با توجه به اینکه رعایت و حفـظ الزام‌های اچ‌اس‌یی یکی از اصول توسعه پایدار کشورهاست، بنابراین نقش ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (اچ‌اس‌یی) بسیار مهم و رعایت الزام‌ها و مقررات در آن سبب سلامت مجموعه کارکنان و تجهیزات، کاهش بیش از پیش ضریب حوادث، ارائه کار و خدمات کیفی مطابق با استانداردها می‌شود. به این منظور هم‌زمان با چهل‌ویکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت ملی نفت در حوزه اچ‌اس‌یی از نظرتان می‌گذرد:

آموزش و ارتقای سطح ایمنی کارکنان

آموزش از موارد ضروری و لازم در هر سازمانی است که با استفاده از آن می‌توان افزون بر ارتقا بهره‌وری، در راستای کاهش خطای انسانی نیز گام برداشت. برگزاری دوره‌های آموزش اچ‌اس‌یی برای شاغلان صنعت نفت با هدف حفظ و ارتقای سلامت و ایمنی کارکنان همواره از اولویت‌های شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابع بوده است.

بر اساس گزارش معاونت اچ‌اس‌یی امور پشتیبانی شرکت ملی نفت ایران، بالغ بر ۱۲ هزار نفر ساعت آموزش برون‌سازمانی و درون‌سازمانی از سوی واحد آموزش اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت در سال جاری برگزار شده است که مهم‌ترین محورهای آموزشی آن، دوره ایمنی آسانسور، کمک‌های اولیه، کار در ارتفاع، دسترسی با طناب، مدیریت آتش‌نشانی، فرماندهی حریق، واکنش در شرایط اضطراری، سامانه‌های اعلام حریق، آموزش‌های صدور مجوز کار و... است.

برگزاری ۳۱۸ هزار نفر ساعت دوره آموزش اچ‌اس‌یی در مناطق نفت‌خیز جنوب، برگزاری دوره‌های آموزش ایمنی در مدارس همجوار تاسیسات مارون از جمله مدارس شهید محلاتی و میثاق بخش غیزانیه و مشراگه رامشیر، راه‌اندازی بزرگ‌ترین مرکز آموزش اچ‌اس‌یی با محوریت زمین آتش ماژول‌های فرآیندی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در منطقه ویژه پارس با هدف استمرار تولید و حفظ سلامت و زندگی کارکنان شاغل، برگزاری دوره آموزشی مجموعه مقررات صدور پروانه انجام کار در پایانه نفتی خارک با هدف بازآموزی نکات مربوط به مقررات و دستورعمل‌های صدور پروانه انجام کار، برگزاری ۱۵ عنوان دوره آموزشی مستمر برای کارکنان واحدهای عملیاتی شرکت ملی حفاری ایران، در نظر گرفتن ۴۰ ساعت سرانه آموزش اچ‌اس‌یی برای کارکنان دستگاه حفاری ۳۳ فتح و... از مهم‌ترین اقدام‌های اچ‌اس‌یی شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت ایران در سال جاری است.

همچنین بر اساس سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی اداره کل اچ‌اس‌یی و پدافند غیرعامل وزارت نفت که اخیرا صورت گرفت، دوره‌های آموزشی بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (اچ‌اس‌یی) و پدافند غیرعامل مصوب وزارت نفت بازنگری و روزآمد می‌شود. بر این اساس، پنج کمیته تخصصی پدافند غیرعامل، ایمنی و آتش‌نشانی، مهندسی بهداشت، محیط‌زیست و مسائل مشترک اچ‌اس‌یی با حضور متخصصان هر حیطه و متخصصان آموزش تشکیل و با توجه به نیازمندی‌های صنعت نفت و اصل نیازمحوری، دوره‌های آموزشی موجود و نیازهای آموزشی جدید صنعت نفت بررسی و بازنگری می‌شود. این برنامه همسو با نظام‌نامه آموزش اچ‌اس‌یی و پدافند غیرعامل وزارت نفت و با هدف بهینه‌سازی کیفی سرفصل، محتوا و جزئیات دوره‌های آموزشی انجام می‌شود و متناسب با هر دوره آموزشی، گروه‌های مخاطب نیز تعیین خواهد شد.

