حفارمردان صنعت نفت، پس از تلاشی طولانی، به‌تازگی به موفقیتی دست یافته‌اند که حاصل‌جمع آن، بازگشت امید و زندگی به مردم سیستان و بلوچستان بوده است؛ انجام فعالیت حفاری و اکتشافی به‌منظور اکتشاف منابع ناشناخته آب سازندی یا آب ژرف تجدیدپذیر در دشت سیستان که نتیجه آن تا این لحظه روزنه‌ای از حیات را برای مردم این منطقه در زمینه تأمین آب شرب و همچنین کشاورزی به همراه خواهد داشت. کم‌آبی، بحران و معضلی دیرینه است که گویی با نام سیستان و بلوچستان گره خورده تا مشقت زندگی در این نقطه از ایران در کنار دیگر مشکلات دوچندان شود.
رنج تهیه آب، مقابله با گاندوها و گالن‌های سنگین پر شده از آن، روی دوش زنان یا صفوف طولانی برای گرفتن آب آشامیدنی و روایت مردمان این خطه از اتلاف دام‌هایشان از بی‌آبی و... هیچ‌کدام نمی‌تواند لحظه‌ای هرچند کوتاه، مشقت بی‌آبی آنان را برای ما به تصویر بکشد. از این رو هر خبری مرتبط با آب، مردم این خطه از کشور را خرسند می‌کند تا جایی که تلاش موفقیت‌آمیز حفارمردان در رسیدن به آب، صفوف نماز شکر را در کنار چاه‌های به آب رسیده از سوی امام جمعه و مردم این نقطه تشکیل می‌دهد تا از فرشی که قرار است آب آبادانی را به ارمغان آورد، شکران نعمت را به عرش خدا بجا آورند.
این یعنی امید و بازگشت آبادانی به زندگی یکایک مردمان این منطقه. صحبت از سرزمین ناشناخته شرق ایران، یعنی سیستان و بلوچستان است که دکل و تجهیزات در قالب ۱۵۰ محموله سنگین و ترافیکی از اهواز روانه این نقطه شده تا تلاش برای رسیدن به آب را در چاه‌های آن آغاز کند؛ تلاشی که حالا به ثمر نشسته و پس از سال‌ها، امید را در دل مردم زنده کرده است. باید بدانید که این اقدام از سوی شرکت ملی حفاری ایران در قالب طرح‌های مسئولیت اجتماعی صنعت نفت به ثمر نشسته است.
مرید پور بابادی، مدیر پروژه منابع آب زیرزمینی شرکت ملی حفاری ایران در زمینه این طرح، به هفته‌نامه «مشعل» یادآور می‌شود: شرکت ملی حفاری ایران، سابقه انجام حفاری در چاه‌های آب را پیش از این به‌صورت حفاری چاه‌های کم‌عمق، نیمه کم‌عمق یا عمیق در اقصی نقاط کشور دارد که نمونه آن را می‌توان در استان‌های مختلف از جمله فارس، خوزستان، شمال و... سراغ گرفت.
البته در میان مهم‌ترین پروژه‌های اجرایی شده در این زمینه، می‌توان به نمونه‌ای اشاره کرد که قبلاً در آب‌های پروژه زمین‌گرمایی سبلان انجام شده و به ثمر نشسته است.
پوربابادی درباره طرح سیستان توضیح می‌دهد: این طرح مرتبط با یک طرح مطالعاتی است که از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری انجام شده که براساس موافقت‌نامه با یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان به امضا رسیده و بر این اساس در این طرح کارفرما، شرکت ملی حفاری ایران و تحت مدیریت معاونت علمی ریاست جمهوری بوده است. به گفته او، شرکت ملی حفاری ایران نیز پس از عقد قرارداد، اقدام‌های لازم را انجام داد و پس از انتخاب دستگاه ۷۸ فتح، به‌عنوان یکی از دستگاه‌های سنگین شرکت ملی حفاری ایران، مقدمات عملیات انتقال را از اهواز به سمت چاه (۲) سیستان آغاز کرد.
این دکل در آن مقطع در اختیار شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و مشغول حفاری بوده که با دریافت مجوز از این شرکت برای این طرح اختصاص داده شد. باید بدانید رساندن تجهیزاتی در این سطح و مقیاس، از اهواز به سیستان، کار آسانی نیست. مدیر پروژه منابع آب زیرزمینی شرکت ملی حفاری ایران در زمینه سختی این موضوع می‌گوید: تجهیزات در مسیر با گذر از استان‌های مختلف و مسیرهای سخت‌گذر و البته شرایط خاص کرونایی در قالب ۱۵۰ محموله سنگین و ترافیکی پس از گذشت دو ماه به سیستان رسید و عملیات حفاری به شکل عملی آغاز شد.
جزئیات طرح حفاری در سیستان
موقعیت کار شرکت ملی حفاری ایران در زمینه طرح اکتشاف آب در منطقه چاه سیستان ۲ در ۴۵ کیلومتری زابل و نزدیک شهر سوخته بوده که به منطقه شرق معروف است و عملیات حفاری مرتبط با آن تحت نظارت کارفرما انجام شده است.
