به گزارش شانا،  ارائه خدمات سلامت در صنعت نفت ایران، از بدو شکل‌گیری این صنعت وجود داشته و پیشینه‌ای به قدمت خود این صنعت دارد. پس از ملی شدن صنعت نفت و تشکیل شرکت ملی نفت ایران، ارائه خدمات سلامت از طریق یکی از مدیریت‌های زیرمجموعه این شرکت انجام می‌شد. سال۱۳۷۷ سازمانی مستقل در مجموعه شرکت ملی نفت ایران، با عنوان شرکت خدمات بهداشت و درمان صنعت نفت تأسیس شد؛ بخش خدمات‌رسان در حوزه درمان که امروز از آن به‌عنوان سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت نام برده می‌شود و مطابق اساسنامه این شرکت، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به شاغلان و خانواده کارکنان چهار شرکت اصلی وزارت نفت شامل شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، همچنین شرکت‌های زیرمجموعه آنها را به عهده دارد.

هم‌اکنون این سازمان در ۱۵ منطقه جغرافیایی که اهواز، آبادان، آغاجاری، گچساران، استان بوشهر، مسجدسلیمان، تهران، اصفهان، مرکزی و لرستان، شمال کشور، شمال غرب کشور، شمال شرق کشور، غرب کشور، فارس و هرمزگان و ماهشهر را شامل می‌شود، خدمات درمانی و بهداشتی ارائه می‌کند.

این خدمات از طریق ۹ بیمارستان، یک دی‌کلینیک، ۲۳ پلی‌کلینیک، ۵۸ درمانگاه خانواده، ۹۴ درمانگاه سلامت کار و ۱۲۴ مرکز پزشکیاری ارائه می‌شود. افزون بر موارد اخیر، سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به همراه ۱۵ منطقه عملیاتی زیرپوشش خود، با آغاز شیوع کرونا در کشور و جهان آرایش جدیدی به خود گرفت و افزون بر تبدیل برخی مراکز درمانی به لاین‌های خاکستری به بومیان مناطق نیز خدمات ارائه می‌کند.

اهمیت مطالب یادشده، دستمایه‌ای برای گفت‌وگوی نشریه مشعل با سید مهدی‌ هاشمی، مدیرعامل سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت شد که در ادامه می‌خوانید:

مسئولیت اجتماعی، از مباحث مورد توجه در صنعت نفت به‌شمار می‌رود که وزیر نفت نیز از ابتدای آغاز به‌کار دولت سیزدهم بر آن تأکید ویژه‌ای داشته است. لطفاً بفرمایید سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت و مناطق پانزده‌گانه آن در این زمینه چه اقدام‌هایی انجام داده‌اند؟

مسئولیت اجتماعی و ادای این تکلیف، در رأس همه اقدام‌های سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت است و وزیر نفت نیز به آن توجه ویژه‌ای دارد. سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در این زمینه، مسئولیت سلامت جمعیت پیرامون را عهده‌دار است. اقدام‌های مربوط به برنامه‌های توسعه‌ای مناطق کم‌برخوردار را در برنامه داریم و در این بخش، اردوهای جهادی راه‌اندازی کرده‌ایم. مصداق این امر هم امدادرسانی در زلزله اخیر جنوب کشور است.

بر اساس الزام‌های موجود، سازمان امکان دریافت حداکثر معادل تعرفه عمومی غیردولتی از بیماران بومی مناطق عملیاتی زیر پوشش یکی از سازمان‌های بیمه‌گر را به ازای ارائه خدمات درمانی دارد، در حالی که هزینه واقعی ارائه این خدمات، حتی از تعرفه خصوصی در مناطق یادشده بیشتر است و با نبود توازن هزینه‌های انجام‌شده برای ارائه خدمت به جمعیت مذکور در قبال دریافتی سازمان از بیمه‌ها با فرانشیز بیمه‌شدگان روبه‌رو هستیم. با وجود این در مراکز آغاجاری، جم و...، خدمات درمانی به مردم بومی منطقه با تعرفه دولتی ارائه می‌شود.

هر یک از مناطق چند درصد از خدمات خود را در اختیار بومیان قرار می‌دهند؟

در مناطق خارک، هرمزگان، جنوب شیراز، خوزستان شامل اهواز، مسجدسلیمان، آغاجاری، ماهشهر، همچنین گچساران شرکت‌ها توافق کرده‌اند همسو با مسئولیت اجتماعی، تعرفه‌های مازاد را پرداخت کنند.

اکنون نسبت ارائه خدمات سرپایی و اورژانس سازمان بهداشت و درمان صنعت، به بومیان منطقه خارک ۱۰۰ درصد، توحید جم ۹۰ درصد، آغاجاری ۴۰ درصد و مسجدسلیمان ۶۰ درصد است.

برگزاری اردوهای جهادی یکی از محورهای مسئولیت اجتماعی است. لطفاً در این زمینه بفرمایید تاکنون چه اردوهایی از سوی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت برگزار شده و در چه مناطقی بوده است؟

همان‌طور که اشاره شد، عمل به مسئولیت اجتماعی، از مهم‌ترین رسالت‌هایی است که سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بر آن تأکید دارد و اردوهای جهادی نیز بر همین اساس برگزار می‌شود. در این زمینه بهداشت و درمان صنعت نفت مسجدسلیمان پارسال و امسال تاکنون در مجموع ۱۰ اردوی جهادی را در مناطق محروم برگزار کرده و معاینه یکهزار و ۸۶۳ نفر را در کارنامه دارد. همچنین بهداشت و درمان صنعت نفت آغاجاری نیز در دو سال اخیر با برگزاری اردویی جهادی، معاینات پزشکی و خدمات درمانی را برای ۶۰۰ نفر به‌صورت رایگان انجام داده است.

بهداشت و درمان صنعت نفت بوشهر، خارک و عسلویه نیز ۳۰۰ مورد معاینات پزشکی را در کارنامه اردوی جهادی خود دارند و بهداشت و درمان صنعت نفت ماهشهر نیز این سال‌ها پنج اردوی جهادی برگزار کرده است.

از دیگر برنامه‌های اردوی جهادی بهداشت و درمان صنعت نفت می‌توان به حوزه سلامت روان اشاره کرد. برنامه عملیات سلامت روان با اهداف اجرای برنامه آموزشی خود مراقبتی برای حداقل ۲۰ درصد جمعیت هدف، اجرای برنامه آموزشی مهارت فرزندپروری برای حداقل ۲۰ درصد والدین کودکان ۲ تا ۱۲ سال، تربیت رابطان سلامت برای هر منطقه یک نفر و اجرای طرح غربالگری سلامت روان در سلامت کار و خانواده برگزار شده است.

آیا دانشگاه‌های طرف قرارداد با سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت ملزم به رعایت ارائه خدمات هستند؟

تأمین نیروی انسانی متخصص برای ما بسیار مهم است. به همین دلیل، در این زمینه با دانشگاه‌ها در حال مذاکره هستیم و از دانشگاه‌های طرف قرارداد انتظار داریم در تأمین پزشک به ما کمک کنند.

یکی از مهم‌ترین مطالبات مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی، حضور پزشک در بیشتر روزهای هفته است. برای پاسخگویی به این مطالبه اقدام خاصی انجام شده است؟

این یک انتظار است و حتی در بیمارستان شهرهای بزرگ مانند تهران نیز برخی نیروی متخصص، به‌ویژه فوق‌تخصص بیشتر از ۲ تا ۳ روز در هفته در بیمارستان حضور ندارند. نمی‌توانیم متخصص چشم‌پزشک را تمام روز هفته در مناطقی با جمعیت محدود، در اختیار داشته باشیم. در این مورد، باید فرهنگ‌سازی شود تا مراجعه‌کنندگان، خود را با روزهای حضور پزشک متخصص هماهنگ کنند. اکنون تأمین مالی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، جوابگوی تأمین پزشکان متخصص و حضور دائم آنها در مناطق نیست.

دریافت خدمات درمانی از موضوع‌های اصلی برای ماندگاری کارکنان در مناطق عملیاتی است. سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت چه خدماتی به نیروهای انسانی ارائه می‌کند؟

یکی از اصول اولیه در جذب کارکنان و ماندگاری آنها در مناطق، توجه به حوزه سلامت کارکنان شاغل و خانواده‌هایشان است. این موضوع در زمان کرونا اوج گرفت و در این خصوص آمبولانس‌های تیپ B از زمان کرونا در مناطق عملیاتی مسجدسلیمان، عسلویه، ماهشهر و... اختصاص داده شد و پزشکان متخصص از جمله داخلی، زنان، اطفال و بیهوشی را نیز تعیین کرده‌ایم، ضمن آنکه در مناطق ماهشهر، آغاجاری، عسلویه و جم، بیمارستان تخصصی راه‌اندازی و یکسری متخصصان مورد نیاز نیز برای آنها جذب کرده‌ایم که خدمات درمانی به جمعیت بومی و کارکنان ارائه می‌دهند. برای ماندگاری نیروهای متخصص در داخل مناطق کم برخوردار نیز برخی نیروها از دانشگاه‌ها و مناطق برخوردار تأمین شده‌اند و هزینه‌های آنها بیشتر از تعرفه مراکز خصوصی است که شامل هزینه‌هایی مانند اسکان و پرواز می‌شود.

آیا در اعزام‌های پزشکی محدودیت‌هایی وجود دارد؟

خیر، اعزام پزشکی بر اساس امکانات درمانی در منطقه و شیوه‌نامه‌های بازنگری‌شده انجام می‌شود، ضمن اینکه با هدف افزایش دسترسی خدمات و کاهش نیاز به اعزام‌های پزشکی در مناطق مختلف با بیش از ۱۹۰۰ مرکز درمانی قرارداد بسته‌ایم و مناطق، اختیار بالایی درباره امضای قرارداد با بیمارستان یا درمانگاه‌های مختلف دارند و نسبت به گذشته، تعداد مراکز طرف قرارداد حتی از مراکز طرف قرارداد صندوق بازنشستگان صنعت نفت نیز بالاتر است.

اکنون سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت چه طرح‌های نیمه‌تمامی در دست اجرا دارد و چه طرح‌هایی پایان یافته است؟

بیمارستان مسجدسلیمان، مشکل ساختاری و بیمارستانی داشت که با توجه به سیاست‌های وزیر نفت مقرر شد بیمارستان جدید در جوار بیمارستان کنونی ساخته و تجهیز شود که از مهرماه امسال ساخت آن آغاز می‌شود. بیمارستان گچساران نیز فرسوده است که مقرر شده ساخت بیمارستان نیمه‌کاره آن به اتمام برسد و تلاش داریم هرچه سریع‌تر ۳۰ درصد باقیمانده این بیمارستان نیز ساخته شود.

اکنون ۲۰ درصد از ساخت بیمارستان آبادان نیز مانده و بیمارستان سرخس نیز ساخته و راه‌اندازی شده است. بیمارستان هزار جریب اصفهان نیز کامل شده و بیمارستان شاهین‌شهر نیز نیمه‌تمام بوده که دستور آن برای تأمین اعتبار گرفته شده است.

ضمن آنکه دو اورژانس پیش‌بیمارستانی نیز برای عسلویه طراحی شده که یکی از آنها در حال تأسیس و بهره‌برداری است. اورژانس پیش‌بیمارستانی سوانح سوختگی نیز در ذیل آن در عسلویه و ماهشهر طراحی شده است.

