دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفته است معافیت‌های هشت کشور را برای خرید نفت از ایران تمدید نکند، اگرچه این تصمیم در این برهه از زمان برای کشورهایی همچون هند و ترکیه غیرمنتظره بوده و با اعتراض انها همراه شده است، اما گویا عزم ترامپ برای به صفر رساندن فروش نفت ایران جزم شده است.
اگر از این موضوع که اصلا چرا ترامپ باید برای فروش نفت ایران در بازارهای جهانی تصمیم بگیرد بگذریم، حذف ایران از بازار نه تنها برای ایران، بلکه برای مشتریان ایران دشواری‌ها و مخاطره‌هایی دارد که در اینجا به آن خواهیم پرداخت.
پیش از هر مسئله‌ای باید به این پرسش پاسخ داد که چرا به زمان برای به صفر رساندن خرید نفت از ایران نیاز است؟ جواب این پرسش ریشه در محدودیت فنی پالایشگاه‌ها دارد. هر پالایشگاه برای به تعادل رساندن فرآیندهای خود با یک خوراک مشخص و با استفاده از افزایه‌های مشخص، به زمان نیاز دارد و از ۶ ماه تا یک سال برای رسیدن به این تعادل زمان صرف می‌شود تا محصول خروجی استانداردهای لازم را داشته باشد، حالا اگر خوراک ورودی که در حال حاضر نفت ایران است با محصول دیگر عوض شود ممکن است همین قدر زمان برای به تعادل رساندن فرآیندها زمان لازم باشد. اگر مانند مورد کره جنوبی محصول، میعانات گازی ایران باشد که بخواهد با یک خوراک غیر هم جنس مانند نفت سبک جایگزین شود شرایط به مراتب سخت‌تر است و ممکن است به تغییرات سخت‌افزاری و طراحی دوباره پالایشگاه نیز نیاز باشد؛ حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا منبع جایگزین نفت ایران می‌تواند در درازمدت و برای مدت چند دهه قابل اعتماد بوده و نفت مشتریان خود را تامین کند؟
اگر اندکی از بالا به پازلی که آمریکا با حذف ایران و ونزوئلا از بازارهای جهانی چیده است توجه کنیم می‌بینیم که آمریکا که یک روز مشتری راهبردی عربستان بوده است امروز خود یک صادرکننده تراز اول است و در واقع به یک همکار و شریک راهبردی برای عربستان تبدیل شده است، اما پرسش دیگر اینجا پیش می‌آید که دنیا و مصرف‌کنندگان انرژی‌های فسیلی تا چه حد می‌پذیرند که منبع تامین انرژی آنها در یک سمت جهت‌گیری‌های سیاسی قرار گیرد و تا چه حد بازار نفت تحمل می‌کند که یک نیروی غالب زورگوی متحد تولید و عرضه نفت را به تنهایی در دست خود داشته باشد؟ به بیان ساده‌تر کشورهای مصرف‌کننده نفت و گاز ترجیح می‌دهند گزینه‌های متنوع و بیشتری برای خرید نفت روی میز داشته باشند و همان‌گونه که گفته شد خرید از یک کشور وابسته به پول نفت صد البته گواراتر از خرید از ابرقدرتی است که در صورت تسلط به بازار ممکن است تقاضای هر بهایی را در ازای بشکه‌های نفت بکند.
و اما در پایان باید ماند و دید که در دید مشتریان نفت ایران همه محاسبات و دو دو تاهای گفته شده به چه عددی خواهد رسید و آیا برای آنان عاقلانه خواهد بود که جلو خواست ترامپ بایستند و به خرید نفت از ایران ادامه دهند، یا اینکه ترجیح می‌دهند به زورگویی‌های ایالات متحده در بازار نفت گردن نهند تا در حوزه دلار دچار مشکلات اقتصادی نشوند.
سعید ساویز
منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما