به گزارش شانا به نقل از ایرنا، میدان‌های نفتی غرب کارون به‌عنوان جوان‌ترین میدان‌های نفتی ایران شناخته می‌شوند، تا آنجا که توسعه این میدان‌ها و افزایش ظرفیت تولید نفت از آنها به‌عنوان اولویت‌های اصلی وزارت نفت مطرح می‌شود. با توجه به این اهمیت، تولید نفت از ۵ میدان آزادگان شمالی و جنوبی، یاران شمالی و جنوبی و یادآوران در هفت سال گذشته از ۷۰ هزار بشکه در روز در مرداد سال ۱۳۹۲ به حدود ۳۷۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته که نشان‌دهنده افزایش ۴۳۰ درصدی برداشت نفت از این میدان مشترک از سوی ایران است.
با این حال وزارت نفت در تلاش است تا با اجرای قراردادهای نگهداشت و افزایش تولید، این رقم را افزایش دهد. همچنین با قراردادهایی که با دانشگاه‌های مطرح کشور به امضا رسیده، قرار است ضریب بازیافت از این میدان بیشتر شود.
به‌طور مثال از میدان آزادگان جنوبی که مطالعه افزایش ضریب بازیافت آن به انستیتو نفت دانشگاه تهران سپرده شده، خبرهای خوبی به گوش می‌رسد و برآوردها از افزایش ۱۰ واحد درصدی ضریب بازیافت از لایه سروک این میدان حکایت دارد.
اما تولید در میدان‌های مشترک غرب کارون مشکلات دیگری را نیز به همراه دارد. اغلب این میدان‌ها روی تالاب هورالعظیم واقع هستند و از همین رو تجهیزات و تأسیسات نفتی باید روی این پهنه آبی مستقر باشند.
از همین رو در دولت دهم و در سال ۱۳۸۹ وزارت نفت وقت، به‌منظور انجام فعالیت‌های حفاری و بهره‌برداری، با مسدود کردن دریچه‌های خروجی از مخزن شماره ۲ به شماره ۳ و نیز انحراف زه‌آب‌های کشاورزی واردشده به حوضچه شماره ۴، عملاً حوضچه‌ها یا مخازن ۳، ۴ و ۵ را به‌طور کامل خشک کرد. این اقدام علاوه بر صدمات جبران‌ناپذیر به اکوسیستم تالاب، کانون‌های ریزگرد را هم فعال کرد.
تا آنجا که در سال ۹۲ به گواهی تصویرهای ماهواره‌ای تالاب هورالعظیم به‌طور کامل خشک شده بود، اما از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، علاوه بر طرح دعوی قضایی علیه مجریان میدان‌های غرب کارون، جلسات متعددی با حضور مقام‌های ارشد وزارت نفت برای بازگشایی دریچه‌های مخزن شماره ۲ به شماره ۳ برگزار شد.
در نهایت در سال آبی ۹۳ ـ ۹۴ و ۹۴ ـ ۹۵ در هر سال ۱.۸ میلیارد مترمکعب رهاسازی آب انجام شد. به این ترتیب آبگیری حوضچه شماره ۳ در اوایل دی ماه ۱۳۹۳ آغاز شد.
در خصوص مساحت آبگیری شده لازم به ذکر است تا سال ۱۳۹۲، حوضچه‌ها یا مخازن ۱ و ۲ دارای حداقل آب و شرایط ماندابی و مرگ اکوسیستمی بوده و مخازن ۳، ۴ و ۵ نیز کاملاً خشک شده بود. در حالی که بعد از آن علاوه بر اینکه دریچه‌های مسدودشده بازگشایی شدند، با نصب ۴۰ پل (کالورت) روی جاده‌های احداث‌شده، لایروبی ورودی‌ها به تالاب و جلوگیری از خروج آب تالاب به خارج از مرز، رهاسازی برنامه‌ریزی‌شده آب از سد کرخه، هورالعظیم جان تازه‌ای گرفت.
این آمارها در حالی نشان‌دهنده احیای تالاب هورالعظیم در دولت تدبیر و امید است که همواره منتقدان مسئولیت خشک شدن این تالاب در سال‌های پیش از ۹۲ را بر گردن دولت یازدهم و دوازدهم می‌اندازند.
اکنون تصاویر ماهواره‌ای تالاب هورالعظیم از مستندات غیرقابل انکاری است که به‌خوبی می‌تواند وضعیت تالاب را در مقایسه با قبل نشان دهد و از طریق آن می‌توان روند آبگیری را به‌صورت ماهیانه یا فصلی بررسی و مشاهده کرد.
مقایسه تراز آب تالاب هورالعظیم در سال ۹۸ با زمان مشابه در اردیبهشت ۹۷ نشان می‌دهد که ارتفاع آب به میزان ۲ متر و ۶۸ سانتی‌متر افزایش یافته است. بررسی داده‌های تراز آب این تالاب در ۳۰ سال گذشته نیز نشان می‌دهد چنین افزایشی در تراز آب این تالاب در دهه ۹۰ میلادی به‌وقوع پیوسته است و می‌توان گفت شرایط فعلی این تالاب از نظر میزان آب موجود در آن، مشابه شرایط بیش از ۲۰ سال پیش است.
مقایسه تصاویر اخیر ماهواره‌ای از این تالاب در مقایسه با تصاویر اردیبهشت سال گذشته همچنین نشان‌دهنده گسترش پهنه آبی این تالاب است. تصاویر سال گذشته از این تالاب نشان می‌دهد که بخش عراقی این تالاب در قسمت‌های جنوبی کاملاً خشک شده و در بخش شمالی نیز در حال خشک شدن است. با این همه، بخش ایرانی این تالاب با توجه به تغییر سیاست‌های کشور درخصوص تأمین حق‌آبه این تالاب از سال ۱۳۹۳ شرایط بهتری یافته و آبگیری شده است.
این در حالی است که وزارت نفت ایران نه‌تنها تالاب را در سمت خود خشک نکرده، بلکه در برداشت خود از این میدان‌های مشترک از کشور همسایه نیز پیشی گرفته است.
به گفته بیژن زنگنه ایران در حالی روزانه ۳۷۰ هزار بشکه نفت از غرب کارون برداشت می‌کند که سهم عراق از برداشت از این میدان‌ها با وجود خشکی هورالعظیم در آن سمت، ۲۵۰ هزار بشکه در روز است.
این تالاب در سال‌های گذشته به دلیل کمبود ورودی آب در مسیر نابودی قرار گرفته بود، به‌طوری که بخش جنوبی آن کاملاً خشک شده و تنها بخش شمالی آن باقی‌مانده بود که این موضوع نقش مؤثری در تشدید طوفان‌های ریزگرد در منطقه خوزستان داشت.
البته آبگیری در این تالاب در کنار فعالیت‌های توسعه‌ای صنعت نفت همچنان ادامه دارد و برای فصل تابستان حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب حقابه برای هورالعظیم در نظر گرفته شده بود که تنها در ماه‌های تیر و مرداد، ۲۶۷ میلیون مترمکعب از آن به‌عنوان حقابه تالاب از سد کرخه رهاسازی شده است.
بر اساس تحلیل تصاویر ماهواره‌ای هم اکنون، بالغ بر ۹۲۹.۳ کیلومترمربع معادل ۶۶.۴ درصد سطح تالاب پوشیده از آب، ۳۴۱.۷ کیلومترمربع معادل ۲۴.۴ درصد پوشیده از گیاه و تنها ۱۲۸.۷ کیلومترمربع معادل ۹.۲ درصد پوشیده از خاک و خالی است، بنابراین بیش از ۹۰ درصد سطح تالاب آبگیری شده که این وضع در این فصل بی‌سابقه بوده و ناشی از برنامه‌ریزی دقیق خروجی‌سد در سال گذشته و ابتدای امسال در اسفند و فروردین‌ماه است و سبب آبگیری کامل تالاب هورالعظیم شده است.
نظر شما