«مهم‌ترین وظیفه پالایشگاه پارسیان تولید گاز طبیعی مرغوب است. ما 10.5 درصد از تامین گاز کشور و 7.5 درصد از تامین سبد انرژی کشور را به‌عهده داریم و پس از مجموعه پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی، دومین تولیدکننده گاز طبیعی کشور محسوب می‌شویم.». این جمله بخشی از سخنان فرشید ابدالی دهدزی، مدیرعامل پالایشگاه گاز پارسیان است. او سال‌هاست که سکان هدایت کشتی بزرگ پالایش گاز را در کنار مجتمع گازی پارس‌جنوبی در دست دارد.

پالایشگاه گاز پارسیان در 30 کیلومتری شمال غربی لامرد و 12 کیلومتری جنوب شرقی مُهر کنار آخرین رشته کوه‌های فلات ایران (زاگرس جنوبی ) بر کناره بزرگراه لامرد - مهر - عسلویه قرار گرفته و نشانه‌ای از آغاز جنبش و توسعه در جنوب ایران است.

در ادامه، گفت‌وگوی شانا با ابدالی دهدزی را می‌خوانید:

احداث پالایشگاه گاز پارسیان، چه تاثیری در افزایش تولید گاز طبیعی کشور گذاشت؟

این پالایشگاه با تکیه بر توان داخلی در سال‌هایی احداث شد که موازنه گاز در کشور به سبب وارد مدار نشدن کامل فازهای پارس جنوبی، تا حد زیادی منفی بود. این پالایشگاه در دو فاز طراحی شد. ابتدا در سال 82 واحد 400 از فاز یک به بهره‌برداری رسید، سپس در سال 85 واحد 500 به عنوان واحد تکمیل‌کننده واحد قبلی، وارد مدار شد. پس از آن نیز فاز دوم پالایشگاه شامل واحد نم‌زدایی و واحد تثبیت میعانات گازی وارد سرویس شدند.

با این اوصاف، راه‌اندازی نخستین واحد پالایشگاه، 20 میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور افزود. راه‌اندازی واحدهای 500 و پارسیان 2 نیز ظرفیت فرآورش گاز ما را به 80 میلیون مترمکعب در روز رساند تا جایی که اکنون حدود 25 میلیارد مترمکعب گاز در سال تولید می‌کنیم.

چقدر از خوراک پالایشگاه پارسیان، گاز شیرین است؟

پالایشگاه پارسیان به طور اسمی برای دریافت گاز شیرین طراحی شده است. البته اکنون رفتار مخازن در حال تغییر است و برخی ناخالصی‌ها در گاز شیرین ورودی پالایشگاه پدیدار شده است. این ناخالصی‌ها به دستگاه‌ها و تجهیزات نیز آسیب می‌زنند.

برای برطرف کردن این مشکل چه اقدامی انجام داده‌اید؟

اکنون در حال برگزاری نشست‌های مداوم با حضور شرکت نفت مناطق مرکزی و شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی هستیم تا بتوانیم مسائل فنی و مشکلات پالایشگاه را حل کنیم. 

خوراک گاز پالایشگاه از کدام میدان‌ها تأمین می‌شود؟

خوراک گاز فاز یک پارسیان از میدان تابناک است که با دو خط 30 اینچ، گاز منطقه لامرد به پالایشگاه می‌رسد. گاز پارسیان 2 نیز از حوزه هوش (هما، شانول، وراوی) تامین می‌شود که این گاز را نیز دو خط 36 و 16 اینچ به پالایشگاه می‌رسانند.

و پس از فرآورش، به کدام منطقه انتقال گاز تحویل داده می‌شود؟

پس از طی فرآیند نم‌زدایی و آماده‌سازی، گاز را به منطقه 5 عملیات انتقال گاز تحویل می‌دهیم. این گاز از طریق خط چهارم سراسری انتقال گاز همراه با گازهای تولیدی دیگر پالایشگاه‌ها به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. مطابق قانون شرکت ملی گاز، ما به طور مستقیم گاز را به دست هیچ مصرف‌کننده‌ای حتی اگر در نزدیکی پالایشگاه باشد، نمی‌رسانیم.

غیر از گاز طبیعی، چه محصول دیگری نتیجه فعالیت پالایشگاه پارسیان است؟

گاز طبیعی و میعانات گازی دو خروجی اصلی پالایشگاه پارسیان هستند. میعانات گازی، از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین محصولات در کنار گاز طبیعی است که پالایشگاه پارسیان در این زمینه، صاحبنام است. میعانات گازی پارسیان، بسیار سبک و شیرین و برخوردار از کیفیت مرغوب جهانی است که مشتریان خاص خود را دارد.

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، پتروشیمی بوعلی، پتروشیمی برزویه و ... از مهم‌ترین مشتریان میعانات گازی پالایشگاه پارسیان هستند. در واقع پالایشگاه گاز پارسیان بازوی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس برای تولید بنزین یورو است. تولید میعانات گازی با توجه به فعالیت ستاره خلیج فارس در کشور اهمیت بسیار زیادی دارد.

یک پالایشگاه خصوصی بنزین‌سازی نیز در نزدیکی پالایشگاه پارسیان در حال ساخت است که آنها نیز خواستار تامین خوراک مورد نیاز خود از پارسیان هستند.

بنابراین محصولات پارسیان، مطابق استانداردهای شرکت ملی گاز هستند.

شرکت ملی گاز یک شرکت معتبر و برند است که مطابق استانداردهای ملی و جهانی حرکت می‌کند. ما هم زیرمجموعه همین شرکت هستیم و همه استانداردهای شرکت ملی گاز برای تولید و تحویل گاز به شبکه انتقال گاز را رعایت می‌کنیم. همه گاز فرآورش شده در پالایشگاه پارسیان از سوی دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران به صورت آنلاین کنترل می‌شود و در صورتی که کوچک‌ترین ایرادی در گاز تولیدی ما وجود داشته باشد نمی‌توانیم آن را به شبکه انتقال گاز تحویل دهیم. زیرا با تولید گاز نامرغوب، هم شبکه انتقال گاز آسیب می‌بیند، هم برای مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی مشکلات فراوانی به وجود می‌آید.

مهم‌ترین وظیفه پالایشگاه پارسیان تولید گاز طبیعی مرغوب است. ما 10.5 درصد از تامین گاز کشور و 7.5 درصد از تامین سبد انرژی کشور را به‌عهده داریم و پس از مجموعه پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی، دومین تولیدکننده گاز طبیعی کشور محسوب می‌شویم.

برای اجرای مسئولیت اجتماعی، چه اقدام‌هایی انجام داده‌اید؟

با توجه به تاکید وزارت نفت بر اجرای مسئولیت اجتماعی، پالایشگاه پارسیان نیز تاثیرات بسیار مهمی بر رشد جامعه پیرامون خود گذاشته است. یکی از این تاثیرات، اشتغال‌زایی است.

اکنون بیش از یک هزار و 200 نفر به صورت مستقیم، 20 هزار نفر به صورت غیرمستقیم و حدود 60 پیمانکار در پالایشگاه پارسیان کار می‌کنند. 53 درصد از نیروهای پیمانکاری ما از شهرستان مُهر و درصد زیادی از لامرد و سایر کارکنان نیز از سایر شهرهای استان فارس هستند. تعداد بسیار کمی از نیروهای ما نیز مربوط به استان‌های همجوار هستند. بنابراین ایجاد اشتغال برای مردم نخستین بخش از اجرای مسئولیت اجتماعی ما است. در زمان آغاز به کار پالایشگاه، ما تنها به 12 نفر نیروی فوق دیپلم نیاز داشتیم که همین تعداد هم پیدا نمی‌شد، اما اکنون به سبب وجود پالایشگاه، سطح سواد نیز در بین مردم منطقه افزایش آشکاری داشته است. حالا ما در اینجا دانشگاه صنعتی، آزاد، پیام‌نور، پرستاری، علمی‌ کاربردی و ... داریم. رشته‌های فنی و صنعتی بسیار خوبی در این دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند و جوانان منطقه به‌راحتی در این مراکز علمی تحصیل می‌کنند. امکان گذراندن دوره کارآموزی در پالایشگاه پارسیان برای دانشجویان منطقه نیز فراهم شده است.

باوجود این، بیشترین دغدغه جامعه اطراف ما هنوز هم اشتغال است، به همین سبب، تلاش می‌کنیم تا در اجرای پروژه‌های ساختمانی جدید پالایشگاه از نیروهای بومی استفاده کنیم. در زمان انجام تعمیرات اساسی نیز حدود 400 نفر از نیروهای بومی منطقه را به کار می‌گیریم. البته ما برای اجرای مسئولیت اجتماعی در جامعه پیرامون خود که از مناطق محروم محسوب می‌شود به دستور‌عمل واضح، شفاف و دقیق نیاز داریم تا بدانیم چه اقدام‌هایی را با چه هزینه‌هایی اجرا کنیم.

غیر از اشتغال‌زایی، درباره دیگر اقدام‌های مسئولیت اجتماعی پارسیان توضیح دهید.

احداث پالایشگاه در این منطقه سبب شد تا دیگر صنایع نیز رشد خوبی داشته باشند. کسب‌وکار در اینجا رونق گرفته و نیروی کار بیشتری جذب این منطقه می‌شوند.

ساخت اتوبان، اجرای طرح‌های عام‌المنفعه، 10 میلیارد ریال کمک بلاعوض با دستور وزیر نفت برای تجهیز و تکمیل بیمارستان مهر، پرداخت 75 میلیارد ریال در مرحله نخست برای ساخت ورزشگاه اختصاصی بانوان و ... از مهم‌ترین اقدام‌های پالایشگاه پارسیان در راستای اجرای مسئولیت اجتماعی هستند. 

 ارتباط بسیار مطلوبی بین پالایشگاه و سایر نهادهای استان مانند نیروی انتظامی، دانشگاه‌ها، امام جمعه استان و ... برقرار شده است. افزون بر این، امکان بازدید دانش‌آموزان و دانشجویان از پالایشگاه را نیز فراهم کرده‌ایم، به گونه‌ای که سالانه بیش از 3 هزار نفر از پالایشگاه بازدید می‌کنند.

تابستان امسال خبری درباره کمک به شبکه توزیع برق از سوی پالایشگاه پارسیان منتشر شد. جریان این کمک چه بود؟

همین‌طور است. امسال بیشتر شهرها و روستاهای کشور، تابستان گرمی را پشت سر گذاشتند. در استان فارس و منطقه پارسیان هم هوا بسیار گرم همراه با آفتاب سوزان بود،‌ از این رو مصرف برق برای استفاده وسایل خنک‌کننده و سرمایشی اختلال‌هایی در شبکه برق به دنبال داشت. به همین دلیل، پالایشگاه گاز پارسیان 9 هزار مگاوات به شبکه برق کمک کرد. ما همه توربین‌های خود را وارد سرویس کردیم و افزون بر رفع نیاز پالایشگاه، توانستیم به شبکه برق شهرستان کمک کنیم.

از همکاری با پیمانکاران ایرانی چه خبر؟

بدون تردید اولویت ما در پالایشگاه پارسیان برای واگذاری طرح‌های داخلی، انتخاب پیمانکاران توانمند به ویژه نیروهای بومی منطقه است. انجام عملیات تعمیرات اساسی، انجام پروژه‌های ساختمانی که اکنون در دست اقدام داریم، ارتقای سامانه کنترلی واحدهای 400 در فاز یک و دیگر طرح‌های پالایشگاه با تکیه بر توان پیمانکاران و سازندگان داخلی اجرا می‌شود. 

پس به‌طور قطع در زمینه بومی‌سازی دانش و تجهیزات نیز گام‌های مهمی برداشته‌اید.