رکورد کار بدون حادثه در مناطق عملیاتی

فارغ از آنکه ارتقای سطح فعالیت‌های اچ‌اس‌یی و رعایت الزام‌های آن همواره مورد تاکید وزارت نفت بوده و با جدیت پیگیری شده است، ثبت رکورد کار بدون حادثه نیز از سوی شرکت‌های تابع نشان از توجه این شرکت‌ها به رعایت الزام‌ها دارد؛ از جمله ثبت رکورد ۴۷ میلیون نفر ساعت کارکرد بدون حادثه منجر به فوت در طرح توسعه میدان نفتی آذر در ۹ سال اخیر، ثبت ۷۰ میلیون نفرساعت کارکرد بدون حادثه عملیاتی و فرآیندی منجر به فوت در شرکت نفت فلات قاره ایران در چهار سال گذشته که این دستاوردهای مهم و ارزشمند جز از طریق استقرار کارآمد نظام مدیریت اچ‌اس‌یی و تمرکز بر این نظام میسر نیست.

همچنین ثبت کار بدون حادثه در ۲۶ دکل شرکت ملی حفاری و ثبت ۲۴ هزار ساعت کار بدون حادثه روی دستگاه حفاری ۳۵ فتح، برگزاری مستمر نشست ایمنی روزانه ویژه کار خاص (Safety Meeting Toolbox Talk)، تهیه هشدارهای ایمنی (Safety Alerts) برای آگاهی و ارتقای فرهنگ اچ‌اس‌یی کارکنان، اجرا کردن مجوزهای کاری (PTW)  و ارزیابی، پایش و کنترل ریسک‌های عملیاتی با استفاده از روش‌های استاندارد نظیر JRA ،FMEA و HAZOP از مهم‌ترین برنامه‌های شرکت ملی حفاری ایران به‌منظور بهبود شاخص‌ها در زمینه فرهنگ‌سازی کار بدون حادثه بوده است.

ارزیابی آتش‌نشانان شرکت ملی نفت ایران

واحد ایمنی و آتش‌نشانی، مسئولیت برنامه‌ریزی همه فعالیت‌ها و مطالعات مربوط به ایمن‌سازی تجهیزات و تاسیسات، پیاده‌سازی دستورعمل‌ها و روش کار ایمن برای کاهش حوادث نیروی انسانی، حفاظت از تاسیسات، مقابله با حوادث برای کنترل و کاهش آسیب‌ها و... را عهده‌دار است. به این منظور شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابع با توجه به ضرورت به‌کارگیری قوانین و دستورعمل‌های ایمنی و آتش‌نشانی در حوزه‌های ستادی و عملیاتی اقدام‌های شاخصی را انجام داده‌اند.

اجرای پروژه ممیزی و ارزیابی بررسی وضعیت نیروی انسانی و تجهیزات، ادوات و ماشین‌آلات موجود در ایستگاه‌های آتش‌نشانی شرکت‌های تابع و فرعی شرکت ملی نفت ایران، اجرای پروژه تدوین مقررات ایمنی تخصصی شرکت ملی نفت ایران، اجرای پروژه تعیین حریم ایمنی تاسیسات، خطوط لوله و چاه‌ها (بخش خشکی)، تکمیل پروژه انجام مطالعات ارزیابی ریسک حریق تاسیسات آزادگان شمالی، طرح ساماندهی اطلاعات ایمنی و آتش‌نشانی در شرکت ملی نفت ایران، ساماندهی وضعیت ایمنی زمینی فرودگاه‌ها، هلی‌دک و هلی‌پورت‌ها و برنامه‌ریزی برای تعریف و اجرای پروژه ممیزی و ارزیابی عملکرد سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی سکوهای نفت و گاز و... جزو فعالیت‌های جاری در زمینه ایمنی در سطح شرکت ملی نفت ایران است.

همچنین چهارمین دوره ارزیابی آمادگی عملیاتی - تخصصی آتش‌نشانان شرکت ملی نفت ایران با هدف ایجاد انگیزه و نشاط در میان آتش‌نشانان، ارتقای توانایی و قابلیت‌های ذهنی و جسمی، بالا بردن مهارت عملیاتی در شرایط اضطراری، تبادل تجارب عملیاتی و ایجاد رقابت سالم در نیروهای آتش‌نشانی، تاکید بر نقش آتش‌نشانی و مقابله با شرایط اضطراری، براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی به‌صورت دوسالانه برگزار می‌شود. بر اساس دستورعمل فنی و اجرایی این ارزیابی، آتش‌نشانان ۱۳ گروه از مدیریت‌ها و شرکت‌های فرعی و تابع شرکت ملی نفت ایران در قالب گروه‌های هشت نفره به رقابت پرداختند.

چهارمین دوره ارزیابی عملیاتی تخصصی آتش‌نشانان وزارت نفت نیز مهرماه امسال برگزار شد. در این دوره از رقابت‌ها چهار گروه منتخب آتش‌نشان از چهار شرکت اصلی و در مجموع ۱۶ تیم ارزیابی شدند.

استانداردسازی ایستگاه‌های آتش‌نشانی نیز از دو سال گذشته تاکنون در دستور کار شرکت ملی نفت بوده است که به این منظور در بیست‌ودومین نشست کمیته تخصصی ایمنی و آتش‌نشانی شرکت ملی نفت ایران موضوعاتی از قبیل ارتقا و بهبود وضعیت تجهیزات و سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی در تأسیسات و ساختمان‌ها، ارتقای سطح کنترل عملیات، پیشگیری، کاهش و مدیریت حوادث، مدیریت ریسک و مدیریت اچ‌اس‌یی پیمانکاران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

همچنین طراحی، نصب و راه‌اندازی سامانه آشکارساز آتش و گاز (F&G) از سوی کارشناسان اداره اچ‌اس‌یی ستاد شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی و منطقه عملیاتی نار و کنگان در شش بلوک از استراحتگاه کارکنان واقع در کمپ میلاد اجرا شده است.

ارتقای ایمنی مخازن راهبردی ذخیره نفت ‌خام در مناطق عملیاتی شامل نصب سامانه همبندسازی RBC و سامانه ارت مخازن، پیگیری خرید و نصب سامانه فوم‌ساز مخازن (فوم‌دوزینگ) در مناطق عملیاتی، انجام دو مرحله مانور مهار آتش و تخلیه اضطراری نفرات ساختمان مرکزی ستاد با همکاری نفرات سازمان ایمنی و آتش‌نشانی شهرداری تهران و پروژه طراحی، خرید، نصب و راه‌اندازی دو دستگاه پمپ آتش‌نشانی با ظرفیت بالای ۵۰.۰۰۰ LPM برای مناطق سیری و لاوان از اقدام‌های شاخص واحد مدیریت اچ‌اس‌یی شرکت نفت فلات قاره ایران در حوزه ایمنی و آتش‌نشانی بوده است.

اجرای رزمایش برای مقابله با شرایط اضطراری

اما اگر بخواهیم به فعالیت‌های نفت در بخش برگزاری رزمایش هم اشاره کنیم، اقدامات قابل توجه زیادی انجام شده است. برگزاری نخستین دوره از مانور تخلیه اضطراری کارکنان شرکت ملی نفت ایران با هدف شناسایی کاستی‌ها و بالا بردن سرعت عمل، برگزاری رزمایش مهار آتش با هدف آمادگی کارکنان در شرایط اضطراری در ناحیه صنعتی کارون، برگزاری رزمایش آتش‌سوزی مخزن جدید اتمسفریک نفت‌خام منطقه لاوان برای آمادگی هرچه بیشتر نیروهای امدادی و عملیاتی، برگزاری رزمایش مقابله با شرایط اضطراری و مدیریت بحران جزیره خارک با مشارکت گروه‌های عملیاتی متشکل از نیروهای اچ‌اس‌یی شرکت‌های پایانه نفتی، فلات قاره و پتروشیمی خارک با هدف حداقل آسیب‌پذیری و بهبود سازوکارهای شناسایی انواع تهدیدها و پیاده‌سازی اصول مدیریت مشارکتی، برگزاری ۳۵ رزمایش تخصصی‌ برای آماده‌سازی و افزایش توان کارکنان و کارشناسان حوزه اچ‌اس‌یی شرکت نفت فلات قاره ایران، رزمایش مقابله با خرابکاری در میدان گازی تابناک منطقه عملیاتی پارسیان در زاگرس جنوبی، مانور حمله فرضی هوایی به تاسیسات پالایشگاه گاز فراشبند از سوی کارکنان منطقه عملیاتی آغار و دالان، برگزاری رزمایشی براساس سناریوی حوادث موتوری و صحنه‌سازی تصادف جاده‌ای در منطقه عملیاتی سرخون و گشوی جنوبی، برگزاری رزمایش طرح تخلیه اضطراری فرودگاه خلیج فارس با هدف ایجاد هماهنگی با سازمان‌های مرتبط با امداد و نجات، برگزاری مانورهای متنوع شامل ۷۵۶ مورد تمرین شرایط اضطراری مهار کنترل فوران چاه (BOP Drill)، مقابله با گاز هیدروژن سولفوره (H2S Drill)، ترک دستگاه دریایی (Abandon Ship) و نجات فرد مصدوم (Medevac Drill) با طرح‌ها و شرایط مختلف در سطح دستگاه‌ها و کارگاه‌های عملیاتی شرکت ملی حفاری ایران و... از مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت‌های تابع در این زمینه است.

در ششمین گردهمایی رؤسای اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت چه گذشت؟

در ششمین گردهمایی مدیران اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت ایران که با حضور بیش از ۴۰ نفر از رؤسای اچ‌اس‌یی شرکت‌های فرعی و تابع شرکت ملی نفت و ستاد مدیریت اچ‌اس‌یی تهران در روزهای ۱۸ و ۱۹ آذرماه برگزار شد، بر الزام شرکت‌ها نسبت به اجرای قوانین، مقررات و دستورعمل‌های ابلاغی از سوی مدیریت اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت ایران تاکید شد.

در این گردهمایی به مواردی از جمله تبیین دستورعمل‌های اچ‌اس‌یی با نگرش تخصصی در همه لایه‌های مخزن، چاه، تاسیسات روسطحی، لوله، مخازن نگهداری، تاکید بر ارتباط محورهای کاری اچ‌اس‌یی به زنجیره ارزش و رسالت کلی سازمان مطابق با بند ۵ اساسنامه شرکت ملی نفت، ایمن‌سازی خطوط لوله و چاه‌های نفت و گاز به‌منظور یکپارچه‌سازی اچ‌اس‌یی در فعالیت‌های سازمانی با هدف تولید ایمن و پایدار و تعامل با مدیریت نظارت بر تولید شرکت ملی نفت همسو با مقوله محیط‌زیست اشاره شد.

همچنین توجه به سیستم مدیریت ایمنی فرآیند (PSM) و تسریع در پیاده‌سازی و اجرای آن، تاکید بر انجام اقدام‌های اصلاحی حوادث به وقوع پیوسته در شرکت ملی نفت با رویکرد کنترل و کاهش آنها در قالب برنامه زمان‌بندی، تاکید بر اجرای الزام‌های پروانه کار و ابلاغیه‌های وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، تاکید بر تدوین برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) در سطح شرکت‌های فرعی و تابعه مطابق با ابلاغیه مقام عالی وزارت نفت و قانون بحران کشور بر اساس سناریوهای محتمل حوادث مهم از دیگر موارد مورد تاکید در این گردهمایی بوده است.

نیازسنجی و اولویت‌بندی سیستم‌های F&G و اطفای حریق و ادوات کنترل ایمنی فرآیندی در تجهیزات و تاسیسات، نظارت بر اجرای الزام‌های مدیریت اچ‌اس‌یی پیمانکاران، تشکیل کمیته و کارگروه‌های تخصصی برای پیشبرد و پیگیری پروژه‌ها و اقدام‌های اصلاحی در حوزه‌های اچ‌اس‌یی در سطح شرکت‌های فرعی و تابع، پیگیری استفاده از ظرفیت‌های بلاتصدی اچ‌اس‌یی با توجه به سیاست چابک‌سازی شرکت ملی نفت، استفاده از ظرفیت موجود نیروهای قراردادی در سطح شرکت‌های فرعی و تابع برای کیفی کردن ساختار اچ‌اس‌یی و استفاده از ظرفیت مازاد نیروها در دیگر اداره‌های حوزه آتش‌نشانی را می‌توان از دیگر موارد تاکیدشده در ششمین گردهمایی مدیران اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت ایران عنوان کرد.

دیگر اقدام‌ها

بر اساس این گزارش، راه‌اندازی سامانه جامع مدیریت بحران با همکاری دانشگاه صنعتی شریف در منطقه سیری، جمع‌آوری، تفکیک و پاکسازی منطقه لاوان از ضایعات صنعتی و غیرصنعتی، نظارت و پیگیری اجرای قراردادهای فاز نخست جمع‌آوری گازهای مشعل شرکت ملی نفت ایران و نظارت و پیگیری اجرای قراردادهای فاز دوم طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در شرکت‌های ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی و نفت و گاز اروندان، پایش برنامه‌های اجرایی واحدهای گاز و گاز مایع (NGL)۳۱۰۰، ۳۲۰۰، بهسوزی تاسیسات مشعل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، راه‌اندازی مرکز پشتیبانی تجهیزات مدیریت بحران در شرایط اضطراری با هدف استانداردسازی مدیریت در شرایط اضطراری و براساس الزام‌های اچ‌اس‌یی در ستاد شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی، تامین اعتبار خرید تجهیزات مقابله با آلودگی نفتی محیط‌های آبی، استقرار سامانه تصفیه پساب صنعتی (CFU) در مناطق عملیاتی فلات قاره و... از دیگر اقدام‌های حوزه اچ‌اس‌یی شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه است که در طول یک سال اخیر انجام شده است.