دبیرخانه اوپک هم‌زمان با شصتمین سالروز تأسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اقدام  پنج کشور مؤسس این سازمان در سال ۱۹۶۰ میلادی را قهرمانانه و پیشگامانه توصیف و تصریح کرد که با نگاه به جلو، این سازمان آماده است تا با چالش‌های پیش روی خود در دهه ۷۰ سالگی روبه‌رو شود ضمن اینکه همچنان به نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بر بازار متعادل و پایدار نفت متمرکز خواهد بود.

چهاردهم سپتامبر ۲۰۲۰ روز بسیار ویژه‌ای برای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است. روز جشن ۶۰ سالگی این سازمان. ۶ دهه پیش بعید به نظر می‌رسید که این سازمان به سطحی که امروز در عرصه انرژی جهانی دارد، برسد. در آن زمان در بغداد، پنج نماینده کشورهای مؤسس اوپک، خوان پابلو پرز آلفونزو از ونزوئلا، عبدالله الطریقی از عربستان سعودی، طلعت الشیبانی از عراق، فواد روحانی از ایران و احمد سید عمر از کویت در سالن الشعب بغداد گرد هم آمدند تا اوپک را تأسیس کنند.

با توجه به شرایط آن زمان، گرد هم آمدن اعضای مؤسس این سازمان، در شرایطی که صنعت نفت تحت سلطه شرکت‌های بزرگ نفتی قرار داشت و این امر در ساختار و رفتار آنها نیز منعکس بود؛ اقدامی قهرمانانه و پیشگامانه  به شمار می‌آمد.

رویداد مهم «کنفرانس بغداد»، شاهد گردهمایی این پنج دوراندیش بود که با هدف همکاری و با نیاز به نوشتن داستان خود دور هم جمع شدند. پرز آلفونزو پس از این نشست گفته بود: «اکنون متحد شده‌ایم. در حال رقم زدن تاریخ هستیم.» ثابت شد که چقدر این سخنان ژرف بودند.

در دهه ۱۹۶۰، اوپک با شجاعت، پایداری و کوشش خود اساسنامه‌ای را تدوین کرد که امروز هم پابرجاست. این اساسنامه در ۶ نوامبر سال ۱۹۶۲ در قطعنامه شماره ۶۳۶۳ سازمان ملل متحد و در دبیرخانه سازمان ملل متحد (UN) ثبت شد و به تصمیم‌های برجسته‌ای مانند «بیانیه سیاست نفت در کشورهای عضو» در سال ۱۹۶۸ و گسترش عضویت در اوپک انجامید.

۶۰ سال بعد، سازمانی که امروز ۱۳ کشور عضو دارد، اکنون به بخشی جدایی‌ناپذیر از جامعه جهانی انرژی و سیستم چندجانبه تبدیل شده است. از این سازمان به‌طور گسترده درباره امور صنعت نفت مشورت گرفته می‌شود. همچنان متعهد به تأمین منابع امن و ثابت و بازدهی عادلانه برای سرمایه‌گذاران است. کشورهای عضو، بخش‌های داخلی نفت خود را در کل زنجیره ارزش اداره می‌کنند و این سازمان فعالیت‌های خود را به پرداختن به مسائل مربوط به کل بشریت گسترش داده است.

محمد سانوسی بارکیندو، دبیرکل اوپک در این باره گفته است: اغلب به شرایط آن روز در بغداد می‌اندیشم، به اینکه دوراندیشان مؤسس اوپک آینده اوپک و صنعت نفت را چگونه مجسم می‌کردند. آنچه واضح است اینکه آینده ثابت کرد که اقدام آن روز امتحانش را در طول زمان پس داده است. اوپک هنوز همان اهداف اصلی نظم و ثبات در بازارهای جهانی نفت را دارد، اما  نقش این سازمان از نظر همکاری بیشتر با دیگر تولیدکنندگان، گفت‌وگو با ذی‌نفعان صنعت و در نظر گرفتن نگرانی‌های انسانی مانند توسعه پایدار، محیط زیست و ریشه‌کن کردن فقر انرژی گسترده‌تر شده است.

شصتمین سالروز اوپک فرصتی برای انعکاس و قدردانی از تلاش همه کسانی است که در طول تاریخ این سازمان بسیار تلاش کردند تا اوپک را به این موفقیت چشمگیر برسانند. این افراد شامل رؤسای دولت‌ها، وزیران، نمایندگان هیئت‌های عامل و دیگر کارشناسان سطح بالای خارج و داخل دبیرخانه، دبیرکل‌ها، مدیریت و کارکنان همه رشته‌های مرتبط می‌شود. تعهد، پشتکار و فداکاری همه آنها با وجود فراز و نشیب‌های بسیار اوپک و کشورهای عضو آن، سبب پیشرفت این نهاد بین‌المللی شده است.

۱۴ سپتامبر فرصتی است تا بار دیگر اوپک از اتریش و شهر وین که از زمان انتقال اوپک به این شهر بزرگ و تاریخی در ۵۵ سال گذشته، میزبان گرم و سخاوتمند دبیرخانه بوده است، تشکر و قدردانی کند.
عراق، شهر بغداد و تالار الشعب برای بزرگداشت ۶۰ سالگی اوپک برنامه‌هایی از قبیل موسیقی و فعالیت‌های فرهنگی را ترتیب داده است که برگزاری آن به بیماری همه‌گیر کرونا بستگی دارد. جزئیات بیشتر این برنامه به محض دسترسی اعلام می‌شود.

با نگاه به جلو، سازمان آماده است تا با ورود به ۶۰ سال پیش‌رو، با چالش‌های بسیاری روبه‌رو شود. ما همچنان - هم به نفع تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان - بر بازار متعادل و پایدار نفت متمرکز هستیم که به‌تازگی در توافقنامه همکاری و توافق کاهش تولید تاریخی سال ۲۰۲۰، ارتقای بیشتر گفت‌وگو و همکاری از طریق منشور همکاری، ارائه گزینه‌ها و راه‌حل‌هایی برای بعضی از چالش‌های مهم بشریت، مانند توسعه پایدار و کاهش فقر انرژی به نمایش گذاشته شده است.

*نسخه الکترونیکی ویژه‌نامه ۶۰ سالگی اوپک را می‌توانید از اینجا ببینید و بخوانید.