با توجه به ورود موج هفتم کرونا در کشور بفرمایید سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت از ابتدای آغاز این ویروس چه خدماتی ارائه کرده و در ادامه چه اقدام‌هایی در دستور کار دارد؟

بر اساس آمار موجود، می‌توان گفت تعداد مبتلایان افزایش یافته است، از این رو از کارکنان تقاضا دارم نکات بهداشتی مانند استفاده از ماسک و واکسیناسیون را در رأس کار خود قرار دهند و دریافت واکسن دوز سوم برای تمام کارکنان الزامی است. برای تزریق دوز چهارم واکسن نیز تابع تصمیم‌های کشوری هستیم و مراکزی را برای تزریق واکسن دوز چهارم در نظر خواهیم گرفت.

آیا آماری دارید که تاکنون چند دوز واکسن تزریق شده است؟

بالای ۹۳ درصد جمعیت زیر پوشش سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت دوز یک و دو و نزدیک به ۷۰ درصد نیز دوز سوم واکسن را دریافت کرده‌اند و در این زمینه نسبت به سطح کشور پیشگام بوده‌ایم.

تعداد واکسن دوز اول ۱۱۲ هزار و ۵۷۷، تعداد واکسن دوز دوم ۸۱ هزار و ۸۶۶ و تعداد واکسن دوز سوم نیز ۳۲ هزار و ۵۲۸ بوده و در مجموع کل واکسن شرکتی ۲۲۶ هزار و ۹۷۲ دوز و کل واکسن غیرشرکتی نیز ۲۲۴ هزار و ۸۹۸ دوز بوده که مجموع واکسن‌های شرکتی و غیرشرکتی تزریق شده به ۴۵۱ هزار و ۸۷۰ دوز می‌رسد.

جمع کل هزینه‌های مربوط به کرونا در سال ۱۳۹۹ به یک تریلیون و ۸۹۱ میلیارد و ۷۱۸ میلیون ریال رسید و این مقدار در سال ۱۴۰۰ به سه تریلیون و ۶۹۴ میلیارد و هزار و ۳۲ میلیون ریال افزایش یافت. میانگین هزینه سالانه نیز ۲ تریلیون و ۷۹۲ میلیارد و ۸۵۷ میلیون ریال است.

از ابتدای شیوع بیماری کووید ۱۹ تاکنون، چه اقدام‌هایی برای مقابله و پیشگیری با آن انجام داده‌اید؟

از آغاز شیوع کرونا در سطح جهان و کشور، اجرای پروژه‌های بهبود وضع تأسیسات و تهویه فضاهای عفونی و ایزوله، راه‌اندازی ۲۰۰ تخت ایزوله عفونی یا فشار منفی در بیمارستان‌ها را انجام داده‌ایم، ضمن آنکه به‌منظور دسترسی راحت‌تر بیماران، سامانه غربالگری کووید-۱۹ را به‌صورت تلفنی راه‌اندازی و ۲۳ دستگاه ونتیلاتور برای بیمارستان‌های سازمان خریداری کرده‌ایم. از همان ابتدا ۶۰ تیم واکنش سریع در سطح مناطق عملیاتی صنعت نفت مستقر شدند و از اعزام یکهزار و ۸۳۵ نفر از کارکنان اقماری به منطقه عملیاتی نیز جلوگیری شده است.

کارگروه‌های شرایط اضطراری شرکت‌های اصلی و فرعی سطح دو و سه برگزار شده و بر انجام خدمات تریاژ خاکستری در مراکز درمانی و بیمارستانی نظارت داشته‌ایم و بیش از ۴۵۰ هزار نفر شاغل رسمی و غیررسمی مناطق عملیاتی را به‌صورت غیرحضوری پایش کرده‌ایم.

ساختار مدیریت پاندمی کووید ۱۹ در ستاد و مناطق سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت مستقر شده، ذخیره دارو، لوازم و تجهیزات پزشکی سرمایه‌ای و مصرفی از قبل پیش‌بینی شده و بیش از ۷۰ دستورالعمل مبتنی بر اصول علمی با در نظر گرفتن قابلیت‌های اجرایی و منابع در دسترس نیز طراحی و تدوین شده است.

همسو با توسعه خدمات مراقبتی بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در سطح مراکز سازمان، چه تجهیزات پزشکی سرمایه‌ای خریداری شده است؟

سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، با هدف ارائه خدمات به بیماران، اقدام به خریداری تجهیزات پزشکی سرمایه‌ای کرده که از آن جمله می‌توان به ۲۵ دستگاه ونتیلاتور ثابت و پرتابل، سه دستگاه سی‌تی‌اسکن، ۲۷۱ تخت بستری الکتریکی ویژه و معمولی به همراه کمد و میز، ۵۲ مانیتور علائم حیاتی پرتابل و بد ساید، ۲۰ دستگاه ECG، ۶ دستگاه سل کانتر فول دیف و پارت دیف، ۷ دستگاه اتوآلایزر بیوشیمی، ۵۶ عدد الکتروشوک و AED، ۱۰۳ عدد پمپ سرنگ اشاره کرد.

 از دیگر تجهیزات خریداری شده عبارت‌اند از: ۱۷ دستگاه اکوکاردیوگرافی و سونوگرافی ثابت و پرتابل، یک دستگاه ام‌آرآی، یک دستگاه لایزای اتوماتیک، سه دستگاه پی سی آر، دو دستگاه DR، یک دستگاه اکسیژن ساز و مخازن نگهداری، سه دستگاه انژکتور دوال ماده حاجب CT و یک ماشین بیهوشی.

چه خدماتی در بخش توسعه درمانی و پاراکلینیکی ارائه شده است؟

به‌منظور ارائه خدمت به کارکنان و مراجعه‌کنندگان، آزمایشگاه PCR و بخش اختصاصی کرونا و ایزوله و بخش تریاژ و لاین خاکستری را راه‌اندازی کرده‌ایم. افزون بر موارد ذکرشده، سم‌پاشی، گندزدایی و ضدعفونی، تعمیرات و خرید اکسیژن مایع و شارژ کپسول را تهیه و در اختیار مراکز درمانی قرار داده‌ایم.

اکنون بیشتر آمبولانس‌هایی که در اختیار دارید، فرسوده هستند. برای نوسازی آنها چه برنامه‌هایی در دستور کار است؟

به‌طور کلی ناوگان آمبولانس سازمان به نوسازی نیاز دارد. اکنون ۱۵۰ دستگاه آمبولانس سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت عمر بالای ۱۵ سال دارند و سال ۱۳۹۹ خرید ۱۰ دستگاه تایپ B (بنز اسپیرینتر بنزینی و دیزل) برای مناطق عملیاتی انجام شده است.

در دوران پساکرونا، مبحث سلامت روان مطرح است بفرمایید در این زمینه چه اقدام‌هایی از سوی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت صورت گرفته است؟

مبحث سلامت روان در پاندمی کرونا، بسیار مهم است و بر اساس مطالعات انجام شده، بیشتر آسیب‌های پساکرونا، موضوع آسیب‌های روان است که در این زمینه با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، شورای تخصصی بهداشت و روان را راه‌اندازی کردیم و یک مرکز سلامت روان نیز در محیط عملیاتی عسلویه با نظارت سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت ایجاد شده و تمامی مراکز از جمله مشهد، تبریز و... از طریق شورای تخصصی با هم ارتباط دارند و دستورعمل‌های بهداشتی برای آنها نوشته شده تا هم به آنها آموزش داده شود و هم دستورالعمل‌های آماده‌شده را در حوزه بهداشت و درمان صنعت نفت توزیع کنند.

اکنون مجوزی از شورای معاونان وزارت نفت نیز گرفته‌ایم تا هر مؤسسه‌ای که بخواهد در حوزه سلامت روان ورود کند، نظارت سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت را نیز داشته باشد. در مناطق عملیاتی مباحث دیگری مانند اقماری بودن، جدایی از خانواده و... نیز در سلامت روان آنها علاوه بر کرونا از گذشته تاکنون تأثیرگذار بوده است.

یکی از رویکردهای جدید سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، توجه به جوان‌گرایی است. لطفاً در این زمینه توضیح دهید؟

اکنون سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به سمت جانشین‌پروری حرکت می‌کند و این رویکرد در برخی قسمت‌ها انجام شده و برای بها دادن به انگیزه نیروی جوان سعی داریم آنها را جایگزین نیروهای قدیمی کنیم.

سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت در مبحث جوان‌گرایی پیشگام بوده و می‌خواهیم این رویکرد به دیگر بخش‌های بهداشت و درمان نیز تسری یابد. جوان‌گرایی را از ستاد سازمان آغاز کرده‌ایم که در همه مناطق نیز گسترش خواهد یافت.

تغییر چارت سازمانی، یکی دیگر از رویکردهای تازه سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت است. این سازمان چه برنامه‌هایی را در این باره در دستور کار دارد؟

در گذشته مدیرعامل سازمان، معاونت سلامت، معاونت پشتیبانی و بخش اداری و مالی در رأس قرار داشت و زیرمجموعه معاونت سلامت نیز بخش‌های سلامت کار و بهداشت، پزشک خانواده، درمان، دارو و تجهیزات پزشکی و درمان غیرمستقیم بود. از این رو به‌منظور ارائه خدمات بهتر به مراجعه‌کنندگان، معاونت سلامت به پنج مدیریت تقسیم شد که عبارت‌اند از: مدیریت بهداشت و اچ‌اس‌ئی، مدیریت درمان غیرمستقیم و بیمه‌گری، مدیریت امور درمان، مدیریت تجهیزات کالا و دارو و مدیریت عملیات سلامت.

با این تغییر، ساختار مدیریت‌ها تخصص‌یافته‌تر می‌شود و هر بخشی در حوزه تخصصی خود کار می‌کند که مدیرعامل سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، هدایت و تکامل این سیستم را عهده‌دار خواهد بود.

در حذف ارز ترجیحی در بودجه سال آینده و پیامدهای ناشی از آن در هزینه‌های خرید دارو و اقلام مصرفی پزشکی سازمان چه اقداماتی صورت خواهد گرفت؟

با حذف ارز ترجیحی در بودجه سال آینده، هزینه‌هایی بیش از ۳ برابر مبالغ کنونی در بخش اقلام پزشکی به سازمان تحمیل خواهد شد که بودجه جاری پیش‌بینی‌شده برای سال آینده، کفاف انجام هزینه‌های اضافی را نخواهد داد. از سوی دولت یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمکی به سازمان بهداشت و درمان نفت تعلق نخواهد گرفت و با وجود حذف ارز ترجیحی، مراکز درمانی خارج از صنعت نفت به‌مراتب، شرایط سخت‌تری را تجربه خواهند کرد که درباره تأمین بودجه، رایزنی‌هایی در حال انجام است.

نحوه استرداد هزینه‌های سازمان از صندوق بازنشستگی چگونه خواهد بود؟

بهتر است همچون گذشته با حداقل تعرفه خصوصی برای بیماران بستری موافقت شود. همچنین موارد خاص نظیر به‌کارگیری پزشکان صاحب‌نام در بیمارستان‌های ملکی، مطابق توافقات فی‌مابین پرداخت شود.

در پایان اگر موضوعی باقیمانده که می‌خواهید از این طریق اطلاع‌رسانی کنید، بفرمایید؟

دستورعمل پرداخت کارانه، آماده و به معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی ارجاع شده تا مفاد آن با قوانین و مقررات مطابقت داده شود. جزییات تعیین سقف نیروهای پیمانکاری پیراپزشکی برای مناطق توسعه‌ای تهیه و به معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی ارجاع شد و نتیجه به سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت ابلاغ می‌شود، ضمن آنکه سه موضوع مشکلات طرح طبقه‌بندی مشاغل گروه‌های پیراپزشکی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، اصلاح ساختار و تشکیلات، بن‌بست رتبه‌بندی گروه‌های پزشکی و موضوع شیوه تعامل با شرکت نفت فلات قاره، روش دریافت سرانه از آن و الزام دریافت خدمات از مراکز ملکی سازمان در دستور کار معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی قرار گرفته است.