بله. برای مثال، بیشترین قطعات همین سامانه کنترلی واحد 400 که درباره‌اش صحبت کردم، از آمریکا تامین می‌شد اما ما با کمک جوانان و متخصصان داخلی نه تنها این سامانه را بدون کمک شرکت سازنده ارتقا دادیم، بلکه آن را از تامین قطعات نیز بی‌نیاز کردیم، این سامانه اکنون به طور کامل بومی‌سازی شده است.

مراکز علمی و فناوری چقدر شما را در زمینه بومی‌سازی دانش و تجهیزات یاری می‌رسانند؟

ما با مراکز علمی و دانشگاهی ارتباط بسیار خوبی داریم. پارک‌های علم و فناوری نیز کمک فراوانی به ما می‌کنند. آنها به‌خوبی از عهده ساخت و ارتقای قطعات صنعتی بر می‌آیند. به عنوان مثال یکی دیگر از قطعات پالایشگاه مستقیم از کانادا وارد می‌شد، اما به دلیل تحریم، ما مدام با مشکل روبه‌رو می‌شدیم،‌ با این حال به کمک پارک علم و فناوری توانستیم این قطعات را بومی‌سازی کنیم.

ما دستگاه‌ها و قطعات آمریکایی و کانادایی بسیار زیادی در سطح صنعت داریم. اکنون شرکت‌های داخلی زیادی در شهرها و استان‌های مختلف هستند که این قطعات را می‌سازند و دانش آنها را بومی‌سازی کرده‌اند. ما در سال‌های اخیر هیچ مشکلی برای تامین قطعات و تعمیرات نداشته‌ایم. دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری همه برای همراهی با صنعت گاز اعلام آمادگی کرده‌اند و به‌راستی که تاکنون به‌خوبی از عهده انجام هر کاری در زمینه خودکفایی برآمده‌اند.

پس با خیال آسوده می‌توانید به توسعه پالایشگاه بپردازید.

ما برنامه‌های گوناگونی برای افزایش ظرفیت و توسعه پالایشگاه پارسیان داریم. اینکه مراکز علمی و دانشگاهی نیز با ما همراهی می‌کنند نقطه قوت و امید است.

اکنون مهم‌ترین طرح جدیدی که در پالایشگاه پارسیان در پی آن هستیم، طرح استحصال اتان است که خوراکش را هم خودمان تامین می‌کنیم. این تامین خوراک به توسعه نیز نیاز دارد. به عنوان مثال، ایستگاه تقویت فشار گاز ما سه توربین دارد که باید یک توربین دیگر نیز به آن اضافه کنیم، زیرا فشار گاز باید بالاتر برود و آرایش ما نیز در پالایشگاه تغییر کند. البته تاکنون 70 درصد از پروژه استحصال اتان انجام شده است.

برای اجرای تفاهم‌نامه‌ها نیز به افزایش توربین‌ها، قطعات و دستگاه‌ها نیاز داریم. همچنین راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی یک مگاواتی در زمره طرح‌هایی است که تصمیم داریم در پالایشگاه اجرایی کنیم.

طرح ال‌پی‌جی نیز از دیگر پروژه‌هایی است که پیشنهاد آن را به ستاد شرکت ملی گاز ایران ارائه داده‌ایم تا بتوانیم این محصول را نیز به سبد محصولات خود اضافه کنیم. با این کار، هم به تولید ال‌پی‌جی در کشور کمک می‌کنیم و هم برای پالایشگاه، درآمد‌زایی داریم.

طرح کاهش گازهای ارسالی به مشعل نیز در پالایشگاه پارسیان اجرا شده است؟

بله. ما روی همه بخش‌ها و مشعل‌ها، سیستمی برای اندازه‌گیری دقیق جریان گاز ارسالی به مشعل نصب کرده‌ایم، همچنین با راه‌اندازی کمپرسورهای واحدها، میزان گازهای ارسالی به سوی مشعل را به حداقل رسانده‌ایم که این اقدام هم جنبه زیست محیطی و هم جنبه اقتصادی دارد. با اجرای این طرح و رعایت همه اصول ایمنی، بهداشت و محیط زیست، اکنون پالایشگاه پارسیان به یک پالایشگاه سبز تبدیل شده است.

گفت‌وگو: فاطمه شعبانی