نیروهای شاغل در طرح سیستان
در هر دکل حفاری مشتمل بر ۱۲۰ تا ۱۴۰ نفر شاغل هستند که در چهار شیفت کاری مشغول فعالیت بوده که البته دو شیفت آن همیشه در حال کار هستند. دستگاه ۷۸ فتح برای حفاری اکتشافی آب در سیستان نیز از این امر مستثنا نبوده و ۱۵۰ نفر در مدت حفاری روی آن کار می‌کردند که در نهایت با آغاز کار، حفاری چاه اکتشافی تحت نظارت کارفرما انجام شد. ممکن است برای شما هم این پرسش مطرح شود که حفاری و اکتشاف در صنعت نفت و حوضه آبی چه تشابهاتی دارند؟
پوربابادی در این زمینه معتقد است که تمام عملیات در چاه ژرف همچون عملیات در صنعت نفت بوده و خطرات ریسک و مراحل انجام کار مشابه هم هستند.
او توضیح می‌دهد: در حفاری آبی نیز همچون نفت، زمانی که چاه اکتشافی حفر می‌شود، نمی‌دانیم چه اتفاقی می‌افتد؟ ممکن است یک‌باره با نفت و گاز یا هر سیالی مواجه شویم، بنابراین از ریسک‌های مشابه هم برخوردارند. در نتیجه از نظر نوع حفاری مثل نفت است، همان فرآیند و از نظر عملیات اجرایی و نوع برخورد و استخراج، روندی یکسان طی می‌شود. از این رو در هر فعالیت اکتشافی، ریسک‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود و برای رخدادهای مختلف در حفاری آمادگی داریم.
اقدام‌های انجام‌شده در سیستان
از مدیر پروژه منابع آب زیرزمینی شرکت ملی حفاری ایران، درباره مجموع فعالیت‌های انجام‌شده در سیستان از سوی شرکت ملی حفاری ایران سؤال می‌کنم که می‌گوید: در مجموع در این طرح، تاکنون سه حلقه شامل دو حلقه اکتشافی و یک حلقه تعمیری انجام شده که نتیجه کار رضایت‌بخش بوده است و با نتیجه حاصله، انتظارات بیشتر و حمایت‌ها هم بیشتر شد.
استقبال مردمی از حفارمردان
پوربابادی درباره واکنش مردم به حفاری موفقیت‌آمیز در این پروژه نیز توضیح می‌دهد: در این پروژه با مردم بسیاری در تماس و رفت‌وآمد بودم؛ مردمی نجیب و غیرتمند که برخوردی مناسب داشتند، همچنین مقام‌های محلی از فرماندار، استانداری، دفتر امام‌جمعه و ... که شاهد حمایت همه آنها بودیم و در طول فعالیت ما در این پروژه، حضوری مستمر داشتند. باید بگویم نتیجه مثبت حفاری، سبب خرسندی همگان شد و در این میان، ما شاهد یکی از لذت‌بخش‌ترین لحظات و صحنه‌ها بودیم که خستگی فعالیت یک‌ساله ما را رفع کرد و پس از رسیدن به آب در طول حفاری با انتشار خبر آن، امام‌جمعه منطقه، وضو گرفتند و مردم با تشکیل صف در همان نقطه، به اقامه نماز جماعت پرداختند. این صحنه، اشک شوق را از چشم همگان جاری کرد. اینها همه از امید بود.
آنچه لازم می‌دانم در زمینه این پروژه اشاره کنم، این است که ما در انجام این کار و در مقایسه با دیگر پروژه‌ها، سود مالی را در نظر نمی‌گیریم، بلکه بعد معنوی و عام‌المنفعه کار اهمیت بیشتری برایمان دارد.
مدیر پروژه منابع آب زیرزمینی شرکت ملی حفاری ایران در ادامه این گفت‌وگو، با اشاره به روند فعالیت شرکت ملی حفاری ایران در سیستان می‌گوید: لازم می‌دانم از حمایت‌های مدیریت ارشد شرکت ملی حفاری ایران، معاونت‌های مختلف، همکاران در بخش‌های عملیات، خدمات، خدمات فنی، ویژه و پشتیبانی تشکر کنم که با بعد مسافت از اهواز تا زاهدان، سختی زیادی را در اعزام نیرو متحمل شدند و شرایط اقلمی خاص سیستان را از جمله بادهای ۱۲۰ روزه گردوخاک و غبار و ... تحمل کردند تا این کار به نتیجه برسد، بنابراین از اینجا به همه آنها، خدا قوت و خسته نباشید می‌گویم.
ادامه فعالیت حفاران صنعت نفت در سیستان
آیا فعالیت شرکت ملی حفاری ایران در منطقه سیستان ادامه می‌یابد؟ پوربابادی در این زمینه می‌گوید: ما یک دکل دار هستیم و کارفرمای اصلی، برنامه بعدی را اعلام می‌کند و در واقع فاز بعدی کار به کارفرما بستگی دارد که آیا دکل مستقر باشد یا دکل‌های دیگر هم اضافه شود. شرکت ملی حفاری ایران با توجه به در اختیار داشتن تخصص، نیروی انسانی و امکانات برای پروژه‌های مردمی و عام‌المنفعه، اعلام آمادگی می‌کند که برای تمامی آنها امکان حضور خواهیم داشتیم.
منبع: هفته‌نامه مشعل
نظر شما