از آن زمان تاکنون مخالفت‌های زیادی درباره قیمت گذاری و مدت قرارداد و تعهدات فی مابین در نحوه تخصیص خوراک به واحد‌های پتروشیمی وجود داشته که در بسیاری مواقع زمینه نگرانی مصرف کنندگان را به‌دنبال داشته است.

نوع دوم خوراک پتروشیمی‌ها محصولاتی هستند که از سوی سایر پتروشیمی‌ها تولید می‌شود و به عنوان خوراک در اختیار صنایع پایین دستی قرار می‌گیرد.

خوراک متان

در بخش بالادستی خوراک مورد استفاده صنایع مختلف پتروشیمی متفاوت بوده و شامل گاز طبیعی (متان) که معمولا مجتمع‌های تولید کننده متانول و آمونیاک اوره از آن استفاده می‌کنند.

خوشبختانه چند ماه پیش قیمت این خوراک از سوی وزارت نفت اعلام شده است که این نرخ بر اساس بازارهای آمریکا و اروپا تعیین می‌شود. اکنون چند ماه است که این قیمت به طور ماهانه از سوی وزارت نفت اعلام می‌شود.

خوراک اتان

خوراک دیگر اتان است که معمولا مجتمع‌های الفین برای تولید محصولات پتروشیمی و شرکت‌های فعال در زنجیره تولید اتیلن از آن استفاده می‌کنند.

فرمول این خوراک سال 89 از سوی کمیته هدفمندی یارانه ها تعیین شد و سپس از سوی کمیته تدابیر ویژه قیمت خاص دیگری مد نظر قرار گرفت؛ اما برای آن قیمت و فرمول مشخصی پیشنهاد نشده بود. خوشبختانه ماه گذشته وزارت نفت این فرمول را برای ۱۰ تا ۱۵ سال آینده فرمول نهایی اعلام کرد تا سرمایه‌گذاران بهتر بتوانند چشم انداز مشخصی را در این صنعت در نظر داشته باشند. این فرمول به طور همزمان مبنا قیمت خوراک مایع که همان خوراک نفتا است را در نظر می‌گیرد. افزون بر آن قیمت محصولات اتیلنی که از اتان تولید می‌شود را هم دربر می‌گیرد.

در نتیجه در این فرمول برای 10 تا 15 سال آینده قیمت گذاری مشخص شده است.

گاز غنی

نوع خوراک‌های دیگر، گاز غنی هستند که پتروشیمی‌های پارس، مارون و بندر امام آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. فرمولی ترکیبی برای تعیین قیمت این نوع خوراک نیز از سوی وزارت نفت اعلام شده است.

خوراک مایع پالایشی

محصول نفتا نیز از دیگر خوراک‌های مایع برای شرکت‌های پتروشیمی است. بسیاری از پتروشیمی‌های قدیمی مانند تبریز، اصفهان، بوعلی و واحد آروماتیک بندر امام و پتروشیمی نوری بر اساس قیمت‌های جهانی FOB خلیج فارس با کسر پنج درصد تعیین می‌شوند.

این فرمول از گذشته در حال اجراست که در تعیین نرخ آن فقط موضوع تبدیل نرخ ارز در نظر گرفته می‌شود. از سال ۹۲ اعلام شده بود که آن هایی که در داخل استفاده می‌کنند با نرخ تبادلی و آنهایی که صادر می‌کنند با نرخ آزاد تعریف شده بود.

علی محمد بساق زاده
عضو هیئت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران