency) تا سال 2040 تولید برق با استفاده از سوخت‌های فسیلی باید به صفر برسد.
براساس راهبردی این آژانس تا بازه زمانی یاد شده سهم انرژی خورشیدی در سبد انرژی سوئد باید به 5 تا 10 درصد برسد، دیگر منابع از جمله انرژی باد و امواج دریا نیز مورد توجه این کشور است.
برنامه میان مدت دولت سوئد، نصب گسترده باتری‌های ذخیره انرژی برای منازل است. این برنامه ضربتی سهساله و تا پایان 2019 ادامه خواهد داشت و برای تحقق آن معادل 19.6 میلیون دلار بودجه تخصیص داده شده است. مسئول این طرح اذعان دارد که این بودجه برای پوشش همه صفحه‌های خورشیدی موجود در سوئد کافی نبوده است، اما برای آغاز کار و ارزیابی بازخورد استقبال مردم است.
چند نکته در باره ایران:
• ذخایر نفت و گاز، یک سرمایه ملی و متعلق به نسل‌های آینده است و ما حق نداریم با سوء مصرف و سوء مدیریت (نیروگاهها و شبکه توزیع با راندمان پائین) این منابع را تلف کنیم.
• اولویت استفاده از منابع نفت و گاز نه برای مصرف داخلی بلکه برای صادرات محصولات نهایی و استفاده از درآمد حاصل از صادرات برای «خلق ثروت و توسعه زیربناهای اقتصادی و اجتماعی» باید تعریف شود. این رویکرد لازم است در تدوین برنامه ششم توسعه مورد توجه قرار گیرد.
• باید توجه داشت که تولید برق از سوخت‌های فسیلی در کشور با توجه به پائین بودن قیمت این سوخت‌ها، از نگاه کلان کم هزینه تر نیست، زیرا با احتساب هزینه‌های درمان مردم و عوارض آلودگی محیط زیست، در کل سوخت‌های فسیلی بسیار پرهزینه هستند.
• با توجه به گستردگی جمعیت روستائی، ساخت خطوط لوله سراسری گاز رسانی به اقصی نقاط کشور به‌غیر از مسائل زیست محیطی، با توجه به نیاز هزینه سنگین اجرای این پروژه‌ها، از جنبه اقتصادی نیز قابل توجیه نیست. در این موارد انرژی‌های خورشیدی می‌تواند موثرترین منابع تامین انرژی کانون‌های کوچک و پراکنده جمعیتی محسوب شوند.
• اجلاس جهانی پاریس که در نوع خود بزرگترین نشست دولت‌ها نامیده شده، تعهدهای سنگینی برای کشورها به منظور محدود کردن حجم انتشار گازهای گلخانهای ایجاد کرده است که نباید در داخل کشور از این تعهدهای بین المللی غفلت شود. گسترش استفاده از انرژی‌های پاک می‌تواند از این جنبه نیز برای کشور مفید واقع شود.
• با توجه به سیاست‌های ملی کشور توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌های متولی باید همسو با این این سیاست‌ها مقررات و رویههای خود را تنظیم کنند، ازجمله قیمت گذاری خرید برق باید با هدف جذب سرمایه گذاری و فناوری به این مسیر باشد و نه دفع!
خوشبختانه هیئت وزیران با تصویبنامه مورخ 28/6/1395 خود مبنی بر الزام وزارتخانه‌ها ٬مؤسـسهها، شرکت‌های دولتـی و نهادهای عمومی غیردولتی٬ به تامین حداقل 20 درصدبرق مصرفی ساختمانهای خود از انرژی‌های تجدیدپذیر طی 2 سال، گام مهمی برای جهت‌گیری صحیح اقتصاد به سوی انرژی‌های پاک برداشته است. اگرچه تحقق این امر مشروط به رویکرد وزارت نیرو در تعیین تعرفه برق مصرفی نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاههای تجدیدپذیر (موضوع بند 2 تصویبنامه) یادشده است.
رضا پاکدامن
کارشناس حقوق انرژی
نظر شما